Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

[p. 525]

Het Keurslijf, of Korset, beschouwd als middel ter verlenging van het menschelijk leven, en tot verkrijging eener duurzame gezondheid. Een Geschenk voor volwassene Meisjes en jonge Vrouwen. Naar het Hoogduitsch van Dr. Most,door de Lespinasse,Med. Doctor te Hasselt. Te Zwolle, bij S.J. Tijl. 1831. In kl. 8vo. 102 Bl. ƒ 1-20.

De schrijver, die blijkbaar een tegenovergesteld doel heeft, dan hetgeen de titel vermeldt, zegt in zijne voorrede, dat de zetter op het titelblad twee grove fouten maakte, en dat men, in plaats van verlenging, verkorting, en in plaats van duurzame, gebrekkige moet lezen.

Het Keurslijf, een middel ter verkorting van het menschelijk leven en ter verkrijging eener gebrekkige gezondheid, ziedaar dan het onderwerp van dit boekje. Het bevat drie, zoogenoemde, voorlezingen. De eerste handelt over de redenen, waarom de vrouwen gaarne korsetten dragen; natuurlijk, omdat zij meenen daardoor de schoonheid der leest te bevorderen; - de tweede behelst iets over de geschiedenis der keurslijven; - de derde, eindelijk, die de uitgebreidste is, handelt over de voor de gezondheid schadelijke en nadeelige gevolgen der keurslijven. Het dragen van korsetten kan, volgens onzen schrijver, aanleiding geven tot borstkanker, door de drukking der melkklieren; tot ingedrukte heupen en een te naauw bekken, waardoor moeijelijke verlossingen veroorzaakt worden; tot misgeboorten bij zwangeren; tot stoornis der maandstonden; tot engborstigheid en tering; tot slechte spijsvertering, door de drukking, welke de maag door het kraakbeenig gedeelte van het borstbeen ondergaat; tot hartkloppingen, zenuwzwakte, verstoppingen en zwaarmoedigheid.

Deze nadeelen kunnen inderdaad, benevens nog andere ongemakken, het gevolg wezen van een kleedingstuk, hetgeen onze bellamy reeds gezegd had tot hoon der natuur te zijn uitgedacht. Wij erkennen dus gaarne

[p. 526]

de loffelijke bedoeling van den vertaler, die tot wering van het misbruik, hetwelk men thans weder van dit belagchelijk vrouwenharnas maakt, het zijne heeft willen bijdragen. Ook strekt het uitwendige gewaad van deze vertaling, met het aardig uitgevoerde titelvignet, tot derzelver aanbeveling. Over het boekje zelve intusschen kunnen wij geen geheel gunstig oordeel vellen. Het is niet in den regten toon geschreven, welke het voor eene dameslectuur geschikt maakt. Een redenaar, die tot vrouwen spreekt, mag de beleefdheid niet zoo zeer uit het oog verliezen van bij het slot zijner rede te zeggen: ‘ook is onze tijd vervlogen; de schuld ligt aan u, mijne lieve vriendinnen! gij zijt heden avond niet op den behoorlijken tijd gekomen; hoogst waarschijnlijk hebt gij te lang aan de theetafel vertoefd.’ (Bl. 44.) Doch het zijn inderdaad geene voorlezingen; want de schrijver spreekt gedurig tot zijne ‘Lezeressen.’ Ware dit nog het ergste, men zoude het over het hoofd kunnen zien. Maar welke dames stelt zich de schrijver voor, tot welke hij zeggen kan, ‘dat het haar uit herodotus(!) en strabo, even als uit c. nepos, daar hij het leven van iphicrates beschrijft, bekend zal zijn, dat de krijgslieden sinds de tijden van iphicrates linnen loricae in plaats van ijzeren bekwamen?’ Bl. 38. Of wil men een ander proefje: ‘Waarschijnlijk, mijne lieve Lezeressen! zult gij uit de heelkundige schriften wel weten, wat een innerlijk slagadergezwel is.’ Bl. 96. - De hemel beware ons voor zulke akelige lezeressen in ons lieve vaderland! Ook tegen de welvoegelijkheid en kieschheid heeft de schrijver wel eens gezondigd, hetgeen echter bij den aard van het onderwerp niet geheel te vermijden was.

