Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

Hollandsche schouwburg.

De Barbier van Sevilie heeft ons, als naar gewoonte, zeer verlustigd. De Heeren majofski, beynink en zeegers hebben met veel warmte gespeeld. Het zij ons nogtans vergund, den laatstgenoemden eene aanmerking te maken omtrent zijne onduidelijke manier van spreken, die telkens toeneemt, en vele aardige gezegden van Figaro heeft doen verloren gaan. Wij meenen dit gebrek te moeten toeschrijven aan de drift, die hem onder het spelen schijnt te bezielen; dan, ware het niet beter, dat de Heer zeegers, die drift wat matigende, de idéen van den Dichter opvolgde, in plaats van zich met charges op te houden, die, hoewel ze doen lagchen, toch

[p. 621]

nimmer de reputatie van een' goeden tooneelspeler kunnen vestigen?

De Heer kamphuizen legt, in de rol van den Graaf Almaviva, eene groote gewoonte van tooneel aan den dag; schoon wij het niet met hem eens zijn, omtrent de onderscheidene karakter-verkiezingen, in gezegde rol voorkomende; dan de smaak is verschillende, en wij begeeren geenszins, dat men zich bij uitsluiting naar de onze voege. Alleen nemen wij de vrijheid, hem te zeggen, dat het ons belagchelijk voorkomt, dat de Paardendoctor van een Spaansch Kavalerijregiment met de veldteekenen van een' Stafofficier prale; namelijk met épauletten, nestel en dragon. Wij gelooven, dat die Heeren alleen een' paardenhoef op den arm dragen; nogtans wij kunnen dwalen. Misschien ook dat de Heer kamphuizen de nieuwe costume van een Spaansch Paardendoctor uit Andaluziën heeft laten komen; en in dit geval mogen wij gaarne zien, dat de Paardendoetoren zich versieren, al ware het dan ook met èpauletten-à-boullions.

Mejuffrouw kamphuizen heeft de Rosine allerliefst uitgevoerd: waarlijk, men kan geene meerdere eenvoudigheid, geene meerdere stekelige, listige slimheid in zich vereenigen. Beaumarchais heeft aan haar, als de Hollandsche Rosine, veel verpligting.

Isigenia in Tauris is meesterlijk uitgevoerd. Hulde inzonderheid aan u, bekwame voedsterling van Melpomene, verdienstelijke snoek! gij hebt den kunstminnaren op nieuw eene schatting van dank opgelegd; de rampen van den wreed vervolgden Orestes, door u zoo treffend afgemaald, hebben ons diep geroerd; ga voort, en verpligt nog lang de liefhebbers van het waarachtig schoon, op u te blijven bogen!

Het strekt ons tot een bijzonder genoegen, Mejuffrouwe grevelink ons compliment over de Ifigenia te maken; zij heeft heerlijke oogenblijkken gehad, en ons de teedere Ifigenia voorgesteld, zoo als wij haar ons verbeelden. Een klein vlekje hechtte zich nogtans op eene der treffendste passages van het derde bedrijf: wij bedoelen het oogenblik, waarin Ifigenia aan Orestes een zeer burgerlijk sus! appliceerde.

De Heer evers heeft zich zeer verdienstelijk van de rol van Pylades gekweten en veel bijval van het publiek genoten. Deze jonge, veelbelovende kunstenaar gevoele, hoe

[p. 622]

nuttig het zij, zijne rol wel te kennen; hij zal hierdoor meer en meer slagen.

De Heer jelgerhuis was, naar onze meening, een weinig zwak in de rol van Thoas; dan, bij de tweede vertooning van Ifigenia, die alle kleine vlekken weggenomen heeft, was deze zwakheid verdwenen, en Thoas was toen een geheel ander held!

Wij moeten op nieuw de aandacht der Directie omtrent een misbruik inroepen, dat dagelijks meer veld wint. Waarom toch worden de rollen der vertrouwelingen zoo veronachtzaamd? In Ifigenia hebben wij zeer pijnlijke oogenblikken doorgestaan, gedurende het gebrekkig en onverstaanbaar declameren van de Juffrouwen snoeck en roos. In een treurspel moet men de waarde van het treurspel handhaven: niets is ergerlijker, dan wanneer men door zoodanige gapingen de ware illusie verliest.

Othello, of de Moor van Venetie, is mede voortreffelijk uitgevoerd; bijkans alle de daarin spelende personen hebben blijken van beproefde kunde afgelegd, en gewedijverd om het Publiek eene der meesterlijke vertalingen van onzen met regt betreurden Vaderlandschen Dichter uylenbroek krachtvol voor te stellen. De Heeren snoek, jelgerhuis, rombach en van hulst, hebben, met Mejuffrouwen kamphuizen en sardet, naar eene volmaaktheid gestreefd, die hunnen ijver eer aandoet. Waarom toch moeten wij, met het Publiek, dien lof wederom door eene klagte doen vervangen! Jammer, dit bekennen wij volmondig, regt jammer is het, dat de in de ontknooping zoo veel afdoende rol van den Doge in geheel verkeerde handen gevallen is. De Heer struik, met alle respect voor zijn talent, paradeert in een treurspel, als een eerste treurspelspeler in de rol van drooge Fobbert. Waarom, wij herhalen ernstig onze vraag, waarom zorgt de Directie niet, dat dusdanige kleine, doch interessante rollen, door in het vak bedreven kunstenaars vervuld worden? De Heeren sardet en westerman kunnen zich immers niet onteerd achten, iets tot genoegen van het Publiek bij te brengen, door eene zoo geringe opoffering? Een van deze beide Heeren moest de rol van den Doge op zich genomen hebben. Zoo wij ons

[p. 623]

niet bedriegen, heeft de Heer sardet voorleden jaar die rol gespeeld.

