Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Feestzang bij de tweehonderdvijftigste Verjaring van de Stichting der Leydsche Hoogeschool, door Mr. M.C. van Hall, Ridder enz. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1825. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-27½ Ct.
Leidens Academievreugd. Negental vrolijke Liedjes, vervaardigd ter gelegenheid van de viering van het 250 jarig bestaan van Leidens Hoogeschool, den 8 Februarij 1825, door een Leidsch Student, uit de dagen van olim. Te Dordrecht, bij J. de Vos en Comp. In gr. 8vo. 16 Bl. f :-27½ Ct.

[p. 178]

Gratulatio ad cives Academiae Lugduno-Batavae, Solennia secularia celebrantes diebus VIII et IX Febr. ciƆiƆcccxxv. Lugduni Batavorum, apud L. Herdingh et Fil. 1825. Forma octava maj. 17 Pag. f :-27½ Ct.

Niet alleen ieder kweekeling der Leydsche Wijsheidsgodinne, maar ook ieder geletterde, elke ware vaderlander, had zich reeds maanden lang verheugd in het vooruitzigt van al het genot, dat hij op het tweehonderdvijftigjarig Jubelfeest van hare plegtstatige intrede in de stad des heldenmoeds en der trouwe hoopte te smaken, toen emdelijk de gewenschte dag aanbrak. Doch deze dag, die enkel vrolijke aangezigten en dankbare harten moest aanschouwen, zag tevens zulk eenen geweldigen stortvloed van rampen over zoo vele voormaals rijke en gezegende gedeelten van ons Vaderland uitgegoten, zag zoo vele schatten verzwolgen, zoo vele ellende over duizenden verspreid, zoo vele levens vergaan, dat hij, in plaats van een' dag van vreugde, een dag werd van weedom en rouw. Wel is waar, Leyden zelf en deszelfs omstreken bleven bevrijd, en de reeds vroeger zaamgevloeide menigte der feestvierenden vernam, onder de zich verdringende verstrooijingen, welke geest en ligchaam bijna geen oogenblik tot verademing lieten, slechts de flaauwe mare der ontzettende verwoesting; maar deze vergalde toch reeds de vreugde bij velen, en gaf aan allen eene ernstiger stemming. Zoo ging het dan gelijk meestal op deze aarde; het genot in het vooruitzigt was grooter, dan de werkelijkheid ons hetzelve aanbood; maar met dit alles bleven het toch heerlijke, hartverheffende dagen; de herinnering aan het verledene, met deszelfs wonderen van heldenmoed en geleerdheid, versmolt zich zoo natuurlijk met de dankbaarheid voor het tegenwoordige en deszelfs zegeningen; de gedachte aan de grondvesting van onze staatkundige vrijheid en van onzen wetenschappelijken roem, door willem I, verbond zich zoo innig met het dankbaar gevoel van de herstelling onzer onafhankelijkheid en van de wederoprigting van onzen Wijsheidstempel door eenen anderen willem I, dat men waarlijk geen druppel Nederlandsch bloed moest overig gehad hebben, indien men alleen bij de rampen, welke thans een gedeelte van ons Vaderland troffen, bleef stilstaan, en zich niet boven dezelve verhief tot juichtoon en dankbaarheid.

[p. 179]

Deze ontboezeming, bij de aankondiging van eenige stukjes, te dezer gelegenheid in het licht gegeven, is misschien niet ongepast, ten einde de gematigde vreugde, welke op het Leydsche Jubelfeest bleef heerschen, in het ware licht te stellen, en de minder voegzame aanmerkingen van diegenen te ontzenuwen, die wilden, dat het gevoel der rampen, welke hen getroffen hadden, even sterk geweest ware bij anderen, die niet in dezelve deelden, maar die echter door daden getoond hebben, dat zij alles, wat in hun vermogen was, wilden toebrengen, om dezelve te lenigen. Recensent, die te Leyden ook mede seest gevierd heeft, en blijde geweest is met de blijden, wilde zich eerst zuiveren van eene blaam, die men zoo velen heeft trachten aan te wrijven, en zal thans zijnen uitstap pogen te vergoeden, door zich der kortheid te bevlijtigen.

