Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1818

[p. 103]

Ιπποκρατης. Magazijn, toegewijd aan den geheelen omvang der Geneeskunde, enz. uitgegeven door C.A.L. Sander en G.H. Wachter, Pz. IIIde Deel. Te Rotterdam, bij J. Hendriksen. 1817. In gr. 8vo. 398 Bl. f 3-14-:

Dit Magazijn verschijnt, tegen de gewoonte van andere geneeskundige tijdschriften in ons vaderland, vrij geregeld. Ondertusschen smart het ons, te moeten zeggen, dat de inhoud van dit deel verre is van zoo belangrijk te zijn, als die der vorige. Hetzelve wordt, voor meer dan de helft, opgevuld met geneeskundige waarnemingen van den Heer j. de brauw, Med. Dr. te Woerden, welke zeker verre zijn van alle belangrijkheid te missen, maar, van den anderen kant, algemeen bekende ziekten met zulk eene vermoeijende omslagtigheid beschrijven, den lezer met zoo vele nietsbeduidende gevalletjes ophouden, dat men al zeer veel geduld gebruiken of al zeer weinig geneeskundige kennis bezitten moet, om de lezing van zulk eene menigte letteren te kunnen doorstaan. De Schrijver zelf zegt, (bl. 201.) dat hij een vijand is van zoodanige ziektehistoriën, waarin de Geneesheer alles, wat hij zag, of het van beduidenis was of niet, of het afweek van den gewonen regel of niet, of het eenig licht voor de ziektekunde gaf, of de werking van een geneesmiddel ophelderde, of niet, even als een soldaat, die zijne bravoures vertelt, verhaalt, aan wie het lezen wil. Maar, eilieve! wat leerzaams toch kan het verhaal van zeer gewone tusschenpoozende koortsen, van eene alledaagsche borstontsteking, van herhaalde malen waargenomene en beschrevene gastrische, rheumatische en andere dergelijke ziekten opleveren? Waarlijk, wanneer wij in het volgend deel een even uitvoerig verhaal van de negen overige maanden des jaars 1816 moeten ontvangen, zal dat deel wel voor

[p. 104]

den boekhandelaar gevuld, maar voor den lezer grootendeels verloren zijn.

Wij meenden dit hier te moeten zeggen, omdat dit voorbeeld van den Heer de brauw gevaarlijk worden kan. Waar blijven wij, wanneer alle Geneesheeren van dezelfde kundigheden en praktische ervaring hunne dagboeken in het Magazijn gaan overstorten? Deze vrees doet ons wat dringender spreken: want anders zijn wij verzekerd, dat elk der lezers van het Magazijn, met ons, eene en andere aanmerking over de geneeswijze der chronische ziekten, vooral over de moeijelijkheden, welke hier de zieke den Geneesheer in den weg legt enz., alsmede deze en gene waarneming, b.v. over eene longtering door acetis plumbi genezen, over het regt gebruik van nitras bismuthi in maagkramp, over de werking van hydrosulfuretum ammoniae in catarrhus vesicae enz., met genoegen zal hebben gelezen.

Het tweede stuk is van een' meer gemengden inhoud dan een der drie overigen. Wij vinden hier, 1^o. Iets over de belemmering in de verlossing door eene te korte navelstreng, met eene waarneming, welke deze belemmering bewijst, tegen het gevoelen van baudelocque, door h.a. callenfels. - 2^o. Geneeskundige waarnemingen van j.r.l. kerckhoffs, waaronder eene over de Poolsche vlecht en eene over de genezing der wintervoeten door den zwaveldamp vooral opmerkelijk zijn. De eerste schrijft kerckhoffs aan onreinheid toe, en brengt eenige gevallen bij, welke dit gevoelen gunstig zijn. Zouden echter ook luchtgestel en voedsel er niet iets toe doen? Immers weet men niet, dat onreinheid en te broeijende hoofdbedekking elders deze ziekte veroorzaken. - 3^o. Berigt van eene met goed gevolg door kunst verrigte verlossing eener hoogzwangere, (doch niet barende) aan hevige stuipen lijdende vrouw, door w. egeling; eene waarneming, welke ons leert, hoeveel de kunst, met beleid aangewend, vermag. De stuipen, door niets te bedaren, verdwenen, na de door kunst, hoewel vrij moei-

