Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Tafereelen uit de tijden der Aartsvaderen; naar de Heilige Schrift. Door Miss O' Keeffe. Naar de derde uitgave uit het Engelsch vertaald. Iste Deel. Te Franeker, bij G. IJpma. 1823. In gr. 8vo. XIV en 317 Bl. f 2-90.

Hoezeer wij het niet mogen goedkeuren, dat men, in onze dagen, al wat maar eenigen opgang schijnt te maken in het Engelsch, in het Fransch, en vooral in het Hoogduitsch, terstond en met graagte in het Nederduitsch overbrenge, en dus ook zeer veel vertale, hetwelk, of voor den goeden smaak, of voor de goede zeden, of voor beide tevens, nadeelig kan zijn, zien wij, echter, met groot genoegen, te midden dier menigte vreemde voortbrengselen, sommige, die de eer der vertaling, bijzonder met opzigt tot smaak en zeden, volkomen verdienen. Onder deze munt het onderhavige werk uit. Het is door

[p. 378]

eene Vrouw van buitengewone geestvermogens geschreven, en heeft eene godsdienstige en zedelijke strekking. Daar nu, over het geheel genomen, de Engelschen veel prijs op den Godsdienst stellen, en behagen scheppen in werken, waarin genie doorstraalt, is het niet te verwonderen, dat het aangekondigde werk bij hen grooten opgang maakt; gelijk het ook, des twijfelen wij geenszins, om dezelfde reden, in ons land genoeg zal opnemen, om en Vertaler en Drukker, in een gunstig debiet, de gewenschte belooning van hunne moeite en onkosten te doen vinden, en door zeer velen, bijzonder van de vrouwelijke sekse, met groot genoegen en stichting gelezen worden.

Het geheele werk, in zeven boeken verdeeld, behandelt de Aartsvaderlijke geschiedenissen, van het tijdstip af, dat Abraham's zoon, Izaäk, gespeend werd, tot op Jakob's komst in Egypte. Het eerste deel eindigt met Jakob's komst bij Laban; en in het tweede, hetwelk wij hopen dat spoedig volgen zal, verwachten wij het overige. - Het zal dengenen, die het werk nog niet gelezen hebben, vreemd schijnen, dat hetzelve met Izaäk's spening, en niet met Abraham's komst in Kanaän, begint. Dan, de Schrijfster heeft hierdoor den vorm van een doorloopend geschiedverhaal vermijd, en terstond de aandacht en het gevoel der lezeren opgewekt door de schildering van het feest, bij die gelegenheid gevierd; terwijl zij het voornaamste, dat te voren betreffende Abraham was gebeurd, op eene zeer natuurlijke en doelmatige wijze, dáár, waar het te pas kwam, heeft ingevlochten. Trouwens, het zijn Tafereelen uit de tijden der Aartsvaderen; welke titel door den oordeelkundigen Vertaler zeer juist gekozen is, in plaats van Aartsvaderlijke tijden, of het land Kanaän, zoo als dezelve in het oorspronkelijke luidt. - In deze tafereelen, nu, wordt het gewijde geschiedverhaal wel tot grondslag gelegd, maar met verscheidene omstandigheden vermeerderd, die aan hetzelve grootere levendigheid geven, daar alles dramatisch is voorgesteld, en zoodanig, dat het nuttige met het aangename gepaard wordt. Het is, in waarheid, een

[p. 379]

werk, éénig in zijne soort, en vol van schoonheden van den eersten rang. Men ziet er het karakteristieke in van het Engelsche vernuft, hetwelk zich, in het dichterlijk behandelen van eenig onderwerp, een' nieuwen weg weet te banen, en nu eens door deszelfs stoute vlugt verbaast, dan eens door zijne weelderigheid wegsleept, dan weder door het eenvoudige en naïve treft, maar hetwelk somtijds ook het een of ander voordraagt, dat de proef van het koele en geoefende oordeel niet kan doorstaan. Veelal is de stijl een zoogenaamd poëtisch proza, met name in aangewende vergelijkingen en in beschrijvingen van plaatsen. De Schrijfster schijnt bijzonder behagen te hebben gehad in dichterlijke aanspraken aan redelooze schepselen van allerlei aard, zoo als men reeds, kort achter elkander, bladz. 1 en 3 vindt. Ofschoon wij, voorts, zeer veel met dit werk van een Engelsch en vrouwelijk Genie ophebben, en het dus met den Vertaler ééns zijn omtrent deszelfs buitengemeene verdiensten, kunnen wij, echter, met hem niet volkomen instemmen, dat door dit werk een helder licht opgaat over menige bijzonderheid. Zoodanig licht moet men eerder zoeken in van der palm's tafereelen van dezelfde geschiedenissen, dan in een boek vol verdichtsels, hoe aangenaam en nuttig dezelve dan ook zijn mogen. - Wat de vertaling betreft; hierin zijn eenige gepaste vrijheden gebruikt, waarvan in de Voorrede gewag gemaakt wordt. Dezelve is voor het overige vloeijend, en met oordeel vervaardigd. Hier en daar, echter, zou men eene aanmerking kunnen maken; zoo staat, b.v. bl. 289, reg. 18, zeide ik, alwaar, indien wij ons niet bedriegen, staan moest, zeide hij, en bl. 302, reg. 8 en 9, een herder, in plaats van de herder.