Voorgenomen hebbende geene melding van Melodrama's te maken, gaan wij de uitvoering van Het gevaarvol Kasteel, Johanna van Montfaucon, Hariadan Barbarossa, Het Ontzet der Stad Leyden, enz. met stilzwijgen voorbij.

De vertooningen van List tegen List, De Bloedverwanten, De Verwarring, De onechte Zoon, enz. niets buitengewoons opgeleverd hebbende, dan dat eenige rollen bij uitstek slecht geleerd waren, zwijgen wij, om niet in herhaling en vernieuwde beschuldiging te vervallen. De edelmoedige Dragonder verdient eene loffelijke uitzondering.

De Apotheker en de Doctor is goed vertoond, voor zoo veel den zang betreft; in het algemeen hebben wij nimmer zoo veel nonsens gehoord, als gedurende het uitvoeren van dit Zangspel: het meerendeel der rollen was weder niet gekend. De Heer sardet heeft de rol van Sichel met die vrolijkheid gespeeld, waarmede hij hem oorspronkelijk gecreëerd heeft.

Het vernietigd Verdrag heeft veel te wenschen gelaten. Uitgezonderd de Heeren majofski, neits en Mejuffrouw majofski, zijn de overige rollen slecht uitgevoerd, zoo wel in zang als spel. Wij smeeken intusschen den Heer majofski, voortaan meer familiegevoel te koesteren: ons hart heeft gebloed, toen hij zijnen neef Dorlis een' zoo geduchten als wel aangebragten kruijersklap vereerde!

De Volkplanting, daarentegen, heeft algemeene goedkeuring verworven. Dit Zangspel is bij uitstek wel uitgevoerd. Mejuffrouw karels heeft lief gezongen; Mejuffrouw adams heeft aan een' aangenamen zang een vrolijk en dartelend spel gepaard: deze bekwame Actrice behaagt dagelijks meer en meer, en de Directie heeft in haar eene zeer goede aanwinst gedaan. De Heeren neits en majofski hebben veel genoegen door het wel uitvoeren hunner rollen veroorzaakt; de laatstgenoemde heeft, onder andere, zijn groot air meesterlijk gezongen. Ook hebben wij met vermaak gehoord, dat de stem van den Heer neits wederom meer kracht krijgt. Hij ga dus voort, en gedenke steeds ons eerste artikel.

De twee deelen van het Donau-Vrouwtje hebben, als voorheen, den liefhebberen van dusdanige soort van Tooneelgedrogten veel vermaaks verschaft. Het doet ons leed, ver-

[p. 624]

dienstelijke mannen als majofski, sardet, rombach, enz. zulke aperijen te zien debiteren. Wij beklagen insgelijks Mejuffrouw kamphuizen, die in beide deze vodden zich zoo afgetobd heeft. Wanneer toch zullen goede tooneelwerken het Publiek eenparig naar den Schouwburg lokken?.... De lieve, kleine freubel, als Lilli, is onverbeterlijk. Welk een veelbelovend kind!

Het eertijds onder de Balletmeesters le boeuf en rochefort bij herhaling gegeven Ballet, De Deserteur, is door den Heer la chapelle opgewarmd en ons als iets nieuws vertoond. Wij schorten alweder ons oordeel over zijne bekwaamheden als Balletmeester op, tot tijd en wijle hij ons iets van zijn eigen maaksel zal geleverd hebben. Wat overigens zijn debut als Montauciel aangaat, wij vermeenen, dat hij met minder winderigheid meer vermaak zou gedaan hebben: als Pantomimist heeft hij het oogenblik, waarin hij Alexis tot den dood bemoedigt en de soldaten smeekt zijnen vriend wel te treffen, geheel veronachtzaamd, ja deerlijk gemist. Over zijne dansbekwaamheden kunnen wij almede tot nog toe geen oordeel vellen; immers passen uit de hornpijp kunnen voor geen tooneeldans gelden. Derhalve.... attendons!

Wij maken Mejuffrouw polly de heus ons compliment: zij is eene voortreffelijke Louize; men kan met geene meerdere warmte liefde, angst en wanhoop afmalen. Wat den Heer corniol aangaat, wij hebben hem beter zien werken. De Heer bretel heeft ons als Bertrand hartelijk doen lagchen; zijne anders voor den dans niet zeer bevallige houding is in dit Ballet regt koddig geweest. Mejuffrouw matrat heeft mede het Publiek zeer wel voldaan, en zich verdienstelijk gekweten. Onder de in dit Ballet voorkomende dansen hebben wij eene menigte anciennes connaissances meenen te herkennen; en wij moeten dus den steller van het aankondigingsbillet des Schouwburgs berispen, daar hij zegt: alle de daarin voorkomende dansen zijn gecomponeerd door den Balletmeester La Chapelle, waaraan wij ernstig twijfelen. Wij voor ons zijn intusschen van gevoelen, dat het de pligt is van een eerzaam Balletmeester, dat hij alle de dansen, in zijne balletten voorkomende, zelf fabricere. Men vijzele toch nimmer dergelijke zaken als eene bijzondere verdienste op!