Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Mnemosyne. Mengelingen voor Wetenschappen en Fraaije Letteren: verzameld door H.W. en B.F. Tydeman. Iste Deel. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1822. In gr. 8vo. 355 Bl. f 2-60.

Ook als het elfde deel der vroegere Mnemosyne ziet dit nu weder eerste deel het licht, hetwelk alzoo voor de bezitters der vroegere stukken ook daarom onmisbaar is, omdat het eene lijst bevat van alles, wat in de tien reeds afgeleverde deelen voorkomt, met aanwijzing, naar alphabetische orde, der onderscheidene schrijvers. Hoe zeer nu iemand, die tegen de kosten van alle de vroegere deelen opziet, met dit boekdeel een nieuw werk kan rekenen te zijn begonnen, zoo zal die lijst, echter, hem grootelijks verlangen doen,

[p. 214]

ook het vroegere werk te bezitten; en wij zijn verzekerd, dat hij zich de daartoe vereischte kosten met geene reden beklagen zou. De Firma der Mnemosyne is nu eenigermate, dit ziet men uit den titel, die alleen de Heeren tydeman meldt, veranderd; evenwel de Professor h.w. tydeman blijft de redacteur, zoo als hij ook alleen die was van het vroegere werk: van mij, zegt hij ten dezen, is het plan van het werk, met de geheele redactie; dus ook de voorredenen, en menige hier en daar verspreide aanteekening. Wij verblijden ons over de gezondheid naar ligchaam en geest, die de Professor ons voorkomt thans te genieten, en nemen den aan ons, zoo wij meenen, vooral ook geadresseerden schriftuurtekst, in den zin der H. Schrift, dankbaar voor lief, ons tot soortgelijke gedienstige herinnering, bij voorkomende aanleiding in der tijd, verklarende bereid te zijn.

Dit boekdeel doet allezins de verzamelaars, zoo wel als de onderscheidene stellers der bijzondere stukken, eere aan. Met een woord zeggen wij van ieder voor 't minst nu ook iets. - De Heer g. groen gaf hier eene voorlezing over cicero's cato den ouden, over den Ouderdom, en eene beschouwing van deszelfden schrijvers Droom van scipio. In beide deze stukken is hij, naar ons oordeel, gelukkig geslaagd, om den lezer het genoegen te doen smaken, hetwelk de lezing van de voortreffelijke schriften der Ouden altijd kan opleveren. - De Hoogleeraar m. siegenbeek schetst, in een volgend stuk, de welsprekendheid van pericles, welk onderwerp men al aanstonds voelt, dat in geene betere handen vallen kon; bij de lezing gevoelt men slechts zekere spijt, dat alles hier zoo kort is. Eene der voortreffelijke redevoeringen van den voortreffelijksten Griek, ons door thucydides bewaard, wordt hier gegeven; vooraf gaat het noodige nopens den waren aard der welsprekendheid, Athene, de geschiedenis van het tijdvak. Op dezelve volgt eene korte lofspraak; eindelijk de indruk of uitwerking van gezegde redevoering, en ten slotte het sterfbed van den grooten man. - Met aandoening vonden wij vervolgens van e. kist hier eene voorlezing over het gevoelvermogen der ziel; met weemoed namelijk, omdat van dezen voortreffelijken man niets meer te wachten is, daar hij ons ontviel; zoo veel te meer is dan toch, hetgeen van hem ons nog toekomt, welkom. Op de hem eigene, overtuigende, welsprekende en bevattelijke wijze wordt hier het gezegd vermogen betoogd, nadat

