Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

Esther en Mordechai, of het Purim der Israëliten. Treurspel. Door Jz. de Jongh. Te Amsterdam, bij H. Moolenijzer. 1817. In kl. 8vo. 107 Bl. f :-12:

Ça ira! ca ira! Op die wijze moet men de Joden aanvatten! Men hervorme de Joodsche gebruiken; men doe het door een tooneelspel; zoo komen zij allengskens nader, en worden dan eindelijk van zelve, hetgeen Zendeling- en Bijbelgenootschap ook van hen maken wil. - Het is een oorspronkelijk denkbeeld; en deze oorspronkelijke eersteling, zoo als de Schrijver hem noemt, is voor de Mousjes goed genoeg. Hij begint, met wijze voorzigtigheid, van onderen af op. Het geldt, bij deze eerste proeve, nog maar eene kleinigheid. Evenwel hun vervaarlijk getier op het Hamansfeest is den Christenen in de huurt van hunne Synagogen lastig genoeg; maar als zij nu de groote gebeurtenis, over welke zij feestvieren, op het Theater, en nog al een weinig anders, dan in hunne heilige boeken, vertoond zien, zullen zij het Feest wel met bedaarder zinnen vieren, en wie weet wat niet al meer van de Christen-komedianten leeren!

Men vertoont hier eene en andere zaal in het paleis van den Perzischen Koning, en vindt er de Koningin nog al op eenen anderen voet, dan men zich dat zoo zou voorstellen; ook loopt Mordechai, in zijn rouwgewaad, zoo maar fami-

[p. 714]

liaar bij haar uit en in. De onbepaalde en misschien wel altijd durende tijd, in welken niemand den Koning ongeroepen naderen mogt, wordt hier op zeven dagen verminderd; en hetgeen Esther voor de Joden waagt, komt hier juist niet voor als een bijzonder waagstuk. Vandaar, dat Mordechai niet haar, maar zij Mordechai, moed inspreekt en aanzet. Mordechai had ook reeds lang eene bediening (die van ambtsschrijver) aan het Perzische Hof; en dit baantje gaf hem de beschikking over eenig krijgsvolk. De ontdekking der zamenzwering, en het redden van 's Konings leven, vait kort na de apparitie van Esther bij den Koning in. De slapelooze nacht en het lezen van de gedenkschriften valt nu weg: het is ook maar een slapelooze nacht en eene oude kronijk! Daarentegen vinden wij hier nu Haman met de zamenzweerders verbonden, en niets minder dan den troon voor zichzelven begeerende. Opdat deze nieuwe, tot nog toe onbekende, boosheid de Joden op hem niet nog meer verontwaardigen en nog harder zou doen schreeuwen, dan zij nu op hun Purim gewoon zijn, eindigt het stuk niet met het: ‘hangt hem daaraan!’ (aan die galg, hier in een kruis veranderd) maar komen Joden en Perzen nog dank zeggen voor de verheffing van Mordechai, en mogen de Joodsche aanschouwers dan nu hun gevoel lucht geven, door, tot verbazing der overige aanschouwers, het koor te accompagneren bij het volgende zangstuk:

Triomf! triomf! gansch Israël juicht,

Zijn seestgezang wordt aangeheven,

Hij, voor wien 't zich eerbiedig buigt,

Schiep uit den dood voor hun het leven:

Hef aan! hef aan het seestgezang,

Van trotschen Hamans ondergang!

Zijn wraaklust had wel 't Pur geworpen,

't Onschuldig volk beticht met schuld;

Maar hij moest zelfs den strafkelk slorpen

Voor hem met doodlijk gif gevuld:

Trioms! trioms! door alle d'eeuwen

Vier' Jakobs dankbaar nageslacht,

't Zij druk het trest, of vreugd toelacht,

Het blijde Purim der Hebreeuwen!

[p. 715]

Jammer, dat het stuk, dat toch van alle Oostersche kleur en geur te eenemaal verstoken is, niet in het Jidsch Duitsch is opgesteld! - Overigens zeggen wij niets, dan: pictoribus atque poëtis, cet.