De Feestzang van den Heer van hall is eene Dithyrambe vol gloed en verheffing, en den beroemden naam van deszelfs vervaardiger ten volle waardig. Op een paar min of meer duistere of minder gepaste uitdrukkingen en zinsneden zouden misschien eenige aanmerkingen kunnen gemaakt worden; maar, indien wij deze zorgvuldig uit den overvloed van schoonheden wilden opvisschen, kregen wij zeker den schijn van vitlust, of den naam van knoopen te zoeken in de biezen. Gaarne schrijven wij, tot eene proeve, de volgende schoone bede over, want zij is als uit ons hart gevloeid:

Gedoog, o eeuwge Bron van licht!

Dat wij Uw' zetel nadren;

Uwe almagt waak' bij 't heilgesticht,
't Gedenkstuk van volbragten pligt,

Bij 't praalgraf onzer Vadren!

Schenk ons, hun kroost, bij fleren moed,
Hun deugd en onverbasterd bloed;

Hun blanke trouw en eere!

Bescherm oranjes stam en kroon;
Minerv' sta wakend bij zijn' troon

Met stalen schild en spere!

Omslinger, met den hechtsten band,
En Opperheer (?) en Vaderland!

De hand der Zanggodinnen

Strooij' rozen op het pad der deugd!
Door haar leere ouderdom en jeugd

Het schoone en goede minnen!

[p. 180]

 

Beveel! de Vrijheid, 's Lands Godin,

 

Zij 's Konings trots, der volken zin,

 

Tot in de verste dagen;

 

En Leyden, Hollands heldenstad,

 

De hoeksteen, die haar beeld helpt schragen,

 

Zoo lang de zilvren Rijn haar' grijzen muur omspat!

De negen Liedjes van den Student uit de dagen van olim zijn natuurlijk in eenen geheel anderen toon, luchtig en vlugtig ter neder geschreven, maar daarom niet geheel zonder verdienste. Het vreugdelied: Op! op! gij Muzenzonen! en: Waarheid boven al, bevielen ons beter dan de overige. De vervaardiger verzoekt ons, Recensenten, om niet te naauw te kijken, of, zoo wij al kijken willen, het dan zingende te doen. Daar tot dit laatste te dezer plaatse volstrekt geene gelegenheid is, zoo schrijven wij fiat onder het eerste gedeelte van het rekwest, en voegen er onzen wensch bij, dat deze bescheidene Liedjes nog, bij voortduring, iets mogen bijdragen tot vermeerdering der Akademievreugde.

Het derde stukje, in de taal der geleerden geschreven, behelst eene soort van verslag van de toedragt en afloop der verschillende plegtigheden, en is niet ongeschikt, om aan buitenlanders een denkbeeld te geven, op welk eene wijze dit Jubelfeest is gevierd geworden. De verslaggever zwijgt echter geheel van al den luister, dien zoo wel de Leydsche Regering als Leydens ingezetenen aan het Feest hebben bijgezet, en deze verdiende toch waarlijk dankbare vermelding. Voor het overige beklaagt hij zich, dat men geene genoegzame hulde aan de nagedachtenis en de verdiensten van ruhnkenius en valckenaer heeft toegebragt; en waarlijk, de Heer sandifort had in zijne urenlange Redevoering, welke hier, te regt, in zekeren zin ten minste, copiosa genoemd wordt, daarvoor wel eenige zinsneden mogen afzonderen. Indien de Schrijver hier had bijgevoegd, dat men, over het algemeen, geweldig veel van het geduld der toehoorders gevergd heeft, en dat het genot, hetwelk velen gesmaakt hebben, meer ontsproten is uit de overwegingen, welke in hun eigen binnenste opwelden, dan wel uit de denkbeelden, welke hun van buiten, van predikstoel en catheder, werden aangebragt, wij zouden ook dit ten volle beämen. De stijl van deze Gratulatio is levendig, en verraadt eene grondige bekendheid vooral met de Dichters der

[p. 181]

Oudheid, ofschoon er op de Latiniteit nog al eenige aanmerkingen zouden te maken zijn. Met levendige belangstelling verwachten wij de uitvoerige beschrijving van dit Feest, hetwelk voor elk, die de zegeningen der beschaving en verlichting eenigzins op prijs weet te stellen, zoo treffend zijn moest.