Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

Iets, over de vaccine en kinderpokken.
Door R. Landskroon, Stads Med. Doct. te Purmerende.

Het is te beklagen, dat, daar van de zijde des Gouvernements alle pogingen worden aangewend, om de inenting met koepokstof meer en meer algemeen te maken, en daardoor de zoo verwoestende kinderpokken, ware het mogelijk, geheel ten onder te brengen, nog zoo vele menschen gevonden worden, welke deze zoo voortreffelijke bedoeling op alle wijze trachten tegen te gaan, en daardoor hunne kinderen, ja niet zelden zichzelven, aan deze gevaarlijke ziekte ter prooije geven. Getuige zij daarvan een aantal voorbeelden in verschillende plaatsen, alwaar, in den loop van dit jaar, die ziekte weder eene aanmerkelijke rol speelde. Ook in deze stad tastte dezelve niet alleen verscheidene kinderen, maar ook jonge lieden van achttien en twintig jaren, op de geduchtste wijze, aan; en, ofschoon zij bijna allen, na vele folteringen, herstelden, werden echter twee hunner (hoezeer wij alles tot hun behoud aanwendden) de prooi des doods. Daar niet zelden de eenvoudigste voorbeelden meer afdoen dan de voortreffelijkste betoogen, hoop ik, dat de mededeeling der volgende waarneming iets moge bijdragen, om het nut der vaccine bij vernieuwing aan te toonen.

Tot hulp gevraagd zijnde bij den zoon van dirk van bergen, te Purmerende woonachtig, oud zestien jaren, die op de hevigste wijze door de kinderpok-

[p. 747]

ken was aangetast, waarvan hij dan ook, na een smertelijk lijden, herstelde, bevond zich in hetzelfde huis een kind, ruim zes maanden oud, hetwelk nog niet door de kinderziekte was aangedaan. Ik verzocht de ouders, dat men mij wilde toestaan, dit kind te vaccineren, hetwelk mij dan ook (hoezeer men hiertegen bedenking maakte) eenige dagen daarna vergund werd. Het was den 5den September, dat dit kind gevaccineerd werd. Den 6 en 7den bevond ik hetzelve zeer wel; den 8sten was het ongesteld; den 9den vertoonden zich de kinderpokken; den 10den waren dezelve in dien staat, dat men aan derzelver bestaan niet behoefde te twijfelen; den 11den zoo in grootte als hoeveelheid toegenomen, terwijl intusschen de koepokken haren geregelden loop bleven behouden. Bij het bezoek van den volgenden dag (12 September) vond ik de kinderpokken (die in groote hoeveelheid over alle deelen des ligchaams verspreid waren) droog en plat. Ik kon geene ongesteldheid aan het kind ontdekken, daar hetzelve gerust en weltevreden in eene wieg lag, en, zoo als de moeder ons berigtte, van voedsel met graagte gebruik maakte: de koepokken waren nagenoeg volkomen gevormd, en behielden haren geregelden loop, gepaard met alle die verschijnselen, welke men standvastig bij de ware koepokken waarneemt; terwijl de droog en plat gewordene kinderpokken, in de gedaante van dunne roven, van tijd tot tijd afvielen.

Gedurende den tijd van veertien jaren, heb ik een zeer groot aantal kinderen gevaccineerd, en ook gelegenheid gehad, een aantal gevaccineerden van andere genees- en heelkundigen te zien; maar kan mij niet herinneren, één geval te hebben bijgewoond, hetwelk met deze opgegevene waarneming gelijk stond. Gaarne wil ik bekennen, dat ik altijd van gevoelen ben geweest, dat, wanneer het ligchaam reeds door besmetting was aangedaan, (hetwelk toch wel het geval van dit kind zal zijn geweest) de vaccine alsdan niet genoegzaam het vermogen zou bezitten, om de kinderziekte in derzel-

[p. 748]

ver loop te kunnen beteugelen. - Ik kan hier nog bijvoegen, dat jonge lieden, die ik vóór verscheidene jaren had gevaccineerd, zich niet ontzien hebben, om de aan pokken lijdende kinderen, bij herhaling, te bezoeken, zonder dat iemand hunner is besmet geworden; zoodat het gerucht onwaarheid is, dat eenige kinderen, voorheen gevaccineerd, door kinderziekte zijn aangetast. De zoodanigen, van welke zich dit gerucht verspreidde, heb ik dadelijk bezocht, en bevonden, dat dezelve somwijlen door deze of gene nietsbeduidende huiduitslagen waren aangedaan, die, omdat dezelve bij de ouders onbekend waren, en, naar hun inzien, toch eenen naam verdienden, met dien van kinderpokken bestempeld werden. - Het is voorts niet onmogelijk, dat eenige gevaccineerde kinderen door de pokken werden aangedaan: want men behoeft maar te letten op de wijze, waarop sommige kinderen zijn gevaccineerd. Het denkbeeld, dat de stof, uit anders goede koepokken genomen, voldoende is, om anderen, zonder tijdsbepaling, daarmede in te enten, kan hiervan genoegzaam de reden zijn. Eenigen, niet genoeg met de vaccine bekend, oordeelen de stof voldoende, ook dán, wanneer dezelve met den 11den of 12den dag, ja soms later, werd overgeplant; maar, daar dan de koepokstof hare dunheid en helderheid verloren heeft, troebel en meestal etterachtig geworden is, zoo heeft mij (om van geene andere geneeskundigen te spreken) de ondervinding geleerd, dat deze stof niet dan onvolkomene koepokken voortbrengt, en dat kinderen, hiermede gevaccineerd, gevaar loopen, vroeg of laat, door de kinderziekte te worden aangetast. Opzettelijk heb ik hieromtrent proeven genomen, en bevonden, dat, wanneer ik, eenige weken daarna, de inenting met koepokstof, op dat tijdstip gebezigd, wanneer dezelve dun en helder was, hervatte, alsdan de bevorens ingeënten op nieuw koepokken kregen, die haren behoorlijken loop hielden, en wier stof, op anderen overgebragt, de gewenschte vaccine opleverde.