Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Bijzonderheden over Japan. Door I. Titsingh Uit het Engelsch. Met gekleurde Platen naar Japansche Originelen. IIde Deel. In 's Gravenhage, bij de Wed. J. Allart. 1825. In gr. 8vo. 264 Bl. f 4-50.

Des te aangenamer was ons de uitgaaf van het tweede deel der bijzonderheden over Japan, naarmate wij meer gevreesd hadden, dat het eerste deel geen' genoegzamen opgang zou maken, om in de onkosten der uitgave te voorzien. Trouwens, ons Nederlandsch publiek schijnt, voor een groot gedeelte, meer behagen te scheppen in het lezen van Romans, al zijn zij laf en met de eer-

[p. 386]

baarheid niet altijd overeenkomstig, zoo als eene groote menigte zijn, uit het naburig Duitschland tot ons overgebragt, dan wel in grondige en oorspronkelijke Nederlandsche werken, welke de menschelijke driften minder vleijen, en eenvoudige daadzaken behelzen. Bij het slot onzer aankondiging van het eerste deel dezer Bijzonderheden hebben wij de uitwerking van dien wansmaak willen te keer gaan; en wij verheugen ons, dat onze wensch, bij die gelegenheid geopenbaard, niet is te leur gesteld, dewijl de Uitgeefster de groote onkosten, tot zulk een werk vereischt, zich niet zou getroost hebben, indien zij niet een genoegzaam debiet had kunnen berekenen. Zeer veel zijde gelooven wij echter niet, dat zij, vooralsnog, er bij spinnen zal. Maar, wij herhalen hetgeen wij de vorige reize verklaard hebben, dit werk zal deszelfs waarde behouden, wanneer vele Romans lang vergeten zullen zijn.

Bij de aankondiging van het eerste deel hebben wij onze verwondering te kennen gegeven, dat de vertaling niet uit het Fransch, maar uit het Engelsch geschied was. Deze verwondering is niet verminderd, sedert wij het Fransche werk zelve te zien hebben gekregen, voor hetwelk geplaatst is het berigt, waarvan een uittreksel voor het eerste deel der Nederduitsche vertaling is gegeven. In dat Fransche berigt, dan, staat geen enkel woord van hetgeen de Nederlandsche Vertaler in zijn Voorberigt bl. XIII stellig zegt, met aanhaling der V en VIde bladz. van het Fransche berigt, dat de Engelsche Vertaler de verzameling van den Heer titsingh had weten magtig te worden. Dat gedeelte is letterlijk in het Nederduitsch, bl. IV en V, overgenomen, alwaar de Heer nepveu uitdrukkelijk zegt, dat hij kooper werd van alle de teekeningen, schilderijen en handschriften in de Japansche, Nederduitsche, Fransche en Engelsche talen. Deze zaak blijft ons dus zeer duister, en wij hadden gaarne gezien, dat de Nederlandsche Uitgever dezelve in een Voorberigt bij het tweede deel opgehelderd had. Wij kunnen ondertusschen den Nederlandschen lezer verzekeren, dat en de Nederduitsche en de Fransche uitgave, tot de asdrukken

[p. 387]

der platen zelve, zeer overeenkomen, en dat de orde, welke in de Engelsche uitgave, volgens het Voorberigt des Nederduitschen Vertalers, bl. XV, plaats heeft, ook in de Fransche gevonden wordt. Jammer is het, dat bij de Nederlandsche uitgave geene afzonderlijke en bijzondere opgaaf gevoegd is van den inhoud van ieder deel. Achter de beide stukken der Fransche uitgave is eene Table des matières: mogelijk is er niets dergelijks in de Engelsche.

Wat voorts den inhoud betreft van dit tweede deel, het bevat, grootendeels, de geheime gedenkschriften van de wezenlijke Keizers van Japan. Er zijn, namelijk, in Japan ook geestelijke Opperhoofden, die thans niets dan eene schaduw van hunne vorige grootheid behouden hebben, zijnde zij bevorens, tot in het jaar 1185, de eerste Souverein geweest, en met eene onbepaalde magt bekleed. - Zeer belangrijk is hetgeen door den Heer titsingh van de Japansche regering alhier is medegedeeld. Het doet ons, door daadzaken, den geest der Aziatische en Oostersche volken kennen. Dit is ons in vele bijzonderheden gebleken, waarvan wij er ééne zullen aanvoeren, als hebbende eenige overeenkomst met hetgeen een ieder uit de Bijbelsche geschiedenis weet van een spreekwoord, waardoor men uit eene merkwaardige daadzaak aanleiding nam tot een algemeen gezegde. Dat de Koning saul, b.v., zich bij de kweekelingen der Profetenscholen gevoegd had in hunne godsdienstige gezangen, vond men bij de Israëlieten zoo vreemd, dat men daaruit een spreekwoord ontleende, om iemand aan te duiden, die zich geheel anders, dan hij gewoon was, vertoonde. Even zoo lezen wij, bl. 5, dat de dood van eenen Keizer, akedje, die, eenige dagen nadat hij zich door eenen moord meester van de regering gemaakt had, zelf omkwam, aanleiding gaf tot een spreekwoord: akedjë heeft drie dagen geregeerd, hetwelk men gebruikt van al wat, onverwacht, kort van duur is. - Onder andere bijzonderheden heeft ons vooral getroffen, bl. 190 env., de beschrijving van eene allerverschrikkelijkste uitbarsting eens vuurbergs, waarvan de bijge-

[p. 388]

voegde plaat eenig denkbeeld geven kan. - Dan, ons bestek verbiedt ons, meer van dit deel te zeggen, hetwelk der aandachtige lezing overwaardig is.