Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Verheffingen over de wereld en het tegenwoordige tot God en de toekomst. Christelijke leering en vertroosting bij de onvolmaaktheden en ellenden des aardschen levens; getrokken uit de Leerredenen van F.V. Reinhard, door M.J.K. Weickert. Uit het Hoogduitsch vertaald door A.J. van der Veen, Predikant op de Gorredijk. Te Groningen, bij W. Zuidema. 1824. In gr. 8vo. 413 Bl. f 3-:

Wij zijn verlegen bij de aanmelding van dit voortreffelijk boek; want met weinige woorden zeggen wij, om den inhoud te doen kennen, naauwelijks iets meer, dan de titel vermeldt; en wilden wij meerdere inlichting geven van den inhoud, den aard en de strekking van hetzelve, zoo zou ons de ruimte ontbreken; en zoo wij iets ter proeve moesten uittrekken, zoo zouden wij onze keuze met moeite bepalen, daar van de vijfentwintig vertoogen nagenoeg elk evenzeer voortreffelijk is. Zelfs de mededeeling der opschriften van elk derzelven is te uitvoerig voor ons bestek. Wij zeggen daarom slechts in het algemeen, dat, bijaldien wij ook nimmer iets gezien hadden van reinhard's voortreffelijk predikwerk, wij hem hier reeds zouden kennen als een mensch- en oordeelkundig prediker, en een uitmuntend wijsgeer en Christen. Voorts verklaren wij opregt, door de lezing van deze opstellen in ons gevoelen van het volkomen redelijke van het Christendom krachtig te zijn bevestigd, maar

[p. 331]

evenzeer ook in onze overtuiging van het voortreffelijke van het Christendom boven iederen Godsdienst der Rede en Wijsgeerte, en alzoo van het ongenoegzame van het enkel Rationalisme, in het bijzonder bij kruis en lijden. Voor het overige wordt ons hier de leering en de troost van den Godsdienst, bij iedere soort van kwelling en tegenspoed, zoo duidelijk en krachtig, en daarbij uit zoo vele verschillende oogpunten aangedrongen, dat ons niets te wenschen overblijft. Wij bevelen dan ook de lezing, de bedaarde lezing en overpeinzing dezer vertoogen iederen lijdenden aan; en niet alleen den lijdenden, maar iederen Christen, opdat hij zijne tevredenheid met het hooge Godsbestuur bevestige, dat bestuur nederig en eerbiedig in alles erkenne, en de hooge waarde van zijnen Godsdienst hem helder moge inlichten.

Uit het negende vertoog: De laatste lotgevallen van Jezus de rijkste bron van troost bij alle ellende des levens, schrijven wij het volgende af, hetwelk onze bijzondere aandacht trok: ‘De Schrift getuigt dit (dat de dood van Jezus de verzoening voor onze zonde is) overal. Jezus zegt zelf duidelijk, dat Hij zijn bloed vergoot tot vergeving van zonde, en dat Hij zijn leven gaf tot een rantsoen voor velen. Gij zijt, zegt Petrus, niet door goud of zilver verlost van uwe ijdele wandeling, maar door het dierbaar bloed van Christus, als eens onbestraffelijken en onbevlekten lams; en Joannes voegt er bij: het bloed van Christus, den Zoon van God, reinigt van alle zonden. Overal wordt de dood van Jezus als de voorwaarde en oorzaak voorgesteld, waarom allen, die met deze inrigting Gods tevreden willen zijn, vergeving en genade geworden zal. En wien zal dit vreemd voorkomen? Hij, die den dood voor ons geleden heeft, was heilig, onschuldig, onbesmet en afgescheiden van de zondaren; Hij heeft eene deugd uitgeoefend, die zelfs voor den regterstoel des Alwetenden en Heiligen de proef konde houden; Hij heeft zich door zijne vrijwillige opoffering, door de onderwerping aan den wil des Vaders, zoodat Hij gehoorzaam werd tot den dood, ja den dood des kruises, eene

[p. 332]

verdienste verworven, welke een gewoon mensch zich niet verwerven konde. Maar kan God om zoodanige verdiensten niet het gansche geslacht, van hetwelk Jezus een medelid, het hoofd en de plaatsbekleeder is, goed doen; kan Hij dezelve niet allen toerekenen, die zich aan Jezus houden; kan Hij het welbehagen, hetwelk Hij in zijnen Zoon had, niet over hen uitbreiden, die dezen Zoon beminnen en trachten gelijk te worden? Welk eene geruststelling is hierdoor ons beangst geweten niet geschonken! Wij gevoelen het, wij kunnen het onmogelijk ontkennen, dat wij dagelijks in vele struikelen, dat onze deugd gebrekkig is en niets kan verdienen, dat wij, als wij voor onszelven staan en naar onze ware gesteldheid zouden geoordeeld worden, niet anders konden verwachten, dan een oordeel der verdoemenis. Maar wij zullen niet voor onszelven staan, wij zullen niet op onszelven voor den regterstoel van God beschouwd worden; als wij ons aan Christus houden, dan zullen wij Gode aangenaam zijn in den Geliefden, dan zal de gemeenschap en de vereeniging met Hem, in welken God een welbehagen heeft, ook onze gebreken bedekken en onze gebrekkige deugd volkomen maken, dan zullen wij om zijnentwil, als menschen, voor welke Hij zijn bloed heeft gestort, als schepselen, die Hij nog steeds reinigt, verbetert en met zijnen geest vervult, vergeving en genade vinden, en op nieuw met de vaderlijke liefde Gods verwaardigd worden. Konde God wel meer doen, om ons gerust te stellen? Konde Hij eene betere inrigting maken, om onze verslagene harten met vertrouwen en hoop te vervullen? Kunnen wij voor ons ontrust geweten ergens meer troost vinden, dan ons de laatste lotgevallen van Jezus aanbieden?’

Ziet daar eene proeve uit het vertoog, dat de laatste lotgevallen van Jezus ons verzekeren: rust voor ons geweten, - opbeuring bij onregtvaardige mishandelingen, - verkwikking bij de smarten des ligchaams, - verligting bij het verlies van de onzen, - kalmte in de oogenblikken des doods. Het verdient, gelijk ieder ander, in deszelfs geheel gelezen te worden. De Eerw. van der

[p. 333]

veen heeft zich door de vertaling van dit werk gewis verdienstelijk gemaakt bij ieder Christelijk hart, en hierdoor, vertrouwen wij, veel nut gesticht.