Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1814

Jaarboeken der Genees-, Heel- en Natuurkunde, uitgegeven door eht Genootschap Arti Salutiferae, te Amsterdam. IIden Deels 1ste en 2de Stuk.

(Vervolg.)

III. De praktische afdeeling levert, 1^o. eenige Bedenkingen over de Waterbreuk van den beroemden larrey, medegedeeld door den werkzamen van der breggen. Dezelve loopen vooral over eene nieuwe wijze van radicale genezing dezer lastige kwaal, hoofdzakelijk hierin bestaande, dat men, door eene elastieke sonde in de canul van den troicar, waarmede de aftapping geschied is, te brengen, eenen graad van ontsteking in het vaatvlies der ballen zoekt te doen ontstaan, die eene aaneengroeijing der deelen veroorzaakt. Deze kunstbewerking steunt geheel op natuurkundige gronden, en wordt tevens door de ondervinding goedgekeurd.

2^o. Hierop volgt het verhaal eener amaurosis, ontstaan uit de gebrekkige scheiding eener uitslagziekte, door den Heer buchner, op raad van den beroemden Hoogl. vrolik, door de toediening van Vin. stib. geheel genezen. Dit geval verdient voorzeker opmerking, zoo wel als een ander eener plotseling ontstane amaurosis, welke door den aether phosphoricus, en het aanwenden eener spaansche-vlieg op den zenuwtak boven de oogkas van het vijfde paar, verdreven werd.

3^o. Eene Waarneming over het nut van Nitras argenti bij Epilepsie, door Dr. bloemröder, levert ons

[p. 241]

een belangrijk voorbeeld van de werkzaamheid van dit zout, op eene doelmatige wijze aangewend. Ook van elders hebben wij goede getuigenissen ingewonnen omtrent dit middel, dat de aandacht der Geneeskundigen verdient. Bloemröder is met vier greinen in 24 oncen vocht begonnen, latende daarvan viermaal daags een lepel gebruiken, en zoo, zeer langzaam, opklimmende. De bijvoeging van Extr. Hyosc. komt ons niet zeer doelmatig voor. Het schijnt, dat thans het Bilsenkruid noodzakelijk op elk ℞ verschijnen moet; waarvan het gevolg zal zijn, dat het spoedig ook daar niet zal te vinden zijn, waar het eigenlijk op zijne plaats is.

4^o. Twee Geneeskundige Waarnemingen van j.w. kirchner. De eerste, van eene soort van St. Veits-dans in een meisje van 14 jaren, is in velen opzigte lezenswaardig. Na te vergeefs op eene stoffelijke oorzaak, namelijk wormen, gewerkt te hebben, week de ziekte eenigzins voor de Belladonna, en vervolgens geheel, op het aanwenden der Stutsche geneeswijze tegen krampen. Wij hebben insgelijks in dergelijke kwalen voordeel van die geneeswijze gezien. - De tweede betreft eene roos der pasgeborenen, die op het aanwenden van zacht opwekkende en oplossende middelen, verzeld met warme baden en behoorlijke buikzuivering, na verloop van eenige dagen, week.

Korte berigten en uittreksels van onderscheiden aard besluiten dit Stuk, dat wij, over het algemeen, met genoegen, en met nut voor onszelven, gelezen hebben.

Onder de wetenschappelijke Verhandelingen van het tweede Stuk komt, 1^o. eene korte opgave van marcus' leer der Exanthemata. Veel nieuws vonden wij hier juist niet; want dat uitslagziekten ontstekingen der huid zijn, weet ieder, die niet stekeblind is. Waarom voorts koolstof den grond eener diathesis phlogistica moet uitmaken, waterstof dien eener diathesis catarrhalis, stikstof dien eener diathesis erysipelatosa, is ons al zeer duister. Het schijnt zelfs te strijden met marcus' eigen gevoelen, die toch vooral in de slagaderen de ontsteking zoekt, dat de zuiverste ont-

