Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Groote wegen en Binnen-wegen; of Ontmoetingen van een' Voetreiziger in de zuidelijke Provinciën van Frankrijk. ‘Ik haat den man, die van Dan tot Berseba kan reizen, en

[p. 93]

zeggen: 't is alles woest!’ Sterne. Uit het Engelsch volgens de vierde Uitgaaf. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1827. In gr. 8vo. II en 404 Bl. f 3-60.

Drie verhalen worden ons hier aangeboden. Het eerste, de Vadervloek, stelt, op eene treffende wijze, de verderfelijke gevolgen voor van het, in Frankrijk zoo algemeen heerschende, gebrek aan godsdienstige beginselen, zelfs voor huisgezinnen, die in andere opzigten achting verwierven. Le vasseur is een man van onafhankelijk vermogen. Hij is een voortreffelijk echtgenoot, een verstandig en liefhebbend vader. Maar hij was ongelukkiglijk besmet met het ongeloof van zijnen leeftijd. Te midden van de ongerijmdheden, waarmede de menschelijke dwaasheid het Evangelie bezoedeld heeft, onderscheidde hij de oorspronkelijke zuiverheid niet van het beginsel, hetwelk er in heerscht. Evenwel hij stond toe, dat zijne kinderen het omhelsden, toen het Christendom nu eenmaal, na de omwenteling, de wettige vorm van eerdienst was, dien men raadzaam geoordeeld had weder in te voeren. Maar de jonge lieden ontdekten, in zijne ontkennende goedkeuring van deszelfs leerstellingen, al ras de koelheid van eene gedwongene toestemming. Zoo beroofde zijn voorbeeld hen van het beste bolwerk tegen de onstuimigheid hunner driften. De gevolgen laten zich gissen. Over twee van zijne kinderen hooren wij in dit verhaal den rampzaligen vader den vloek uitspreken. - Het tweede verhaal verplaatst ons in de Vendée, ten tijde der gruwelen van den omwentelingsoorlog; maar maakt ons, in la vilaine Tête, welke ons hart liever bij haren anderen naam, de goede jeannette, noemt, bekend met eene Fransche vrouw van geringen stand, maar een voorbeeld van beminnelijke goedhartigheid en zich opofferende menschenliefde. De door haar geredde la coste huwde haar uit dankbaarheid, toen dit het eenige middel was, om ook haar leven te redden van de verschrikkelijke noyades; en vond in haar, niettegenstaande haar geheel gemis van vrouwelijke schoonheid, tot aan zijnen dood, eene getrouwe en teeder beminnende vrouw. - Het laatste verhaal stelt naar het leven voor, de natuurlijke gesteldheid der Fransche Landes, en het karakter van derzelver bewoners. Deze schildering is ingeweven in het zeer belangrijke verhaal der ontmoeting en lotgevallen van den Balling, over wien wij niets

[p. 94]

willen zeggen, om den lezer niet, bij de lezing zelve, van het verrassende der ontknooping te berooven.

Bij sommige werken heeft men reden om te twijfelen, of hetgeen op den titel staat, eene ware geschiedenis, zelf wel waarheid is. Hier, echter, heeft juist het omgekeerde plaats. Niettegenstaande de Schrijver zulks nergens in dit werk uitdrukkelijk vermeidt, bij al het onderhoudende van deze verhalen is het ons nogtans bijna niet mogelijk, te gelooven, dat dezelve verdicht zijn; zulke naauwkeurig gelijkende afbeeldingen vinden wij hier van hetgeen menschelijke karakters, zeden en neigingen kenmerkt. Wij prijzen dus gerust dit werk aan, als eene leerzame en tevens aangename lektuur. Van den bijval, welken deze vertaling bij het Nederlandsche publiek vindt, hangt het af, of het vervolg der verzameling van verhalen, waarvan het aangekondigde boekdeel slechts een gedeelte uitmaakt, ook in onze moedertaal zal geleverd worden. Intusschen kan het werk, zoo als wij het thans ontvingen, ook als een op zich zelf staand geheel beschouwd worden. Wij wenschen hetzelve den noodigen bijval toe; en mogen den Vertaler ook den lof niet weigeren, dat hij het oorspronkelijke in eenen zuiveren en schoonen stijl heeft overgebragt.