Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

[p. 635]

Het Tempelfeest, na het vijftigjarige bestaan des Amsterdamschen Stads Schouwbnrgs. Te Amsterdam, bij A. Mars. 1824. In kl. 8vo. 35 Bladz. f :-40.

‘Wie heel het luchtgespan met al zijn hemelbollen
Zag tuimlen door het zwerk; wie, bij het schriklijk rollen
Des donders door de lucht, bij 't klettrend bliksemslaan,
Geheel de wentlende aarde in smook en vlam zag staan;
Wie heel den zouten plas zag duin en dijk vernielen;
Wie onschuld, deugd en moed wreedaardig zag ontzielen;
Wie Neêrlands trouw en deugd en kunstmin zag vergaan,
Kon, Hemel! kon niet meer dan ik bewogen staan,’ -

dan ik, toen ik dit schitterend Tempelfeest had aanschouwd, dat nog oneindig meer eere doet aan den smaak van Heeren Commissarissen van den Amsterdamschen Stadsschouwburg, dan aan de talenten des makers. De werking, die hetzelve op ons deed, was zoo geweldig, dat wij geene woorden konden vinden om dezelve te schilderen, en dus volgaarne gebruik maakten van eene passage van het schoone dichtstuk zelve, welke zich juist van pas aanbood. Dat luchtgespan, dat door zichzelven heen tuimelt, alle die ijsselijke gebeurtenissen, welke zich in de schoonste orde en den treffendsten klimax opvolgen, en eindigen met het ontzielen der onschuld en het vergaan der kunstmin, geven een flaauw denkbeeld van den chaos van verwarring, in welken zich onze arme ziel bevond. Ja waarlijk, de Verhevelingen, (eene lievelingsuitdrukking, welke de Tempelfeestdichter voor verhevene geesten bezigt, en die ons, om hare naïve dubbelzinnigheid, uitermate bevalt) welke gezorgd hebben, dat de blijde dag, waarop

‘Het kunstaltaar aan 't IJ, op 't wulvend zand gesnoerd,
Was, met de wentlende Aard', tien vijfmaal rondgevoerd,’

zoo plegtig, zoo waardig gevierd werd, verdienen den warmen dank van allen, die belang stellen in den roem van den Nederlandschen naam en van de Nederlandsche poëzij! Hoe vurig wenschen wij, dat vele buitenlanders dit heerlijk spektakel mogen hebben bijgewoond! want

[p. 636]

 

‘Der vreemden wrange toon, verleidend tot verbastren,

 

Der vreemden wansmaak moog hun doel en diensten lastren,’

hier zouden die vreemden tot zwijgen gebragt zijn, en hebben moeten erkennen, dat, in een land, in hetwelk de Edelachtbare Kunstregters zoo veel smaak, en de jonge Dichters zoo vele verdiensten bezitten, de poëzij haar hoogste bloeipunt bereikt heeft. Doch neen, zoo kwaadaardig en zoo naijverig zijn die vreemde benijders van onzen letterroem, dat zij zich misschien het voorkomen zouden gegeven hebben van onze taal in den grond te verstaan, en, na eene onafzienbare reeks van vergrijpen tegen den aard der taal, tegen de dichterlijke uitdrukking, en tegen de eerste regels van het werktuigelijke der poëzij te hebben opgesomd, eene parodie maakten op de bekende regels, die zoo sierlijk op het scherm verguld staan, en uitriepen:

Der kunsten god aan 't ij is blind en doof meteen,
En kroont gebrek aan kunst en valsch vernuft alleen!

Arm Nederland! wat wordt gij toch mishandeld! Maar het is onze eigene schuld. Wij zijn dwaas genoeg, om die vreemden te gelooven, en hunne uitspraken voor orakels aan te nemen; gelijk Recensent dan ook openhartig moet betuigen, dat hij in het onderhavige geval geheel met hen eens is, en dat hij, om dit te toonen, en zijn nationaal aandeel aan het valsch vernuft, dat ons in die parodie zoo gulhartig wordt toegeschreven, te behouden, verscheidene malen, als hij de goede Amsterdammers zich zag verdringen om het groote wonder te aanschouwen, heeft uitgeroepen:

Vermoeit u, vrienden, niet, die daar om d'ingang tobt!
Het is een veest, geen feest, en de IJstad is geFOPt.

Toevoegsel tot de Recensie der Proeve van Indische Dichtkunde; zie No. XIII. ‘Van den geheelen Ramayon zal eerlang eene nieuwe kritische uitgave, benevens eene Latijnsche vertaling, door a.w. schlegel bewerkt, te Londen verschijnen, waarvan het Prospectus sedert eenigen tijd het licht ziet.’

No. XIII. Meng. bl. 641, reg. 3 in den tekst v.o. lees: alhakam.