Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Minerva, of Bijdragen tot de oude Letterkunde; voor Leeraars en Leerlingen. Door F.A. Speijers,Rector der Latijnsche Scholen van Oudenaarden. N^o. I. Te Breda, bij F.P. Sterk. 1829. In gr. 8vo. IV, 88 bl. ƒ :-90.

Daar is sedert eenige jaren in het onderwijs op de Latijnsche Scholen in ons Vaderland veel veranderd. En dit konde wel niet anders. Geleerde Maatschappijen schreven prijsvragen uit over de beste leerwijze; nieuwe ambtenaren werden van staatswege aangesteld, om die zaak te behartigen, en ieder onderwijzer uitgenoodigd, om zijne denkbeelden over alles, wat hem nuttig en doelmatig voorkwam, mede te deelen. Zoo kreeg men spoedig zoo veel nieuws, dat men nu

[p. 313]

bijna onder den last zucht, en wel eens in stilte bij zichzelven zegt: hoe raken wij er met fatsoen weêr af? Daar moge een tijd geweest zijn, dat men hier en daar te weinig deed; maar nu is het de tijd, dat men te veel doet en te veel vergt, en de naauwkeurige kennis van de Grieksche en Latijnsche talen te veel op den achtergrond plaatst.

De Rector speijers wil die taalkennis wel op den voorgrond plaatsen, maar tevens, dat alle die wetenschappen, waarom men de oude talen leert, eenen gelijken tred houden, en geenszins als bijwerk beschouwd worden. Hij oordeelt het derhalve pligtmatig, dat men trachte, der jeugd eene, zoo niet volledige kennis, ten minste een zoo veel mogelijk naauwkeurig denkbeeld te geven van de Geschiedenis, de Oudheid, Fabel- en Aardrijkskunde, de Geschiedenis der Letteren en der Wijsbegeerte, de Archeologie der Grieken en Romeinen, en de Geschiedenis der Oostersche Volken. En de Rector is nog al gematigd in zijnen eisch. Want hoe velen, met dat weinigje niet voldaan, voegen er Logica, Gymnastiek, Fransche, Engelsche, Hoogduitsche talen, Paedagogiek, de beginselen van het Arabisch en Hebreeuwsch, en misschien nog meer, bij! Mathesis spreekt wel van zelf. Waarom of de Rector daar geene melding van maakt? Of zoude hem de ondervinding ook geleerd hebben, dat er van de honderd jongelieden naauwelijks twee zijn, die daar geen afschrik van hebben? Hoe dit ook zijn moge, de door ons aangekondigde Minerva moet alleen dienen voor die wetenschappen, welke de Heer speijers opgesomd heeft. Hij zal toonen, hoe dezelve afzonderlijk het best geleerd, en hoe alle deze vakken tot een zamenhangend, welgepast geheel bij de jeugd kunnen gebragt worden. Hij beveelt deze Minerva ook aan Leeraars aan, en verzoekt hun om letterkundige verhandelingen en bijdragen, aanmerkingen over het onderwijs, ook opstellen in de Latijnsche taal. Eindelijk zal men er nieuwe boeken over het onderwijs beoordeelen. De Rector heeft daarvan in dit stukje eene goede proeve gegeven, en den Heere dorn seiffen eenige gebreken in zijn Handboek voor de oude Geschiedenis aangewezen.

De inhoud van het eerste stukje der Minerva is deze: Redevoering, uitgesproken bij het openen der Prijsdeeling aan het Gymnasium te Oudenaarden. Over het Schervengerigt. Fabelkunde door eschenburg. Over de oorzaak van Romes staat- en krijgskundige grootheid. Het nut der oude ta-

[p. 314]

len. Geschiedenis der Latijnsche Taal en Letterkunde. Dorn seiffen, Handleiding en Handboek. (Eene goede recensie, gelijk wij boven zeiden. Maar is het den Rector ernst, wanneer hij den Utrechtschen Conrector eenen meesterlijken vertaler van heeren's geschriften noemt?) Nog vindt men de beoordeeling van speijer's Tafereel van cebes den Thebaan, en eyschen, Dissertatio inauguralis, enz. Dit alles wordt besloten door het opgeven van eene prijsvraag, te beantwoorden door leerlingen van de Latijnsche Scholen en Athenaea. Het beste en sierlijkste antwoord zal in de Minerva worden geplaatst, en de Schrijver eenige exemplaren ter belooning ontvangen. De vraag was: ‘Eene korte geschiedenis van de daden en het leven van alexander den grooten, naar curtius, arrianus en plutarchus, met aanwijzing, waarin die Schrijvers overeenstemmen en verschillen, en wie het geloofwaardigst is.’ Of er een antwoord op is ingekomen, en wat verder het lot van deze Minerva geworden is, weten wij niet. Wij hebben tot dusverre te vergeefs op een tweede N^o. ter gelijktijdige aankondiging gewacht. Maar wij gelooven, dat dit de regte manier is, om het getal van nieuwerwetsche pedanten, hetwelk reeds zoo groot is, te vermeerderen. En als er dan toch pedanten in de wereld zijn moeten, (want de menschen streven zoo gaarne naar de uitersten) ach, dat dan het oude pedantismus terugkeerde! Het was ten minste goedhartig en solide. Het nieuwe? Dat droomt dag en nacht van veranderingen, snapt en keuvelt over alles, en verstaat van het geheel niets. Eiiieve, Heeren! willen wij niet eerstdaags ons onderwijs op de Latijnsche Scholen liever met het Sanskritsch aanvangen? Ik hoor, dat in die taal de wortel van allos zit. Eerst Sanskritsch, dan Grieksch, eindelijk Latijn, de noodige wetenschappen mede in den trein en op gelijken pas, dat spreekt van zelve. Daar hebben gronovius, ruhnkenius en wyttenbach nooit aan gedacht. Misschien doet iemand uwer daarover wel eens een voorstel in het Jaarlijksch Verslag. De zaak verdient ontwikkeling. Er is in langen tijd geen nieuws geweest.