Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Twee waarnemingen, wegens eene, te Londen, met gelukkig gevolg, te werk gestelde overtapping des bloeds.

Deze kunstbewerking, uitgevonden op het einde der zeventiende eeuw, scheen in het begin eene wezenlijke verandering in de Geneeskunst te voorspellen; maar weldra verflaauwde de geestdrift, welke men voor dezelve betoond had, en dreigde zij in den nacht der vergetelheid te zullen wegzinken, toen, vóór eenige jaren, Doctor blundell dezelve deed herleven. Eenige Geneesheeren te Londen meenden insgelijks, haar met nut weder in werking te kunnen brengen; onder hen behoort Doctor waller, die een stuk heeft in het licht gegeven, waarin hij aan het publiek den gunstigen uitslag mededeelt, welken die kunstbewerking gehad heeft op twee onlangs verloste kraamvrouwen. De genoemde Geneesheer geeft eerst een verslag omtrent de geschiedenis dezer

[p. 716]

kunstbewerking; uit welk gedeelte van zijn uitgegeven stuk wij ons zullen vergenoegen met het uittreksel eener aanhaling van libavius, wiens werk in 1615, en dus vroeger dan de proefnemingen van lower en denis, is uitgegeven: ‘Stel u voor een gezond en sterk jong mensch, die een bloedrijk en volsappig gestel heeft, en een ander, met een mager, zwak en uitgeput ligchaam, wien naauwelijks een ademtogt rest; dan zal de heelmeester twee zilveren buisjes, die op elkander passen, aan derzelver einde tegen de bloedvaten leggen, derwijze, dat het slagaderlijk bloed van den sterken jongeling gespoten worde in de ader van den lijder; door welke vermenging van bloed hij bij hem de natuurlijke warmte en het levensbeginsel weder zal opwekken, en den kwijnenden toestand, in welken hij vervallen was, verdrijven.’

Men stelt zich thans, door deze kunstbewerking, meer bepaald ten doel, om sterke bloedvloeijingen te herstellen, die op het punt zijn om doodelijk te worden. In dusdanig geval komt het er inzonderheid op aan, om het juiste oogenblik te leeren kennen, wanneer hetzelve noodzakelijk moet worden aangewend. Wat de voorbeelden betreft, door den Geneesheer waller vermeld, men kan zich naauwelijks de mogelijkheid van minder te dezen aanzien aan bedenking onderhevige omstandigheden voorstellen: de beide lijderessen bevonden zich in zulk eenen staat van zwakte, die een onfeilbare voorbode was van den dood; en, toen de sterkst prikkelende middelen zonder eenig gevolg gebleven waren, verbeterde haar toestand dadelijk door het aanwenden van het middel van overtapping, en liet hare herstelling niets te wenschen over. Ziehier eenige bijzonderheden.

Eene zwakke en slijmachtige vrouw had, na hare verlossing, eene sterke haemorrhagia. Een half uur na de geboorte van het kind verspreidde zich eene looden doodskleur over hare wangen en lippen; hare ademhaling was langzaam, de pols onderdrukt en somtijds niet voelbaar, en haar geheele voorkomen als dat van een lijk. Doctor waller, alstoen overtuigd van het vruchte-

[p. 717]

looze der pogingen, die hij had aangewend, om de levensgeesten op te wekken, bouwde nu zijne hoop alleen op de overtapping; echter stelde hij dit nog gedurende drie uren uit; doch, na dit uitstel ziende, dat de toestand der lijderesse verergerde, besloot hij tot de kunstbewerking over te gaan, en verzocht daartoe de ondersteuning van den Geneesheer blundell. De echtgenoot der lijderesse zich volvaardig aangeboden hebbende, tapte men terstond twee oncen van zijn bloed over. Die eerste inspuiting bragt eene ongeregeldheid in den pols en veel drift in denzelven te weeg. Na eene tweede, begon de lijderesse te braken, werd onverduldig, en gevoelde weldra hare krachten herleven. Van 120 polsslagen verminderde de pols binnen weinige uren tot 100; en zij herstelde volkomen, zonder het geringste toeval.

Wat de andere lijderesse betreft, zij had eene haemorrhagia, ten gevolge van de aanhechting der placenta, en bevond zich in een', zoo mogelijk, nog wanhopiger toestand; de pols was onmerkbaar, haar gezigt beneveld, hare ademhaling moeijelijk en afgebroken door zuchten; prikkelende middelen van allerlei aard waren van geen nut geweest. De lijderesse weigerde, in het begin, zich aan de kunstbewerking te onderwerpen; en, toen de Geneesheeren doubleday en blundell er een' aanvang mede maakten, meende de man, dat zijne echtgenoote had opgehouden te leven. Men spoot zeven malen achter elkander, telkens omtrent twee oncen; de twee eerste inspuitingen deden den pols merkbaar klimmen; bij de derde had er merkelijke beterschap plaats; bij de vierde zeide de lijderesse, dat zij haar bloed voelde omloopen. Toen de kunstbewerking, na verloop van een uur, volbragt was, rigtte zij zich op, en bevond zich zeer wel; eene vermaning van koorts, slapeloosheid en eenige pijn in den onderbuik verdwenen spoedig, en er bleef niets over dan eene ligte ontsteking in den loop der ader; een toeval, hetwelk van geen' bedenkelijken aard was, en binnen weinige dagen verdween.

Men kan het wezenlijk en dadelijk goed gevolg niet

[p. 718]

in twijfel trekken, hetwelk die twee vrouwen door de overtapping ondervonden. Terwijl, van den eenen kant, de bezwaren tegen deze kunstbewerking van weinig of geen belang zijn, en, van de andere zijde, derzelver aanwending, in sommige gevallen, het éénige behoed middel is tegen een' wissen dood, is derzelver nut, en zelfs noodzakelijkheid, in de gevallen, welke wij thans vermeld hebben, boven alle bedenking verheven.