Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Reis in Polen en Rusland, door een Krijgsgevangene van het Garnizoen van Dantzig, in 1813 en 1814. Naar het Fransch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1829. In gr. 8vo. 198 bl. f 1-80.

Dit werkje heeft, gelijk vele soortgelijke, deszelfs aanwezen te danken aan den rampspoedigen, maar voor de vrijheid van Europa in de gevolgen zoo voordeeligen, terugtogt van napoleon en het Fransche leger uit Rusland. De Schrijver, zoo het schijnt een Officier van niet onaanzienlijken rang, werd met het garnizoen van Dantzig krijgsgevangen gemaakt, en door Polen en een groot gedeelte van Rusland naar de Ukraine gevoerd. Na de inleiding, in welke eene fraaije schildering wordt gegeven van hetgeen de overgave van Dantzig voorafging en veroorzaakte, volgt het verslag der reis, hetwelk, door de luimige wijze, waarop de reiziger zijne ontmoetingen beschreven heeft, en de belangrijke berigten, die hij geeft aangaande de weinig bekende binnenste gedeelten van het uitgestrekte Russische rijk, den leeslust

[p. 632]

aangenaam bezig houdt. Opmerkelijk is hetgeen de Schrijver verhaalt van een getal van tien voerlieden, in de Ukraine door hem gezien, onder welke er drie waren van honderd jaren oud. ‘Een derzelven,’ zegt hij, ‘liet ons zijnen vader, eenen grijsaard van 130 jaren, zien.’ Deze bijzonderheid bevestigt hetgeen reeds door anderen opgemerkt is, betreffende den hoogen ouderdom, dien de mensch in eenige gedeelten van het Russische rijk somtijds bereikt. Over het geheel ontbreekt het in dit werk niet aan belangrijke opmerkingen, die veel licht doen opgaan over den natuurlijken, zedelijken en maatschappelijken toestand der Polen en der verschillende menschenrassen van Ruslands bevolking. Het moge waar zijn, dat de gelegenheid, waardoor de Schrijver deze landstreken bezocht, eenen mingunstigen invloed had op zijne wijze van zien en beoordeelen; de Vertaler heeft het partijdige der aanmerkingen bij eene meer vrije vertaling eenigermate verzacht, en zich over het geheel zoo van zijne taak gekweten, dat het werkje, zoo als het nu is, naar ons oordeel, in het geheel het minste niet is onder de menigvuldige gedenkschriften, welke ons in verschillenden vorm, na den asloop der woelige gebeurtenissen van onzen leeftijd, werden aangeboden.