Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

De Ridders der zeven Bergen; een Ridderverhaal uit de 13de Eeuw, door Joh^s. Nic^s. Steven de Bock. Uit het Fransch. II Deelen. Te Amsterdam, bij de Wed. H. van Kesteren en Zoon. In gr. 8vo. Te zamen 703 Bl. f 6-:-:

De Ridders der zeven Bergen maken een verbond aan den Rijn uit, ter snuiking van de rooverijen, waaraan een ander gedeelte van den Ridderstand zich schuldig maakte; ter bescherming dus van de steden, den koophandel enz. tegen dezelve. Natuurlijk waren dus de Roofridders zeer vijandig te-

[p. 225]

gen de Ridders der zeven Bergen; en een oorlog, tegen dezelve gevoerd, onder aanvoering van Graaf hartmann van ebrach, maakt den voornamen inhoud dezer geschiedenis uit, welke oorlog echter in naauw verband staat met bijzondere familie- en liefdesgevallen.

Hendrik van feldek is ondankbaar behandeld door den Roomschen Koning koenraad, die de belangen van zijnen vader, Keizer frederik II, en zijne eigene, strijdend moest verdedigen tegen willem van holland, die de Keizerskroon, hem door een klein getal ontevredene Vorsten aangeboden, had aangenomen. Hendrik had voor koenraad gevochten; maar de toegezégde belooning was achterwege gebleven. - Na den slag vindt hendrik den halfdooden otto van drachenfels, verbindt hem, en sluit met hem naauwe vriendschap. Otto's vader, welf, is een van de ouden van het verbond der zeven Bergen, en door hem komt hendrik op Drachenfels, en wordt lid van 't verbond, nadat beiden, te Aken in hunne herberg aan 't venster staande, in eene andere, daartegen over, elizabeth van ebrach met haren vader hartmann gezien hadden, op welke otto reeds verliefd was, en hendrik het werd. Maar otto staat haar naderhand grootmoedig aan hendrik af.

Deze hendrik, ondertusschen, niet beter wetende of hij was de zoon van eenen armen boer, is eigenlijk de zoon van hartmann van ebrach uit een eerst huwelijk, op aandrang van eene tweede vrouw, moeder van elizabeth, verwijderd, en zijnde dus in handen van dien boer gekomen. Het plan van den Graaf was eerst geweest om Hendrik te laten vermoorden; maar ten laatste had de wapendrager vrijheid gekregen, hem in leven te laten, mits dat hij hem aan Italiaansche kooplieden zoude overgeven, die hem mede uit Duitschland zouden nemen. Zij nu, die er van weten, dat deze hendrik de zoon van hartmann is, doen ook door allerlei kunstgrepen hun best, om hem uit Duitschland te krijgen, hetwelk echter niet gelukken wil. Bij deze gelegenheid komen er nog al akelige situaties voor.

Otto en hendrik komen nu en dan op Ebrach, waar Graaf hartmann eene zuster, grimhilde genaamd, bij zich heest wonen. Deze grimhilde is een afschuwelijk karakter, die den Maarschalk met hare liefde zoo wat

[p. 226]

aan den praat houdt, om hem tot allerlei snoode ontwerpen te gebruiken. Maar grimhilde had liefst een' van die jongelingen, en, dit niet gelukkende, heeft elizabeth het er van tante juist niet gemakkelijker om.

Hartmann van ebrach doet de zeven Bergen den oorlog aan. Hier ontbreekt het nu niet aan schurkerijen, maar die mislukken; hij wordt in zijnen burg belegerd en tot vrede gedwongen, dien hij zoodra mogelijk weder denkt te breken. Hiermede eindigt het eerste deel.

Grimhilde raadt en leidt haren broeder, ten aanzien van het verbond der zeven Bergen, zoo, dat het gevolg voor haar zoude zijn, dat zij otto ten man kreeg. Hartmann moet zich in schijn met het verbond vereenigen, zijne dochter aan eenen van hetzelve uithuwelijken, en zij biedt hetzelve uit zijnen naam de helft zijner krijgslieden aan. Elizabeth wil in 't klooster, sinds hendrik als haar broeder is bekend geworden; dus ook otto kan hare liefde niet gewinnen.

Hartmann geeft op Ebrach een feest, ter eere van den vrede. Op hetzelve weet grimhilde het zoo aan te leggen, dat zij otto aan zich als redster van zijn leven verpligt, maar meteen eenen lastigen vertrouweling van kant krijgt. En otto - ware bijna in den knip geweest.