Wij zouden hiermede van dit boekje kunnen afscheid nemen, wanneer het belang van het onderwerp ons niet noopte, bij dat onderwerp zelve nog een oogenblik stil te staan. Naar ons inzien heeft de groote Ontleedkundige, soemmerring, hetzelve op eene veel geschikter wijs behandeld in zijn belangrijk stukje ueber die Wirkungen

[p. 527]

der Schnürbrüste (het eerst in 1789 door salzmann, voor wiens Instituut het opstel bewerkt was, uitgegeven; daarna omgewerkt en verbeterd in 1793 te Berlijn). Het verwondert ons, dat Dr. most van dit werkje geen gebruik schijnt gemaakt te hebben, en het ook in 't geheel niet aanhaalt. Voor dames is het zekerlijk niet geschreven, of het zouden dames moeten wezen, die ‘wel eens op de anatomie geweest waren en aldaar de ligging van het hart, den loop der groote bloedvaten en zenuwen met opmerkzaamheid beschouwd hadden,’ (Het Keurslijf, of Korset, bl. 91) en welke ‘uit de heelkundige schriften wel weten, wat een innerlijk slagadergezwel is.’ Soemmerring is van het regte punt uitgegaan, en veelligt verdiende zijn stuk thans nog wel eene Nederduitsche vertaling.

Wij beschouwen echter ook de behandeling van dit onderwerp voor dames niet onmogelijk. Moesten wij voor dames over het korset verhandelen, wij zouden ons van al den omslag eener ontleed- en ziektekundige geleerdheid niet bedienen. Wij zouden haar ongeveer dus toespreken: ‘Lieve Dames! Gij stelt er prijs op, schoon te zijn, en uwe bekoorlijke gedaante door uwe kleeding te verhoogen. Denkt niet, dat ik als streng zedemeester dit wil afkeuren. Ik geloof dat het geoorloofd, ik geloof zelfs dat het goed en prijzenswaardig is, en eene jeugdige vrouw of een meisje, voor welke schoonheid onverschillig is, veinst slechts geene spijt te gevoelen over hetgeen haar dan zekerlijk door eene stiefmoederlijke natuur ontzegd is geworden. Beschaafde volken hebben ook altijd waarde gehecht aan de schoonheid der menschelijke vormen, en de Grieken zijn hierin onze beste leermeesters. Naar hunnen smaak beoordeelen wij onze gebouwen, ons huisraad, en trachten daaraan een' antieken vorm te geven. Wat zoudt gij er van denken, zoo die Grieken ons eens in onze hedendaagsche kleeding zagen! Neemt een plaatje uit het Journal des Dames, en laat zulk een popje in uwe gedachten rondwandelen onder de zuilen van eenen Griekschen tempel!.....Het-

[p. 528]

geen schoon is, hangt niet van de mode af. Ons ligchaam is geen waschklomp, dien wij kunnen verkneden, naar dat de gril van eenen Duitschen kleermaker, van eenen Engelschen schoenmaker of van eene Fransche marchande de modes het eischt. Hadden dezen er de zorg over, men zou wat fraais zien; of liever, men ziet wat fraais, daar dezen er de zorg over hebben; en Botocuden en Osages kunnen, zoo zij slechts in Parijs komen, zich evenzeer over de menschelijke gestalte verlustigen, als wij over hunne doorboorde lippen en nationale hangooren. En wat is nog eene doorboorde lip tegen een trechtervormig lijf! Ziet eens de Venus de Medicis, en stelt er naast het standbeeld eener naar onzen smaak gekleede dame! - Zullen wij nog langer dien wansmaak dulden? Zullen wij nog meenen, dat eene marchande de modes er meer van weet dan de Grieksche kunstenaar? En eindelijk, lieve Dames! gij zult uwe gezondheid door die vreemde harnassen benadeelen; en was het nog maar alleen uwe gezondheid! maar de bedorvene gezondheid sleept het verderf uwer nog veel belangrijker schoonheid naar zich. Niet dat gezondheid schoonheid is, dat weet gij wel beter; maar schoonheid zonder gezondheid kan niet blijven bestaan. Gezondheid is de grondslag van eene bestendige schoonheid. Zonder de eerste is de laatste slechts een dun goudvliesje, geplakt op eenen, aan wind en regen blootgestelden tuinpaal; maar schoonheid, met gezondheid gepaard, is massief goud!’