Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

[p. 88]

Gedachten en Beelden, door B.T. Lublink Weddik. Iste Stukje. Tweede Druk. Te Amsterdam, bij G.J.A. Beijerinck. 1832. In gr. 8vo. 110 Bl.
- IIde Stukje. 226 Bl. Te zamen f 2-50.

Het verblijdt ons, dat deze Gedachten en Beelden zulk eene gunstige ontvangst bij ons lezend publiek gevonden hebben, dat reeds een tweede druk noodig is geworden. Dit doet den smaak van onzen landaard eer aan, en de Schrijver is daardoor aangemoedigd, om denzelfden toon nog eens in een tweede stukje aan te slaan. In dezen tweeden druk van het eerste, door ons in het voorleden jaar aangekondigde, stukje zijn, ‘ter gerieve van sommigen, de hier en daar verstrooide motto's, vertaald, en eene enkele weinig beteekende (beteekenende) aanmerking bijgevoegd.’ Met vrij wat minder moeite, dan cicero daartoe voor den dichter archias aanwendde, wordt hermippus van eenen Egyptischen in eenen Romeinschen schoolmeester veranderd.

Het tweede stukje begint met eene opdragt Aan Nederland, geschreven September 1831. Bij den lof, in dezelve toegezwaaid aan de kweekelingen onzer Hoogescholen, dat zij allen hunne theses over de zuivere vaderlandsliefde hebben verdedigd - niet achter eene gestolene of bestelde dissertatie, maar voor en tegenover den vijand, met musket en zwaard, herinnerden wij ons Korporaal Trim's praktische verklaring van het vijfde Gebod. Voorts vinden wij hier de volgende onderwerpen behandeld, onder den naam van Oogpunten: Schilderkunst en Schilderij, Troon, Boer, Oorlog, Kind, Schrijfpen, Recensent, Boekhandelaar, Dienstbode, Lofrede, Leerrede, Slaap, Mode, Vaderland, Reizen, Quasivrijheid, Wieg, Kleeding, School, Kerk, Honger, Bidden, Vriendschap, Vriend, Buitenleven, Buitenverblijf, Student, Kourant, Concert, Moeder, Lezen, Wijsbegeerte. Tusschen eenige losse, op zichzelven staande Gedachten, ook die Bij het beschouwen van eenen Kansel. Een ander gedeelte van den inhoud bestaat uit Karakterschetsen: De Geveinsde, de Overdrevene, de Onbeschaafde, de Hooggevoelige, de Snapper, de Leugenaar, de Pedant, de Geestige. Hierop volgt nu het Bewijs der groote schadelijkheid eener meer beschaafde opvoeding voor het vrouwelijk geslacht. Dit bewijs is in den trant der verdediging van de slavernij der Negers door de montesquieu in zijnen Esprit des Loix: ‘De suiker zou

[p. 89]

veel te duur zijn, indien men de plant, welke dezelve voortbrengt, door geene slaven liet bewerken. Die genen, van welke wij hier spreken, zijn van het hoofd tot de voeten zwart, en hebben eenen zoo ingedrukten neus, dat het bijna onmogelijk is, hen te beklagen,’ enz.

Vervolgens wordt de stelling ontwikkeld: Een mensch is zoo veel waardig, als hij zich laat gelden. Tot eene proeve plaatsen wij het volgende: ‘De waarde van den mensch is groot of gering, naar mate hij zelf die bepaalt. Ach! waren toch alle dingen zoo duidelijk te bewijzen, als deze stelling. Ziet een mensch, (gij zult misschien niet ver behoeven te zoeken) leêg van verstand, voos van hart, maar die in het leven en deszelfs verschillende wijzigingen een goed figuur maakt, die zijn non-verstand met conversatie-wijsheid vergoedt, zijne onkunde door behendig napraten bedekt, zijn verdoofd gevoel door gezochte overdrevenheid verhelpt, zal hij geene waarde hebben, en wezenlijk gelden? ja, hier en daar gaarne worden gezien? - Gelukkige stervelingen! die u aldus hoog en hooger plaatst, en wel zoo hoog, dat geene hand u naar onderen kan slingeren! mij dunkt, ik zie u inwendig glimlagchen over de ligtgeloovigheid van velen, die uwe eigene koersbepaling voor de ware en zuivere aannemen,’ enz.

Nu volgt de Beschrijving van mijnen Oudoom Jakob, zijne brieven, wandelingen en gedachten. Eindelijk nog korte uitweidingen over Vrouwenhanden, groote Steden, langzame menschen, Vrouwenvriendschap, kranke menschen, het leven in groote Steden, menschen, die in het lieve leven den rang van kinderen bekleeden, Onderbuiksverstoppingen, Boeken en Menschen, de Autheur en de Lombarthouder met elkander vergeleken, een rein gemoed. Alles wordt besloten met eene Hymne in dichterlijk proza aan de Liefde.

De inhoud van dit tweede stukje is geheel in denzelfden toon gestemd als het eerste. De motto's zijn over het geheel gelukkig gekozen. Met dat, hetwelk aan het hoofd der karakterschets van den Geveinsde geplaatst is, is dit het geval niet. De beschrijving van den Cerberus, naar horatius, is meer van toepassing op de zich niet verbergende, maar luid bassende kwaadaardigheid van den doldriftige, dan op de geveinsdheid van hem, die liefde voorwendt en haat koestert.

Bij de vele vrienden en lezers, welke het eerste stukje

[p. 90]

gevonden heeft, zou het overbodig zijn, veel aan te voeren, om de aandacht van ons lezend publiek zich op dit tweede te doen vestigen. Hetzelve wordt zeker met gretigheid ontvangen, en zal, hiervan houden wij ons verzekerd, de verwachting niet teleurstellen van hen, die met genoegen het vroeger door den puntigen Schrijver aangebodene hebben gelezen.