[p. 105]

jelijk, volbragte verlossing. - 4^o. Verslag van eene zeer aanmerkelijk vastgegroeide liesbreuk, door de operatie hersteld; door h.j. van mens. Deze belangrijke, welbeschrevene waarneming strekt tot een nieuw bewijs van de weldadige hulprijkheid der kunst, ook in zulke gevallen, waar de uitslag meer dan twijfelachtig is. De lijderes was eene vrouw van jaren, de breuk vrij oud, de aanhechting van den uitgezakten darm aan den breukzak en aan den geheelen liesring aanmerkelijk, er waren vrij sterke sporen van vuur, en echter werd, door eene doelmatige, vooral versterkende behandeling, in weerwil zelfs van zware, bijkomende toevallen, de lijderes gered. - 5^o. Eene zeer opmerkelijke mededeeling van wijlen den kundigen Schoonhovenschen Geneesheer keuchenius, over de weldadige werking der ipecacuanha, in kleine giften, in de ziekelijke braking, na het gebruik van spijze. De Schrijver gaf dezen wortel, tot 1 of 1½ gr. 's daags, en herhaalde malen, met het gelukkigst gevolg. Hij verzekert, van deze geneeswijze geene melding gevonden te hebben, dan in j. frank's Act. Instit. Clin. Viln. Ook wij vonden die werking van den braakwortel vermeld, noch bij de door keuchenius aangehaalde Schrijvers, noch bij hecker, jahn of sprengel. Maar bij rutty (Materia medica antiqua et nova, Londin. et Roterod. 1775. 4^o. pag. 250.) vinden wij, dat de ipecacuanha, door haar zamentrekkend vermogen, de maag en ingewanden versterkt, en derzelver veerkracht herstelt; en nog bepaalder bij voigtel, (Vollständiges System der Arzneymittellehre, Leipzig, 1817. 8vo. II B. 2 Abth. pag. 184.) dat onderscheidene Geneesheeren dezelve, op de door den Schrijver opgegevene wijze, met vrucht gebruikt hebben in krampachtig braken, met hardnekkige verstoppingen gepaard gaande, ook zelfs in klisteren. Nu meent Rec. te hebben opgemerkt, dat zulke braking, als de Schrijver bedoelt, meest met verstopping gepaard gaat. Zoodat dit geneesmiddel daaruit blijkt, meer in dergelijke kwaal gebruikt geweest te

[p. 106]

zijn; hetwelk de waarde der waarnemingen van frank en keuchenius verhoogt. - 6. Eene waarneming eener op zichzelve staande dwarsche scheur in het steenachtig uitsteeksel van het slaapbeen, ten gevolge van een' zwaren val, waarbij het bekkeneel op verscheidene plaatsen gescheurd was. De genoemde scheur in het rotsbeen ging door het geheele uitsteeksel, zoodat er eene volkomene scheiding plaats had.

In het derde stuk vinden wij nog eene beschrijving en afbeelding van het, door den Staatsraad real uitgevonden, en door den Hoogleeraar döbereiner veel verbeterd, werktuig, zijnde eene soort van pers, waarmede men, door de drukking van kwik, de oplosbare bestanddeelen eener plantaardige, dierlijke of andere stof, in de minstmogelijke hoeveelheid vocht, volkomen kan uittrekken. Ook voor de Genees- en Artsenijmengkunde is dit werktuig, ter bereiding van krachtige extracten, eene belangrijke aanwinst.

Wij beschouwen de voortzetting van dit, over het geheel veelal zaakrijk, Magazijn zoo bevorderlijk voor de algemeene opklaring van ons geneeskundig publiek, dat wij het der aandacht onzer kunstbroederen allezins blijven aanbevelen.