Al verder komen er twee burgers van Dortmund sprekende optreden. Zij willen over de geweldenarijen der geheime regtbanken klagen. Zij doen dit regen otto, die ook niet mankeert hun regt te beloven. Eene aandoenlijke alleenspraak van otto sluit dit tooneel. - In 't algemeen breken de jammerklagten van dezen Ridder, daarover, dat elizabeth volstrekt in 't klooster wil, u het hart. Het zijne wil hij nu door eene groote daad verzadigen.

Hendrik wordt door koenraad, die hem voor vroegere ondankbaarheid - voor zoo ver zijn koninklijk fatsoen dat toelaat - zoo wat door de derde hand excus laat vragen, tot opperhoofd bij zijn leger tegen willem, die weer opkomt, aangesteld. - Een vrome Abt vindt in zijn klooster een parkement, behelzende testament van otto's moeder, waarbij bepaald wordt, dat de goederen, door haar aan 't klooster gemaakt, tot otto zullen terugkeeren, zoo deze - grimhilde wil trouwen. - Gero van waldburg, vriend van hartmann, wordt een der ouden van

[p. 227]

het verbond, en speelt in den volgenden oorlog tegen willem den verrader. Ook hartmann spint, gelijk te denken is, allerlei; maar die oorlog loopt toch goed af. - Grimhilde, haren zin met otto niet kunnende krijgen, zoekt vergoeding in de verwoesting van het geluk ook van andere gelieven.

Het groote plan van otto was, om de misbruiken der heimelijke gerigten aan den dag te brengen. Dit gelukt. - Adelgonda van stahleck is lang in stilte op otto verliesd geweest. Nu deze toch elizabeth niet krijgen kan, en adelgonda eene edelmoedige daad te zijner redding gedaan heeft, resolveert hij dan maar haar te nemen.

Alle schelmstukken komen voor koenraad's troon, en ontvangen verdiende straf. Het komt uit, dat elizabeth ebrach's dochter niet, dus hendrik's zuster ook niet is; en zoo is dan ook dit in orde. Koenraad schenkt hartmann, om zijns edelen zoons wil, genade, mits hij dezen de helft zijner goederen op 't oogenblik afsta. Grimhilde neemt den sluijer aan, dien elizabeth voor zichzelve geweven had. - Bij de huwelijken is de Koning tegenwoordig; en de schoone woorden van hendrik: ‘o mijne elizabeth! o mijne vrienden, mijn otto, mijn hainau! wie is gelukkiger dan ik?’ eindigen dezen roman.

Rec. weet niet, of hij daarin dwaalt; maar 't is hem altijd voorgekomen, dat de Ridderromans voor onze taal en ons land niet zijn. Duitschland schijnt daarvoor meer het land, als zijnde meer de zetel der krijgshafte Ridderschap geweest. Behalve dit, worden ons ook allerlei maaksels in handen gestopt, onder den naam van dezen of genen, in dat vak geliefkoosden, Schrijver, (veit weber b.v.) waaraan deze geen deel heeft. In De Ridders der zeven Bergen heerscht, wat de uitdrukking aanbelangt, weinig natuur. De personen spreken het fijnste moderne Hollandsch, en allen spreken, zonder onderscheid van karakter, in denzelfden stijl. Wij vinden vergelijking tusschen den God des Krijgs in de Grieksche legers voor Ilium en de Ridders. Deze Ridders uit de 13de Eeuw praten van Grieksche antieken, die zij in Italië gezien hebben - een zonderling Ridder in de 13de Eeuw, die de Grieksche antieken in Italië bestudeert! - van Gordiaanschen knoop, van Genius, van Zoon van Venus, enz. dat het een' aard heeft. De Vertaler had het oorspronkelijke

[p. 228]

Duitsche niet bij de hand, en nam dus maar de Fransche vertaling. Of wij nu deze fraaijigheden aan den Franschman te danken hebben? Wij zouden 't haast denken; en raden dus den Vertaler, voortaan bij soortgelijke gelegenheid ten minste liever het oorspronkelijke Hoogduitsche te nemen. - Het geheel staat er toe, alsof de Schrijver eerst ter loops eens overlegd had, wat er in eenen Ridderroman zoo al behoorde, en vervolgens, gelijk de kinderen, die spelen: he jongens! nu moest er dat en dat ook in - hem hadde zaamgesteld.

Voorts, het onnatuurlijke daargelaten, is dit boek vermakelijk om te lezen voor iedereen, die den eigenaardigen Ridderromantoon niet kent, niet weet, dat Ridders anders spraken dan moderne vrijers en cavaliers, en dat boerenzonen niet zoo knaphandig tot Ridders geslagen werden als hendrik hier.