Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

[p. 334]

Bijdrage tot de kennis en den aard van geschotene Wonden; naar chelius, dupuytren en anderen. Door A. Potgieter,Heel- en Verloskundige te Leiden. Te Leiden en Utrecht, bij J.C. Cijfveer en C. van der Post, Jun. 1831. In gr. 8vo. VIII en 80 bl. ƒ 1-:

Deze verzameling van bijdragen, blijkens de Voorrede, uitgegeven in October 1831, heeft in zoo ver le mérite de l'àpropos. Overigens zoude men uit den titel niet regt weten, wat men hier te wachten heeft. De bekwame en verdienstelijke Heer potgieter is hier alleen Verzamelaar en Vertaler, en in dien zin zal men het ‘door’ op den titel moeten opvatten. Wij zouden ook liever Bijdragen dan Bijdrage geschreven hebben. Hoe het zij, men ontvangt hier uit het Hoogduitsch vertaalde stukken; vooreerst een fragment uit het Handboek der Chirurgie van chelius, over de geschotene wonden (bl. 1-24); ten andere voorlezingen van dupuytren over geschotene wonden, bij gelegenheid van de groote dagen van Julij, waarvan de Fransche woelgeesten en zwetsers steeds den mond vol hebben, en waardoor zij de zaak der ware vrijheid meer na- dan voordeel hebben toegebragt (van bl. 25-49 overgenomen uit de Notizen van froriep); ten derde een vertoog van denzelfden beroemden Heelkundige, over de met beenbreuken en geschotene wonden zamengestelde slagaderbreuken (beter: over de slagaderbreuken, die beenbreuken en geschotene wonden vergezellen; mede overgenomen uit froriep's Notizen, bl. 50-60), waarbij de onderbinding van de voornaamste slagader van het lid op eenigen afstand van de plaats der beleediging boven het anders gewoonlijk gebezigde middel van amputatie wordt aangeprezen (hierop volgt eene herhaalde vermelding van eene reeds vroeger medegedeelde waarneming des Vertalers, betreffende de genezing van zamengestelde dijebeenbreuken bij eene zwangere vrouw); ten vierde

[p. 335]

een, niet zeer helder geschreven, opstel van wasserfuhz over de vraag, waarom vroegtijdig ondernomene afzettingen, na zware verwondingen (b.v. op de slagvelden), met gelukkiger gevolg bekroond worden, dan de zoodanige, welke eerst later worden verrigt (bl. 65-69, uit rust, Magazin für die gesammte Heilkunde; wij zouden eenvoudig zeggen, omdat onmiddellijk na de wond de lijder nog in een' gezonden toestand verkeert en in het bezit zijner krachten is, hetgeen na eenig tijdsverloop niet meer het geval is); eindelijk, ten vijfde, een uittreksel van een geregtelijk heelkundig berigt nopens eene geschotene wond, door breschet.

De door den Vertaler bijgevoegde aanteekeningen zijn niet bijzonder belangrijk. Het woord zamengcsteldheid, bl. 50. r. 5 en elders, zal zekerlijk complication beteekenen; wij zouden daarvoor liever verzwarende omstandigheid of bijkomend toeval schrijven. Doch de taal der Nederduitsche Schrijvers in het vak van Genees- en Heelkunde is juist niet altijd de beste en zuiverste. Het op bl. 80 voorkomende m. sternorma-stoideus houden wij voor eene drukfout. Overigens verdient de druk en uitvoering van dit stukje geprezen te worden.