Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

De rabarber en de marmot. Door J.A. Oostkamp, te Zwólle.

Niet zonder reden zullen vele Lezers vragen: welk punt van aanraking, of welke betrekking is er, tusschen de Rabarber en de Marmot, dat deze zoo zeer van elkander verschillende wezens hier nevens elkander gevoegd worden? Eene toevallige lezing, eerst over de Rabarberplant, en naderhand over de Marmot, gaf mij aanleiding tot deze zamentrekkende vergelijking; en ik geef dezelve aan het beter oordeel der Natuuronderzoekeren en beöefenaren der Natuurlijke Geschiedenis over. Voor deskundigen zullen misschien deze weinige aanmerkingen niets nieuws behelzen; voor anderen kunnen zij echter leerzaam zijn, en op het overtuigendst doen zien, dat men Goddelijke orde,

[p. 535]

verband, betrekking en zamenwerking vindt, daar, waar men die op het allerminst vermoeden zoude.

Dat de Rabarberplant, in vele gevallen, in de Geneeskunde volstrekt onontbeerlijk zij, lijdt geene tegenspraak, en derzelver heilzame uitwerkingen zijn algemeen bekend. De beste en meest algemeen geächte Rabarber treft men aan in dat gedeelte van Oost-Tartarijë, hetwelk doorgaans Mongallië genoemd wordt; alsmede in het Koningrijk Baton. Voorts groeit zij ook in China, Tartarijë en West-Indië, van waar dezelve in stukken naar alle gewesten van Europa verzonden wordt.

Mongallië is gelegen tusschen Rusland en China, hebbende eene uitgestrektheid van 300 Engelsche mijlen in de breedte en ruim 600 in de lengte, en wordt stamswijze door Mongallische Tartaren bewoond. Deze volken, nu, bemoeijen zich weinig met de cultuur van de Rabarber; schoon zij er de voordeelen, zoo wel in eigen gebruik, als in den koophandel, gaarne van trekken. Het is deze landstreek, alwaar de Rabarberplant welig tiert, en in overvloed, tot eene aanmerkelijke hoogte, groeit, niet alleen in de diepe en schaduwrijke dalen, maar ook op de toppen der hoogste bergen. Ook deze landstreken zijn het eigenlijke vaderland der Marmotten; dieren, bruinachtig van kleur, en in grootte gelijk aan de Dassen. En juist deze, bij velen zoo verachtelijke en nuttelooze, dieren zijn aldaar de Cultiveurs van de zoo nuttige en heilzame Rabarberplanten.

Men heeft opgemerkt, dat, in de nabijheid van twintig of dertig Rabarberplanten, even zoo vele holen der Marmotten, onder de breed uitgespreide bladeren dezer planten, gevonden worden. De Rabarber vordert niet alleen eene zachte lucht, maar ook een' lossen grond; de Marmot wroet rondom den stam, en houdt daardoor den grond open. De Rabarber vordert een' vetachtigen grond, zal zij eene genoegzame grootte en rijpheid verkrijgen; de Marmot mest denzelven in genoegzamen overvloed. De Rabarber groeit het weligst, wanneer haar stam van onderen,

[p. 536]

op eenen kleinen afstand van den wortel, ontbladerd is; en dit werk verrigt de Marmot: met alle mogelijke voorzigtigheid eet zij de bladeren af, zonder de plant te kwetsen; en deze bladeren zijn haar een aangenaam, krachtgevend, en tevens vruchtbaarmakend voedsel. De Rabarberplant loopt niet uit zichzelve voort, gelijk andere gewassen van dien aard, maar groeit bij hoopen, en strooit haar zaad vrij ondoelmatig, deels op het lange gras, (maar dit verdort en sterft) en deels op de oppervlakte der aarde; en ook dit zaad zoude hetzelfde lot ondergaan, indien de werkzame Marmot met hare pootjes den grond niet omwerkte, en het zaad, tot eene behoorlijke diepte, met de door haar eerst vetgemeste aarde overdekte, waardoor het nu nederwaarts wortelen schiet en opwaarts vruchten draagt.

Maar wie gaf nu aan dit ongeächte dier zulk een weldadig instinct? wie voorzag het met juist bevoegde werktuigen tot deze hoogst nuttige bezigheid? wie voerde het daar ter plaatse, alwaar het niet alleen onschadelijk, maar hoogst voordeelig en bijna onontbeerlijk is? Het antwoord is gereed: het is dezelfde hand, die Zonnestelsels schiep, die 't Heelal formeerde, en wiens weldadige zorge het kleine en het groote, het geringe en het aanzienlijke opmerkt en gadeslaat!