Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

Louize's genoegelijke uren op het Land. Door F. Ehrenberg, Hof- en Domprediker te Berlijn. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij J. van der Hey. 1816. In gr. 8vo. 158 Bl. f 1-16-:

De beminnelijke Louize presenteert zich op het titelvignet, in een bevallig gewaad, aan het Publiek; dan denkelijk zonder eenige bedoeling, want in geheel haar geschrijf zien wij eenen goeden, zachten, vrouwelijken geest, zonder praalzucht of aanmatiging. Dus zit zij nu hier in alle eer en on-

[p. 545]

schuld; en zal ook haar afbeeldsel, voor deze Hollandsche vertaling althans, wel niet naar het leven geteekend zijn. Maar geheel deze Louize is zonder aanmatiging, want zij is een wezen van des Schrijvers verbeelding; evenwel onder onze lieve Hollandsche meisjes vindt men ligt meer dan één, dat dienen kan voor origineel, en welligt is de afbeelding op den titel die van de Hollandsche vriendin der Ehrenbergsche schriften, die, zeer in zijnen geest en toon ingedrongen, de negen-en-twintigste bespiegeling, ter vervolkomening van het werkje, hier, van haar eigen maaksel, heeft ingevoegd. - De bespiegelingen zijn 34 in getal, en van zoodanigen aard, dat zij allezins het voorkomen hebben, de gevoelens te zijn van een meisje van eenen beschaafden geest, en van een voor de genoegens van natuur en godsdienst open en onschuldig hart, welks verbeelding door tooneel- en roman-lektuur nog niet verwrongen is, en dat, zonder de droomen van éénige en algeheele gelukzaligheid door minnarij en huwelijk, hare kommerlooze jeugd vrolijk en dankbaar geniet, en in en door hare genoegelijke eenzaamheid op het stille land, in den zomer, zichzelve, onwetende, op de beste wijze vormt voor alle waardige huisselijke genietingen in de toekomst.

Wij wenschen zeer, dat dit boekje eene aangename handleiding worde van onze lieve Jufferschap, die den zomer doorbrengt op het land, en dat het hare ziel even rein en zacht en beminnelijk vormen of bewaren zal, als wij deze denkbeeldige Louize hier aantreffen. Deze opstellen dragen alzoo onze geheele goedkeuring weg; en, in stede van de dorre lijst der opschriften, of een meer uitvoerig afschrijven van een gedeelte van een of ander geheel, willen wij liever eene en andere korte periode opgeven, waaruit men den geest en het hart van deze Louize, vertrouwen wij, genoegzaam kennen zal.

‘Voor zichzelven te leven, hoe heerlijk is dit! Men leeft inderdaad ook dán eerst voor de menschen, wanneer men voor zichzelven leeft. Hoe folterend, hoe doodelijk is het voor verstand en hart, wanneer men voor de wereld leeft! Terwijl ik voor mijzelve leef, leef ik voor het schoone, goede, en het stille geluk des harte. Ik behoef niets schoon te noemen, dat niet waarlijk schoon is, en mag, zonder op het oordeel der wereld te letten, voor alles mijn hart ope-

[p. 546]

nen, wat, door zijne betooverende schoonheid, mijn harte aandoet en streelt. Ik behoef niets te verbergen, noch mijne aandoeningen, noch mijne tranen. Over alles, wat mij omringt, heeft de schoonheid haar bevallig waas verspreid; overal tref ik haar in nieuwe gedaanten aan. Het is het gebied der schoonheid, waar ik woon en rondzwerf.’

‘Dikwerf heb ik gebeden met hooggaanden ernst en aandrang, maar nooit zoo als dezen morgen. De morgen was schoon, enz. Nu moest ik Hem alles zeggen; ik moest mijne geheele ziel voor Hem uitstorten; mijn gansche hart moest ik voor Hem openleggen. Ik moest tot Hem spreken van de vreugde mijner jeugd; van de aangename lotgevallen, welke ik mij kon te binnen brengen; van die goede menschen, waarmede Hij mij in kennis gebragt en vereenigd had; van de verkwikkingen en het genot, welke zij mij verschaften; van de zoete gewaarwording mijns harte; van het leed en de smart, die Hij mij toezond; van de ruwe wegen, waarop Hij mij geleid had; en ook daarvan, hoe mijn hart dikwijls gesidderd en getreurd heeft, hoe Hij mij redde en uithielp, en alles heerlijk deed uitkomen; - van mijne dwalingen en misstappen, en van zijne barmhartigheid, waardoor Hij mij vergiffenis schonk, te regt wijzen wilde, genadig in liefde weder aannam, als ik vol berouw tot Hem kwam; van al het schoone en goede, dat ik bezit; van alles, wat somtijds mijn hart bezwaart; van mijne hoop en wenschen; van mijne zwakheid en mijne voornemens. Er bestond eene vertrouwelijkheid tusschen mij en mijnen God, zoo als ik dezelve nooit in de verkeering met eenig menschelijk wezen ondervonden heb, enz. Wat is de kleine, arme wereldvreugde, vergeleken met deze zaligheid! En wereldvreugde zou mijn hart verdartelen, zoodat ik mij van U afkeerde, U vergat, deze zaligheid verbeurde?!’

Het volgende is uit gezegde 29ste bespiegeling: ‘Hier staan en groeijen wij, gelijk de druif, in onze koudere gewesten, op uitheemschen bodem; ééns moeten wij worden overgeplant in beteren grond. Kom, mijne Henriette! slaan wij het oog op dezen wijngaard; hoezeer door zorg en oppassing gekweekt, kunnen nogtans deszelfs vruchten niet bogen op dien geurvollen smaak, welken zij in zuidelijker streken, in haar vaderland bezitten. Nogtans hij tiert en groeit ook hier, zoo goed hij kan; buiten vaderland zelfs wil hij zijn, wat hij door vreemde zorg worden kan; en niemand

[p. 547]

wraakt zijnen trek naar de streken, waar hij eigenlijk te huis is. O! laat ons ook hier reeds zijn, wat wij kunnen, en door de teederste zorg des Hemels worden, wat wij in onze mate zijn kunnen!’

Dit werkje is ontleend uit de Bilder des Lebens, en wordt als eene voorproeve aangeboden; zullende, zoo deze proeve smaak vindt, gevolgd worden door het overige van dat werk, en meer andere schriften van dezen in Duitschland geliefkoosden Schrijver, wiens achting als Schrijver, voor de schoone Sekse vooral, aldaar wedijvert met die van ewald, welke laatste (volgens den Voorredenaar) meer op het hart, terwijl de eerste krachtiger op het verstand werkt; zoo echter, dat beiden ook het andere geenszins verwaarloozen. Inmiddels heeft de Uitgever reeds de vertaling van het Godsdienstig Huisboek voor beschaafde Vrouwen, van dezen Schrijver, ter perse gelegd, voor welks waarde, voor zoo veel des noods, ons de naam van den Eerw. verwey, als Vertaler, borg is.