[p. 215]

het alvorens omschreven was. Voorts doet ons de redenaar de hooge waarde van hetzelve opmerken, en schetst, in een derde hoofddeel, de gevaren van hetzelve zonder goed bestuur; terwijl een laatste hoofddeel ons leert, op welk eene wijze hetzelve behoort beheerscht en geleid te worden. De dichterlijke proeven zijn fraai gekozen. - Van wijlen Mr. m. temminck volgt nu eene voorlezing over de algemeene uitbreiding en het gevestigd gezag der Latijnsche taal in het westelijk Europa gedurende de Middeleeuwen; terwijl wij het vervolg, ter aanwijzing van het nadeelige ten dezen, verlangend wachten, in vertrouwen, dat het even zeer bewerkt onder de nagelatene papieren van den schrijver zal voorhanden zijn, en door den redacteur der Mnemosyne dan ook niet zal worden teruggehouden. - In het fraaije stuk, over den aanleg van vondel en zijne poëzij, met die van cats en hooft vergeleken, doet de Hoogleeraar simons deze drie voortreffelijke mannen regt; hoewel de Prins der Nederlandsche Dichters buiten twijfel zijnen eersten rang behoudt, die men hem te geruster toekennen mag, als men hier daarenboven nog ziet aangewezen, hoe zeer hij anders bij de met hem genoemde mannen, ten aanzien van opleiding en menige gunstige gelegenheid, achterstond. - Mr. w. bilderdijk zegt, in vier bladzijden, zijn oordeel over theodorus van kooten, als dichter. Het fragment van eenen brief aan (wijlen) Mr. j. valckenaer wordt ons te dien einde hier medegedeeld. Wij kunnen er uit zien, hoe gunstig bilderdijk over dezen Latijnschen dichter denkt; en wij, die den Heer van kooten ook bijzonder gekend hebben, verblijden ons over dat gunstig oordeel, met hetwelk wij gereedelijk instemmen. Iets uitvoerigers, en met proeven opgehelderd, over gezegden dichter, zou velen onzer lezeren, zoo wel als ons, een aangenaam geschenk van den dichter bilderdijk geweest zijn, wiens ‘hij heeft het gezegd’ wij echter in het vak der dichtkunde, vooral als hij prijst, gaarne van zeer groot gezag willen houden. - Eene voorlezing in 1801, over leopold's Staatshervorming van Toskane, door Mr. j.p. kleyn, sluit de prozaïsche stukken van dit boekdeel; dezelve verdiende hier allezins plaats, doet ons den voortreffelijken Vorst naar waarde bewonderen en liefhebben, en verdient, in dezen tijd vooral ook, bijzondere opmerking.

Van dichtstukken is dit deel ruim voorzien. De vier eer-

[p. 216]

sten hebben eene aanmerkelijke uitgebreidheid. De Bijbelgeest, door b.f. tydeman; Gods weg met het Menschdom, door A.F.S., en het Graf, van k.w. bilderdijk, zijn oorspronkelijke, en leerdichten: in ons oog, daar wij allen voor opwekking en stichting dankzeggen, zijn dezelve naar hunne dichterlijke waarde gerangschikt. De Proeve eener dichterlijke vertaling in hexameters van het eerste boek der temora van ossian, naar het Engelsch van mac-pherson, door a. doijer, t.z., bevonden wij voortreffelijk. De kleinere stukjes verdienen hier alle hunne plaats. Twee van a. ockerse, Wed. kleyn. Het Engelendal van c. tenhoet. Een stukje van A.B. aan een' vriend, bij de geboorte van een kind; nog een ter soortgelijke gelegenheid van i. da costa; die van j. van dam en robidé van der aa, bij het afsterven hunner kinderen. Eene Uitboezeming van J.H.H. bij den dood van e. kist. Een gedichtje van anna roemers visscher, en alzoo uit den ouden tijd. Het klaverblad van vieren van de helaas! reeds overledene j.c. cleve. Nagenoeg alle zullen mede zeker behagen; en boven alle munt uit: Des Grijzen dankbetuiging aan den edelen Maagdenrei, voor het eerbewijs van den 19 Junij 1821, van ev. wassenbergh (te regt hier mede bewaard.) Wij zouden het zeker afschrijven, ware het niet reeds van elders bekend.

Wij meenen gerust te mogen verzekeren, dat alzoo dit deel niets verwerpelijks, weinig middelmatigs, en veel voortreffelijks bevat; zoodat wij den lezer van kunde en smaak met deze verzameling gelukwenschen, en de voortzetting met vertrouwen en verlangen te gemoet zien.