Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1816

Geschiedenis der vijftien Weken, of de laatste Regering van Buonaparte. Uit het Fransch vertaald naar de veertiende uitgave. Benevens eenige andere merkwaardige stukken, het einde zijner vorige regering betreffende. Te Amsterdam en 's Gravenhage, bij de Gebroeders van Cleef. 1815. In gr. 8vo. 124 Bl. f 1-:-:

Een tafereel van Frankrijks ellende, volkomen naar waarheid, maar in eenen wat dichterlijken stijl geteekend, vol lofs voor den goeden Koning, en hebbende de duidelijke strekking, om den Franschman te overtuigen, dat hij zijn behoud en de nog overgeblevene welvaart, en zijne algeheele hoop voor de toekomst, aan dien Vorst verschuldigd is. Het is tevens eene soort van betoog, dat 's Konings grootmoedigheid zijne beleedigers vergeven kan, maar geenszins die der Natie, welke overluid om regt vraagt, en vordert, dat hare vijanden van de middelen beroofd worden om haar te benadeelen.

Onder de bijlagen, of tot een aanhangsel, vinden wij eerst eene wederlegging der Engelsche nieuwspapieren, die, den Franschen burger en soldaat verwarrende, beweerden, dat de Fransche Natie geene vastheid hoegenaamd in hare gevoelens heeft. Eene vermetele uitspraak!! - Zie hier uit dezelve eenige zinsneden ter proeve. ‘Het is zeker, dat die man (buonaparte) aan de natie geene ware genegenheid inboezemde; doch, hij, had aan zijne zegekar verscheidene partijen weten te ketenen, die zich beurtelings in de plaats des volks gesteld hadden, en die leve de keizer! riepen, zoo als zij weinige dagen te voren leve de natie! geroepen hadden. Allen,

[p. 398]

die zich door de revolutie verrijkt, allen, die zich door dezelve groot gemaakt hadden, konden zich als zoo vele overweldigers beschouwen; en buonaparte's overweldiging begunstigde en beschermde alle soort van overweldigingen. Buonaparte was, om zoo te spreken, in hunne oogen niet de vertegenwoordiger der natie; maar de vertegenwoordiger van alle hartstogten, van alle ondeugden en van alle belangen, welke de omwenteling had doen geboren worden: niet alleen beminde de natie buonaparte niet, maar niemand in Frankrijk was opregtelijk aan den geweldenaar verknocht; zijne aanhangers meenden in hem, de eene straffeloosheid zijner euveldaden te zien, de andere een middel ter voldoening van zijne staatzucht, van zijne ijdelheid of van zijne gierigheid. Men beminde buonaparte niet; men beminde slechts hetgeen hij beloofde, hetgeen hij gaf. Het al te befaamd geroep van leve de keizer! had voor hen, die het aanhieven, eene beteekenis, die altoos in verband stond met eenig persoonlijk belang, met eenig onteerend gevoel, voor hetwelk men niet durfde uitkomen. Wanneer een kleine of groote ambtenaar, een magistraatspersoon leve de keizer! riep, zeide hij in zichzelven: leve het geld, dat ik ontvang! De kamerheer zeide: leve de ordeslinten, leve de waardigheden van het hof! De soldaat zeide: leve de oorlog, en de voordeelen, die hij geeft! Het graauw zeide: leve het plunderen en de verdeeling der landen! De jakobijn: leve de revolutie!’

Verder eenige merkwaardige Anekdoten omtrent buonaparte; en, hetgeen wij vooral hier (nu in deszelfs geheel en onverminkt) met genoegen vonden, het antwoord van den Dwingeland op het rapport der Commissie van het Wetgevend Ligchaam, van 28 Dec. 1813, in hetwelk geheel de man in al zijn trots en afzigtelijkheid, en (Keizerlijken?) stijl en spreektrant te proeven is. Voorts een paar oude stukken ter vergelijking met de geschiedenis der omwenteling; en eindelijk het zeer bekende berigt van hetgeen te Fontainebleau tusschen buonaparte en eenige Generaals of Maarschalken gebeurd is, 4 April 1814.

Wij wenschen zeer, dat dit in Frankrijk, naar het schijnt, druk gelezen geschrift vele misleiden en dolzinnigen opregt voor den Koning winnen mag.