Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1815

[p. 706]

Muzijk.

Onlangs is bij ons ontvangen de volgende Missive:

Mijne Heeren!

Onderscheidene reizen kwam de vraag bij mij op: waardoor zou men wel den meer- van den min-kundigen, den meervan den min-bekwamen meester - dat is, onderwijzer - kunnen leeren onderkennen? zoo, dat men zich verzekerd kon houden, van niet aan eene ongewisse keuze te worden blootgesteld; hetwelk niet zelden het geval kan zijn, wanneer men zich op eens anders, of op zijn eigen oordeel verlaat. B.v. Iemand kan voor een' meester eene geneigdheid hebben, waarom hij den zoodanigen zou aanbevelen; of wel, hij kan zelf niet genoeg deskundig zijn. Het op concert spelen, of zich met obligaat te doen hooren, kan men ook zoo gaaf niet als een zeker kenteeken aannemen; behalve nog, dat zulks den meester - den onderwijzer - in zijn geheel, bij lange na niet doet kennen. Want, behalve dat obligaat te spelen, en te onderwijzen, geheel van elkander afgescheiden en verschillende zaken zijn, zoo kan men, door iemand obligaat te hooren spelen, nog niet, dan gewaagd, tot zijne bekwaamheid, zelfs in dezen, besluiten. Immers zijn het veelal nimmer gehoorde stukken, waarmede men nogtans wel diende bekend te zijn, om te kunnen nagaan, in hoe verre aan de vereischten van eenen Obligatist voldaan wordt. Gesteld ook, men hebbe zulk een stuk meer gehoord, dan kent men het daarom nog niet; en hoe zeer wordt dan niet de opmerking afgeleid van den Obligatist, het zij door het accompagnement, zoo in het bijzonder als in zijn geheel, het zij door de compositie, enz. enz. Daarbij komt, dat, ofschoon zoo iemand, in zulk een stuk, aan de vereischten van een' Obligatist beantwoorde, het daarom nog geenszins als overtuigend kan aangemerkt worden, dat hij wezenlijk kundig is, omdat hij hierin door een ander kan zijn geholpen, of wel, zijn genie hem hierin van dienst kan zijn geweest. Doch dit laatste kan ook wel verkeerd leiden, en daarom, zoo er geen steun van wezenlijk grondige kennis bij komt, geenszins als toereikende beschouwd worden, vooral voor iemand, die zich als

[p. 707]

onderwijzer voordoet. Ook hoort men onderwijzers als zeer kundig prijzen, die nogtans op concerten, met obligaat te spelen, zich nimmer voordoen, of deden. En, daar bij het onderwijzen voornamelijk dient gelet te worden op wezenlijk grondige kunde, zoo wenschte ik gaarne ter beantwoording te zien voorgesteld (met uitnoodiging aan deskundigen, om hierover hun gevoelen uit te brengen) de, aan het begin dezes, geopperde vraag; met bijvoeging: of er niet iet zekers zij uit te denken, en ook in werking te brengen, waardoor men den echt- van den schijn-kundigen onderwijzer zou kunnen onderscheiden?

De uitgaaf der Patentsoorten kan hier in geene aanmerking komen; wel te verstaan, op de thans gebruikelijke wijze. Immers ontstaat de vraag: vermag een, als zoodanig zich aangevende of gepatenteerde, Muzijkmeester op geen Concerten of in Schouwburgen te spelen? en vermag hij, als Muzikant zich hebbende aangegeven, geen les te geven? Het onderscheid tusschen een' Muzijkmeester, als in de hoogste klasse begrepen, en een' Muzikant, in de daarop volgende klasse geplaatst, wordt dus vermeld: dat de eersten zijn dezulken, die les geven; de anderen, die op Concerten en in Schouwburgen spelen. Voorzeker, weinige Muzijkmeesters zal men aantreffen, die niet op Concerten kunnen of willen spelen; even zoo, en nog minder, Muzikanten, welke geen les geven. - De Muzijkmeesters, hoewel het hoogste patent hebbende, - gesteld dat hun op Concerten te spelen ontzegd ware - zouden veel voordeel missen; en de Muzikanten - in het zelfde geval omtrent les te geven zijnde - er slecht bij staan. Om niet te zeggen, dat het op Concerten en in Schouwburgen spelen, volgens de uitdrukking bij het Patentregt, niet zeer vereerend zou zijn aan te merken.

