Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1812

[p. 713]

Beoordeeling.

De Leer der Gereformeerde Kerk naar den leid(d)raad van de(n) Heidelbergsche(n) Catech mus verklaard en toegepast ter onderwijzing en stichting van Ongeleerden, door Fokko Liefsting, Predikant te Rauwerd en Eernsum. IIIde Deel. Te Leeuwarden, bij J.W. Brouwer. In gr. 8vo. 483 Bl. f 3-:-:

Ook in dit derde en laatste Deel blijft de Eerw. liefsting, in de wijze der behandeling van den Heidelbergschen Catechismus, zichzelven gelijk. Het prijst zich, boven de beide voorgaanden, des te meer aan, naarmate de Schrijver zich, in de verklaring van dit gedeelte van den Catechismus, als bevattende den voornamen inhoud der Christelijke Zedeleer, minder over leerstellige waarheden heeft behoeven uit te laten. Hier en daar ontmoet men weder oordeelkundige en allezins gepaste aanmerkingen over den leertrant van de tijden, waarin dit Leerboek is vervaardigd, die thans minder gevolgd wordt, en niet wel kan verdedigd worden. Zie hier eenige staaltjes.

Men had de beoefening der deugd, als een vereischte, om zalig te worden, moeten voorstellen; welke echte leerwijze der gewijde Schriften, ook in den Catechismus, voorkomt, vr. 87. Maar de Opsteller week van dit gezonde begrip, in de voorgaande 86ste vrage, naar den leertrant van dien tijd, af, daar hij zich de zaligheid des menschen voorstelt, als haar volle beslag gekregen hebbende, wanneer hij, geloovende, de geregtigheid van Christus heeft aangenomen, en dezelve hem alzoo is toegerekend. Naar deze leiding van gedachten, kon de betrachting van godzaligheid en deugd geene andere plaats, in dit Onderwijsboek, bekomen, dan zij daarin heeft, ten betooge,

[p. 714]

dat de ontvangene genade dankbaarheid eischt. - Het viel in den smaak dier tijden, alles, zoo veel men konde, voor te dragen met eene verbloemde taal, uit de Heilige Schrift ontleend, waarvan men zich, Zond. XXXIII, bij de beschrijving van den waren aard der bekeering, tot voorkoming van verkeerde en schadelijke begrippen, liever had moeten onthouden. - Zeer juist zijn ook, bl. 95, 96, de aanmerkingen over de tien Geboden, die men geenszins te houden hebbe voor een kort zamenstel van die zedeleer, welke voor alle menschen en alle eeuwen is, zoo als zij in den Catechismus wordt behandeld, maar voor Israëls staatswet; eene wet, die eenige algemeene voorschriften behelst, geschikt voor een volk, hetwelk zich nog op eenen lageren trap van beschaving bevond. - Zeer verstandig wordt ook elk der bijzondere geboden verklaard. Bij voorbeeld, het derde gebod, als eene der staatswetten, onder de Godsregering, volgens welke het valsch zweren voor eene der grootste misdaden wierd gehouden; en het vierde, als eene dergelijke, op Israël alleen betrekkelijke verordening, die voorheen, zonder eenigen grond, ook op volgende tijden toegepast zijnde, vele allernadeeligste twisten en verdeeldheden heeft doen ontstaan. Desniettemin worden de onderscheidene deugden en ondeugden, welke men volgens de regels, naar welke de tien geboden veelal pleegden uitgelegd te worden, tot elk derzelven brengt, op grond der reine zedeleer van Jezus en diens Apostelen, met veel juistheid en duidelijkheid opengelegd. Inzonderheid is ons de verklaring van het laatste gebod wel bevallen. Eerst wordt de ware zin, het verbod van alle baatzuchtige begeerten van zijns naastens eigendom, duidelijk verklaard, en de verhevenheid der slaatswet van Israël boven de stelsels van wetten, die men in andere burgerlijke maatschappijen vindt, daarin aangewezen. Voorts de ongepastheid van het aangenomen grondbeginsel: dit gebod, bij de anderen gevoegd, is als een regel, naar welken de innerlijke gehoorzaamheid aan de andere geboden verklaard moet

[p. 715]

worden, de geheele ongepastheid daarvan aangetoond hebbende, brengt de Schrijver desniettemin over deze gewigtige leer zelve: er mag zelfs geen de minste lust of gedachte tegen eenig gebod van God in ons opkomen, en over al hetgene verder in deze Afdeeling behandeld wordt, treffelijke aanmerkingen in het midden.

Wij durven jonge Leeraars, die wekelijks over dit Leerboek moeten prediken, en zoodanige handleiding behoeven, deze, in hare soort, eenige en veel bruikbaars behelzende Leerredenen, boven vele andere, aanprijzen.