Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1822

Drietal Leerredenen, door J.C. Vorstman, Predikant te Rotterdam, gehouden na de onvergetelijke ramp, hem en zijne(n) lotgenooten overkomen, 7 Dec. 1820. Te Rotterdam, bij M. Wijt. 1821. In gr. 8vo. VI en 160 Bl. f 1-10-:

Reeds voorlange hadden deze Leerredenen, in dit Tijdschrift, gunstige melding en aanprijzing verdiend. Dat deze zoo laat geschieden, heeft echter ook zijn voordeel. De ramp, op den titel bedoeld, blijft wel onvergetelijk; maar - dat men, zoo langen tijd nadat dezelve trof, den man, die dezelve doorstond niet alleen, maar voor zich en anderen zoo voordeelig maakte, als dit alleen de Christen doen kan, met geen minder gevoel van belangstelling over dezelve hoort, dan toen de deelneming der nieuwsgierigheid nog versch, en het hartstogtelijk gevoel des

[p. 97]

ontzetten medelijdens zoo heftig was, dit strekt des Predikers werk tot geene geringe eer. Wij hopen althans door onze late aankondiging mede te werken, dat zoo min dit werk als de ramp, die er aanleiding toe gaf, vergeten worde; en niet alleen aan Predikers, die hier veel leeren kunnen, maar aan alle Christenlezers, die hier voor hun verstand en hart veel wetenswaardigs en heilrijks zullen aantreffen, prijzen wij dit boekje, met geheel ons harte, aan; aan u ook, die der Christelijke Godsdienstleer een onverschillig harte toedraagt, maar hier zien kunt, wat gij mist, vooral wanneer u niets anders rest, indien gij haren troost derft! Dank zij den Eerw. vorstman, dat hij gepredikt heeft en verhaald, wat men hier leest, en dat hij het zoo gepredikt en verhaald heeft! Dank zij God, die er hem toe in staat stelde! In veler handen kome dit zijn geschrift; ook in de handen van vele meisjes en vrouwen, die er door worden opgewekt, om het karakter zijner overledene Echtgenoote zich meer en meer eigen te maken! De man is ons zelfs van aangezigt onbekend; maar, bedriegen we ons niet geheel, dan zal de vervulling van onzen wensch de beste vertroosting voor zijn lijdend harte wezen, dat deze Leerredenen, uit zoo naren jammer oorspronkelijk, bij velen werken mogen, wat zij goeds werken kunnen, meer dan hij zich, bij zijn besluit tot derzelver uitgave, konde voorstellen! Hoe groot was dan het gewin, met zijn verlies gedaan!

Van de hem en zijnen lotgenooten overgekomene ramp geen woord meer! Die nog nieuwsgierig is naar verscheidene bijzonderheden, zal genoegzame voldoening in de ophelderende Bijlage vinden, waarin men eene afwisseling van verscheidenheden aantreft, die men niet verwacht, en die den deelnemenden leeslust gaande houdt. Geene aanmerking maken wij ook op deze en gene bijzonderheid, die wij, in de Leerredenen zelve, gaarne wat anders zouden gewenscht hebben, gedachtig aan het billijk verzoek en vertrouwen, geuit op bladz. 135 en 137, en niet genoeg ons kunnende verwonderen, dat, na zooda-

[p. 98]

nige ramp, 200 spoedig zulke treffelijke Leerredenen konden worden opgesteld en uitgesproken. Wij zeggen er alleen van, dat de eerste behelst des lijders gevoelens bij zijne ramp; de andere, zijne verwachting; de derde, zijn voornemen, en dat de stoffen tot deze Leerredenen genomen zijn uit Psalm LXXIII:16^b en 17^a, uit vs. 24, en uit vs. 28^b. 't Is het harte, het harte, dat weet, in wien het gelooft, hetwelk hier spreekt, in de treffende taal des verlichten verstands, der edelste godsvrucht; en hij is wel zeer te beklagen, die, bij de lezing dier taal, onbewogen blijven kan.

In de Opdragt dezer Leerredenen, aan de 74 jarige Moeder der overledene, leest men niet slechts van onheusche beoordeelingen, tegen welke eene soort van voorbereiding plaats vindt, maar ook van spottenden met de klagt des lijders. Dit wenschten wij, ja wel, dat de Christenleeraar had kunnen weglaten; maar wie verwondert zich, die, in de Bijlage, leest, dat vorstman ondervonden heeft, dat sommigen, ook in namelooze brieven(!), op zijne berigten in de Courant, en de aankondiging dezer Leerredenen, gesmaald hebben, ja dat hem zelfs voorbedachte onchristelijke handelwijze bejegend is? Maar ook de steller van dit verslag herinnert zich nog al te wel, hoe hij, door de mare van vorstman's onheil, bij eigen kommer, diep getroffen, koudbloedige creaturen hoorde oordeelen en aanmerkingen maken. Nu, met hen heeft de man, die zoo predikt en gevoelt, niets te doen. Der edelen en goeden deelneming, en het voordeel, dat, tot veler troost en heiliging, uit dit boek ontsta, doe vorstman met medelijden op die ongelukkigen nederzien, die zich niet genoeg schamen kunnen, bij de vergelijking van hunne gezindheid met de zielsgesteldheid, welke deze Leerredenen voortbragt!