[p. 242]

stekinge een overwigt aan koolstof onderstelt. Doch dit stuk is vol vreemde, onbewezene stellingen, welke men, als wijze orakeltaal, maar geloovig schijnt te moeten aannemen. Wij, ongeloovigen, hadden anders wel lust te vragen: waarom slagaderlijk bloed, in de vochten, de gevoeligheid vertegenwoordigt? - op wat manier de zuivere waterstof in blaasjes uitspruit; en dat nog wel in de roos, die van een' stikstofachtigen aard is? - wat men door prikkelbare gesteldheid der uitwasemingsstof wil te kennen geven? - wat koolstofgas is? en, als het dan koolstofzuur wezen moet, hoe het in de aderen aanwezig zijn kan, daar het eerst bij de ademhaling gevormd wordt? - De Pythische Priesteres van Bamberg, hoe verheven zij ook raze, zal werk hebben, hierop gezonde antwoorden te geven.

2^o. De tweede Verhandeling, welke hier voorkomt, levert ons het een en ander over de verharding van het celwijs weefsel bij pasgeborenen, dat uit voorname Schrijvers getrokken is, zonder juist een zeer zamenhangend geheel te vormen. Dat compileren, daar velen zoo laag op neêrzien, is dan toch ook zulk eene gemakkelijke kunst niet; en het is al een heele baas, die dat ingelegd werk zoo weet te doen voorkomen, alsof het uit één stuk gemaakt is. Ondertusschen blijft dit stukje voor den Hollandschen lezer, die weten wil wat hierover al gezegd is, nog altijd belangrijk, zoo als de kwaal zelve, waarover het loopt, de grootste opmerkzaamheid verdient.

3^o. De derde plaats in deze verzameling bekleeden eenige aanmerkingen over het overzure zoutzuur van Dr. kapp, vertaald door Dr. van eldik. Wij vinden hetgene hier gezegd wordt, en hetgene van eldik er bijvoegt, zoo belangrijk, dat wij het aan elk ter overweging aanbevelen. Vooral gelooven wij, dat dit middel, in verouderde huidziekten, welke uit eene algemeene ongesteldheid der vochten, en in zulke kwalen, welke uit de plaatsvervangende werking van inwendige organen, na het verdwijnen van een langdurig uitslag, ontstaan zijn, de uitstekendste diensten bewijzen kan; niet minder in ziekten, waar de prikkelbaar-

[p. 243]

heid opgewekt moet worden, en vooral, zoo daarbij eene ontmenging der sappen plaats heeft. Ook in de stuipen der kinderen schijnt het weldadig te moeten wezen. Zelden vonden wij een middel, welks geneeskundige aanwending zoo zeer op physiologische gronden steunt. Wij vereenigen ons echter niet met kapp en anderen, die de werking van de groote hoeveelheid zuurstof, daarin vervat, afleiden; ten minste niet, zoo lang de laatste proeven van davy niet omver zijn gestooten. Wij hadden ook gaarne gezien, dat de dosis wat naauwkeuriger bepaald was. Men spreekt van drachmen en droppels ac. mur. oxygen., doch men vergeet er bij te zetten, hoe verre het water met deze lucht bezwangerd moet worden, dat een groot verschil in de sterkte geven moet.

II. Hierop volgen de gewone letterkundige opgaven, en,

III. In het praktische gedeelte, 1^o. eene lezenswaardige Waarneming van eene schijnbare longtering, volkomen hersteld, na het, bij geweldig hoesten, ontlasten van een stukje been, dat de lijderes voor eenigen tijd had ingeslikt. Dit geval is zeker opmerkelijk. Er is nog een dergelijk, door een ander Schrijver waargenomen, kortelijk bijgevoegd, dat zoo wel, als vele van dien aard, bewijst, welke vreemde wegen de Natuur soms inslaat.

2^o. Eenige Waarnemingen over de plaatsing der placenta in een' zak, door Dr. landskroon, te Purmerend, besluiten dit Stuk. Daar dezelve echter in het volgende worden voortgezet, zullen wij gelegenheid hebben er op terug te komen.