Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1817

Johanna van Frankrijk. Geschiedkundig Verhaal, uit het Fransch van Mevr. de Gravin De Genlis. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1816. In gr. 8vo. VIII, 261 Bl. f 2-8-:

Een historische roman, lezer! die zich zekerlijk van het gewone slag nog al onderscheidt. De heldin is zeer leelijk; ziedaar genoeg om u van het gestelde te overtuigen. ‘In de voorstelling eener heldin,’ zegt de schrijfster, ‘van de natuur misdeeld, en de beschrijving der smarten van eene wettige, maar hopelooze liefde, van eenen hartstogt, welke(n) de deugd zelve niet kon verwinnen, heb ik getracht de zedelijke schoonheid tegenover de natuurlijke, en de dankbaarheid tegenover de liefde te stellen.’ Het ontbreekt, intusschen, daarom in dit tafereel niet geheel aan meer gewone liefdegevallen. Een onder andere, eigenlijk episode van eene episode, de minnarij van den graaf dunois met eene Italiaansche, schijnt ons toe de schoonste partij uit de geheele schilderij te zijn. Het is de onrust der liefde zoo krachtig, schoon in den grond zoo waar, geteekend, als wij zulks maar zelden zagen. Voor het overige zijn het meer hofhistories, die der groote wereld over het geheel geene groote eer aandoen. Lodewijk de XI wordt er in geschilderd als een tiran; en dat is nog al veel van Madame de genlis

[p. 345]

ten opzigte van eenen Bourbon. Zijne oudste dochter, als regentes opvolgende, komt er nog veel slechter af. Daartegen, echter, staat onze johanna, en zelfs haar man, hoe menige ontrouw hij ook aan haar beging. De heldin zelve is zeker, behoudens haren onverwinnelijken hartstogt, of liever om en door dezen, met de schitterendste kleuren van menschelijke braafheid geschilderd. En dit beduidt zoo veel te meer, als wij in aanmerking nemen, dat de schrijfster schijnt te vooronderstellen, dat hier op aarde wel degelijk volmaakte deugd bestaan kan, ja bestaat, daar zij durft vragen: wat men toch meer of beter aan eenen heiligen lodewijk zou wenschen? Doch wij moeten bekennen, dat ons die deugd somtijds wat kloosterachtig, wat pralend en avontuurlijk voorkomt. In het algemeen is het zoo de toon en tint, hier heerschende, niet, welke ons in eenig stuk uit de groote menschengalerij het meest behaagt. Het vreemde heeft intusschen, op zijnen tijd, wederom eene eigene waarde; en de schrijfster is gewis eene meesteres in hare soort. Wij kunnen het dus wel aanprijzen; vooral, daar de beschaafde, schoone stijl vrij wel behouden is. - De uitvoering van het titelvignet met vier geheele beelden, in het costuum van den tijd, door smies en marcus, is niet onverdienstelijk, hoezeer, met den tekst vergeleken, misschien toch een weinig koud.