Ik geloove mij verzekerd te mogen houden, dat door de oplossing dezer vraag aan allen, en aan ouders en opvoeders in het bijzonder, een wezenlijk groote dienst zoude gedaan worden. Wel is waar, dat velen zich om de wezenlijke kunde, of ook om de gedragingen, van iemand, aan wien ze hunne kinderen toevertrouwen, weinig, ja veeltijds in het geheel niet, bekommeren. Doch, hoe velen beklagen niet en de kosten, en, wat nog erger is, den tijd, dien zij zoo onnut, of soms wel zoo verkeerd, hebben zoek gebragt! En, wat meer is, hoe oneindig veel zoude de kunst daarbij niet winnen; en hoe veel aanprikkeling ter bekwaming voor jonge

[p. 708]

kunstenaars! Want, doordien men ook, wel meer in navolging, dan bekend met, of overtuigd door het geschrevene van michaëlis, Prof. wendt, nina von engelbrunner en anderen, over de voordeelen en genoegens, die het leeren dezer kunst, bijzonder aan meisjes, verschaft, heeft willen toegeven, dat het muzijkleeren met eene fatfoenlijke opvoeding behoorde gepaard te gaan, is het getal van zoogenaamde lesgevers en lesgeefsters zeer sterk toegenomen; hoewel men bekennen moet, dat de wezenlijke kunde, en veelal ook de wil om doelmatig les te geven, bij een gering getal slechts aan te treffen is. Welk beroep is ook ligter bij de hand te nemen, en kan meer uitlokkend zijn, dan een zoo gemakkelijk, en voor velen goede winst gevend? Want, eerst één Huis hebbende, bekomen ze er ligt meer: scheiden er uit, zij bekomen weer anderen; en zoo sleurt men er zich door. Waarom het in niet weinige gevallen moeijelijk wordt, het edel kunstvak van een ambacht of handwerk te onderscheiden. - Wel is waar, er zijn er ook, die deze onderscheiding bijna niet verdienen, hoewel ze zich zelfs als eerfte meesters, of ook meesteressen, voordoen, en ook als zoodanig gelden; doordien mij is gebleken, dat sommige derzulken, na reeds lang zulk eene reputatie te hebben genoten, met de eerste beginselen, waardoor men niet, als gemeenlijk, alleen moet verstaan de benaming der noten, sleutels, maat- en voorteekens, onbekend waren; ja, het is schier ongeloofelijk, die niet eens de zamenstelling eener toon- of klank-ladder kenden! En zoude het niet deze onwetendheid der onderwijzers zijn, die op de leerlingen overslaat, waardoor velen, ook in meergevorderde jaren, alles zeer oppervlakkig beschouwen, en, door onkunde, de ware verdiensten van waardiger onderwijzers miskennen?

Ontvang, enz.

Wanneer wij het geluk niet mogen hebben, van, ten gevolge onzer reeds gedane uitnoodiginge, die wij hier welmeenend herhalen, eenige bedenkingen over dit, naar ons inzien, aangelegen onderwerp te ontvangen, zijn wij niet ongenegen, onzen geëerden, schoon ons onbekenden, Correspondent ons gevoelen over den inhoud zijns briefs, bij gelegenheid, mede te deelen.

No. XIV. Meng. bl. 639. reg. 16. leze men, voor Courtenay, Kortrijk; bl. 642. reg. 3. v.o. ariovistus; en reg. 16. v.o. Aquitanisch Gallië.