Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

Richelieu als dichter.

De Kardinaal richelieu had een tooneelstuk vervaardigd, genaamd Europa, waarin Frankrijk, Spanje, en de andere staten van dit deel der aarde, als personen optraden. Dit tooneelstuk, alleenlijk van eenen staatkundigen inhoud, en geheel niet voor het tooneel geschikt, zoude te Parijs juist in dien tijd worden gespeeld, toen de Cid van corneille het Fransche tooneel verheerlijkte.

Na eene vertooning van den Cid, trad een tooneelspeler te voorschijn, en verkondigde met vele loftuitingen de Europa voor den volgenden avond. In ééns ontstond er een overluid gemor onder de aanschouwers, en eindelijk riepen allen eenstemmig: Den Cid! den Cid!

Richelieu eischte nu zijn tooneelstuk terug, en was over dit gebeurde zoo gebelgd, dat hij besloot, den Cid te doen tuimelen.

Hij wist dus eenige leden der Fransche Akademie tot eene vinnige kritiek over dit, met eene zoo luisterrijke goedkeuring ontvangen, meesterstuk van corneille over te halen. Te gelijker tijd zond hij het handschrift van de Euro-

[p. 536]

pa, voordat hetzelve weder ten tooneele kwam, aan de Akademie, om datgene, wat het tegen de regelen des tooneels en der dichtkunst bevatte, te verbeteren.

De Akademie gehoorzaamde aan deze uitnoodiging; maar zij kritiseerde het stuk met zoo vele gestrengheid, dat bijkans geen woord ongelaakt bleef.

Op het gezigt van zijn handschrift, hetwelk bijkans geheel voor veranderingen onderschrapt was, geraakte de Kardinaal zoodanig in woede, dat hij hetzelve verscheurde en in den haard wierp. Het was echter in den zomer, en dus brandde er geen vuur op den haard. Kort daarop ging de Kardinaal te bed, maar kon geen oog digt doen; want de stoutheid der Akademie had alle zijne levensgeesten in oproer gebragt. Tevens ook ontwaakte de vaderlijke genegenheid weder voor het kind zijner verbeelding, voor zijne geliefde Europa. Hij had berouw, hetzelve zoo slecht te hebben behandeld; hij schelde, liet zijnen Secretaris roepen, en beval hem, al de stukjes papier van den haard zorgvuldig weder bij elkander te zoeken. Dit gebeurde; nu belastte hij den Secretaris, hem stijffel te bezorgen, en zoo er geene klaar was, dan de meiden te wekken, om wat te koken. De Secretaris ging, en bragt het verlangde. Nu ging hij aan het plakken van de papiersnippers; de Secretaris moest hem helpen, en met het aanbreken van den dag was dit groote werk voltooid. In den loop van dezen dag, liet hij het geheel in zijn bijzijn overschrijven, en veranderde bijkans alle van de Akademie gelaakte plaatsen, opzettelijk echter met uitzondering van eenige aanhalingen, welke hem minder berispelijk voorkwamen.

Aldus omgewerkt en verbeterd, zond hij zijn dichtstuk door boisrobert aan de Akademie, en liet daarbij zeggen: ‘dat hij wel van hare scherpzinnige beoordeelingen had gebruik gemaakt; echter, daar zij even zoo wel konde dwalen als hij, had hij het niet noodig geoordeeld, op alle hare kritische onderschrappingen acht te geven.’

De Akademie, van de gebelgdheid des Kardinaals reeds onderrigt, wachtte zich wel, nieuwe aanmerkingen te maken, en zond hem het handschrift terug, met de verzekering, dat hetzelve thans hare volkomene goedkeuring wegdroeg.

Aldus werd de Europa op het tooneel gebragt, doch verwierf met dat al zoo weinig goedkeuring, dat men het niet

[p. 537]

raadzaam oordeelde, in eenig maandwerk of dagblad, richelieu als vervaardiger te noemen. Men zeide veeleer, dat saint sorlin de schrijver was; en zeer waarschijnlijk had hij ook het grootste aandeel aan dit maaksel, daar hij met den Kardinaal zeer gemeenzaam was, en deze hem dikwijls tot schriftelijken arbeid gebruikte.