Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Een woord, over het zoogenaamde Glaubens-Schild van L. Sackreuter,Predikant te Darmstadt; vrij gevolgd en onlangs alhier uitgegeven door D. Yzenbeek,onder den titel van: (zie boven.) Door A. Boogaerts,R.K. Pastoor te Amsterdam. Te Amsterdam, bij F.E. Wijmans. 1832. In gr. 8vo. 49 Bl. ƒ :-55.

Pastoor boogaerts neemt het den Alkmaarschen Leeraar yzenbeek zeer kwalijk, dat deze eene vrije vertaling of omwerking van het Glaubens-Schild bezorgde. Indien wij eene aanmerking des verdedigers van het Catholicismus, namelijk dat haat de gewoonlijke gezel der zwakke partij in den twist is (bl. 4), op dit zijn tegenschrift mogen toepassen, dan verraadt de man van eersten af de zwakheid zijner zaak. De toon des woords duidt groote verbolgenheid aan. Zoo was D^s. yzenbeek niet voorgegaan. Laat het waar zijn, dat de opgave van sackreuter, of van den Vertaler, geenszins overal de vereischte naauwkeurigheid heeft; de Eerw. boogaerts had met juistheid kunnen aanwijzen, waar zoodanige misslagen begaan worden. Dan zoude hij een nuttig werk verrigt hebben. Hij zegt, dat de goede man (yzenbeek) zich deerlijk bedrogen heeft in zijne meening, toen deze de leerbegrippen der Katholijke Kerk eenvoudig, ordelijk en grondig wilde voordragen. Hij beweert, dat het onwaar, schandelijke logen is, wat door den Predikant hierover werd ge-

[p. 290]

schreven, en hij geeft te kennen, dat deze weinige bladzijden zullen dienen, om den onervaren lezer, den mingeoefenden en ter goede trouw zijnde Christen voorloopig op zijne hoede te doen wezen. De Heer Pastoor betuigt, dat het geenszins zijn voornemen is, om met iemand, wie hij ook zijn moge, in pennestrijd te komen; en hij veroorlooft zich hatelijke uitvallen tegen de Protestanten, hen beschuldigende van bitterheid, sluwheid, list, laster en kwade trouw in het voorstellen of bestrijden der Roomsche Kerkleer! Men zou deze beschuldiging weleens kunnen omkeeren. De Eerw. boogaerts noemt bl. 10 en 11 eenige punten op, waaromtrent hij verzekert, doch geenszins bewijst, dat yzenbeek niet de echt Katholieke leer opgeeft. De Tegenschrijver bepaalt zich voorts tot bestrijding van eene en andere zwakke plaats in de IVde Afdeeling, en beschuldigt den Heer sackreuter, dat deze aldaar zich op eene, vrij Sociniaansche, en met de begrippen der Protestantsche vaderen, vooral met die van luther, weinig strookende wijze, over den aard en de hoedanigheid der Erfzonde gesproken heeft. Ook ten opzigte van de leer der regtvaardigmaking en goede werken verdedigt hij zijne Kerk, en dit is zeker het beste gedeelte van het tegenschrift, ofschoon er ook al veel bitterheid in doorstraalt, en de meening van den Protestantschen Schrijver verdraaid wordt. Sackreuter rekent het immers der Roomsche Kerke niet als dwaling aan, dat zij den mensch niet tot eene loutere machine, tot een volslagen automaat verlaagt. Hij zegt alleen, dat zij tot het zachtere gevoelen van pelagius overhelde. Is dit beschuldiging, of veeleer goedkeuring? De Eerw. boogaerts betuigt, dat, zoo yzenbeek in zijne vrije navolging de onwaarheden, die sackreuter schreef, had weggelaten, er weinig of niets van het oorspronkelijke zou zijn overgebleven; doch het bewijs hiervoor ontbreekt. Dat de Pastoor boos was en in drift schreef, blijkt het geheele stukje door. Op bl. 44 stelt hij D^s. yzenbeek voor, als eenen Leeraar, die uit de publieke

[p. 291]

schatkist bezoldigd, den cijnspenning ook van zoo vele Katholijke landgenooten helpt verteren; terwijl de Priester daarentegen (eenige weinige uitgezonderd) in de liefdegiften zijner geloossgenooten alleen zijn bestaan vindt. Maar, het onbescheidene en liefdelooze des verwijts daargelaten, weet dan boogaerts niet, dat de Doopsgezinde Leeraren geenszins uit de Landskas bezoldigd worden; terwijl slechts eenige weinigen eene geringe toelage ontvangen? En, zoo nu al de Heer yzenbeek onder deze weinigen behoorde, zou hij slechts gelijk staan met de weinigen onder de Priesters, die in hetzelfde geval zich bevinden; doch zoo zijn Eerw. geene toelage van den Lande ontvangt, en zich vergenoegt met eene matige jaarwedde, de opbrengst van liefdegaven zijner geloofsgenooten, wat moet men dan denken van de hatelijke aanmerking des Pastoors?

Op de keerzijde van het titelblad staan de woorden uit vs. 10 des Briefs van judas: Hetgene zij niet weten, dat lasteren zij. Zoo verzekert dan ook de Heer boogaerts, dat de Protestanten, of uit onkunde, of met boos opzet, de leer zijner Kerk in een valsch daglicht stellen. Hij belooft daarom, binnen weinige dagen, eene nieuwe en getrouwe vertaling van bossuet's Exposition de la Doctrine de l'Eglise, met de noodige bijlagen en aanmerkingen, aan het Nederlandsch godsdienstig Publiek te zullen aanbieden. Welligt vinden wij dus weldra gelegenheid, om nog eens op dit onderwerp terug te komen. Pastoor boogaerts handele ter goeder trouw, en houde zich aan datgene, wat hij bl. 7, in de noot, opgeeft als Katholijk geloofspunt of leerbegrip. Wanneer men daarvoor moet houden datgene, wat algemeen en te allen tijde en overeenstemmend in de Kerk geleeraard en geloosd is, zal er veel moeten wegvallen. En waar blijft dan de zoo hoog geroemde eenheid der Roomschgezinden?