Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1810

Het Werk der Verlossing uit God. Ten betooge van deszelfs Goddelijkheid, in eenige schriftmatige Vertoogen voorgesteld door J.W. van Slijpe, rustend Bedienaar van het H. Evangelie bij de Gereformeerde Gemeente van Jezus Christus te Zwolle. Iste Deel. Te Zwolle, bij J. de Vri. 1809. In gr. 8vo. LXXX en 480 Bl.

De Eerw. van slijpe, in de zielroerende Opdragt van dit Werk aan de Gemeente van Zwolle, de woorden van Jeremia, H. XVII:16, Ik heb toch niet aangedrongen, meer dan een herder achter u betaamt; ook heb ik den doodelijken dag niet begeerd, enz. door hem ten grondslage gelegd, op zijne wijze verklaard hebbende, geeft, naar aanleiding derzelven, breedvoerig verslag van zijn verrigt dienstwerk, voornamelijk in die Gemeente, en betuigt met dezelfde bedoeling, die hem, in den geest van Jeremia, altijd deed werkzaam zijn, ook dit Werk geschreven te hebben, waarvan nu nog maar 't eerste Deel 't licht ziet.

‘Door eene bijzondere geestdrift,’ zegt hij, ‘werd ik hiertoe bestuurd, sedert ik het woord des levens in het openbaar niet meer tot u spreken konde, om niet slechts aan het aanzoek van velen, bijzonder in opzigt tot mijne gedachten over de uitvoering van het borgtogtelijke werk der verlossing van Jezus Christus, voor twee onderscheidene vierscharen, die, wegens de naauwste betrekking tot elkander, als een geheel inkomen, te voldoen, maar om mijne herderlijke betrekking in de rustelooze zorg uwer ziele, zelfs dan, als ik hier op aarde onder u niet meer zal kunnen daartoe werken, maar zelfs na mijnen dood, in dit mijn geschrift, levendig te houden. Ziedaar mijn Dorschvloer! en bijzonder gij Tarwe mijns Dorschvloers, een geschrift, (de vijand van uw eeuwig belang zal het benijden en verachten,) waarbij tusschen u en mij een gedenkzuil voor de eeuwigheid ter eere van de heerlijkheid van God Drieëen in den weg der verzoening zijner uitverkorenen met Hem gesteld is.’ Daarop volgt een kort verslag van den inhoud dezes omslagtigen Werks; verder ernstige betuigin-

[p. 11]

gen, dat hij, als medeburger, den doodelijken dag van hunne weggezonkene tijdelijke welvaart niet begeerd, nimmer hart of hand, zucht of begeerte geleend noch gevoeld heeft, om 's Lands pilaren los te maken en uit te rukken; met bijgevoegde vrij scherpe verwijtingen aan hun, die naar nieuwigheden en veranderingen stonden, waarvan men nu algemeen de treurige gevolgen beweent, en niet minder heftige klagten over destijds, zoo 't schijnt, hem, als Herder, aangedane verongelijkingen en verdrukkingen; waarna hij, met bijzondere aanspraken aan de vromen, aan zijne ambtgenooten, leerlingen, ouden en jongen, een gemoedelijk afscheid neemt van de Gemeente.

Dit eerste Deel handelt over het groote werk der Verzoening, ten betooge van deszelfs Goddelijkheid van God afgeleid, in twaalf Vertoogen, met bijvoeging van verscheidene voordragten en kundigheden, strekkende ter duidelijke bevatting van de wijze der uitvoering van hetzelve. Zie hier den korten inhoud: ‘1. Uit het rijk der Godheid, en niet der wereldwijsheid, is alleen de kennisneming van het groote werk van zondaars verlossing uit ellenden, dood en verderf, af te leiden. 2. Eeuwige liefde is het beginsel van Gods gerigtshandel met Messia zijn medgezel en herder, ter zamenbrenging van verstrooide schapen. 3. Het werk der verlossing is zuiver goddelijk: gelijk het uit eeuwige liefde door de Godheid ontworpen is, zoo staat het door een gemaakt verbond vast tusschen goddelijke personen, om het langs een rigterlijk pleitgeding, tot behoudenis van zondaren, onder het oog van hemel en aarde ter uitvoer te brengen. 4. De verdere kennisneming van de heerschende karakters, zoo van betrekking als ambtsbekleeding, waarbij Gods eeuwige Zoon, ingevolge het goddelijk ontwerp, alleen gekend wordt in de vierschaar des gerigts, als het juist bepaalde regtvaardig en eenigst waardigst voorwerp van het goddelijk ongenoegen, om het groote verlossingswerk te staven, en door gerigte met geregtigheid te bevestigen. 5. -’ Verschoon ons, Lezer! van verder afschrijven; inderdaad, gij verliest er niet veel bij.

Nu hebben wij nog, in het tweede Deel, eene beschouwing te wachten van het groote werk der Verlossing door God in de spanning der goddelijke vierschaar zijner gestrengheid ter uitvoer gebragt, waarvoor Gods Zoon, als plaats- en staatsvervullend Borg en Bondhoofd, de voorwaarden der verzoening, als het strengste betoog van

[p. 12]

Gods regtvaardigheid, door eene borgtogtelijke, zoo lijdende als dadelijke gehoorzaamheid, zou volbrengen, ter betooning, dat Hij zelf, het verbond des volks zijnde, met Hem alle de goederen van het genadeverbond zijnen volke zou schenken. Hiertoe had eene overeenstemmende verbindtenis plaats tusschen de goddelijke en menschelijke vierschaar, waarbij de tweede uitvoerde, wat de eerste beval.

Het derde Deel zal het werk der Verlossing door God den Heiligen Geest aan het volk van Jezus borglijden en gehoorzaamheid tot godzaligheid, zoo in 't algemeen ter volmaking van zijn kerkgebouw op aarde, als in het bijzonder aan het hart van een iegelijk hunner toegepast, voor den geest brengen.

't Zal onnoodig zijn voor Lezers van dit Maandwerk, een meer bijzonder uittreksel mede te deelen. Als men zich eenmaal zeker Godgeleerd stelsel heeft eigen gemaakt, en dit, als de alleen ware zaligmakende leer uitmakende, zich gewoon is voor te stellen, en dan, op 't voetspoor van vele zoogenaamde Praktikalisten, soortgelijk Zamenstel van Beöefeningsleer, in wartaal en onzin ingekleed, als alleen den regten en veiligen weg naar den Hemel aanwijzende, ontwijfelbaar heeft aangenomen, - dan is 't niet vreemd, dat men, met zekere mate van natuurlijke schranderheid en andere bekwaamheden, die, door helderder begrippen en gezond oordeel geleid, veel goeds zouden kunnen stichten, zijne krachten beproeft en oefent in zoodanige soort van werkzaamheid, waarmede de rustende Leeraar van slijpe zich onledig houdt, en waarvan hij, in dit Werk, met zekere zelfvoldoening, de vrucht aan zijne voormalige Gemeente mededeelt. Had de goede man eenmaal in zijn leven eenen wegwijzer gehad, op wien hij vertrouwen stelde, die hem 't willekeurige van zoo vele door hem goedgekeurde en overgenomene bijvoegselen, en, wij durven het zeggen, verbasteringen der eenvoudige, van zoo vele nietsbeduidende spitsvondigheden verre verwijderde Bijbelleer tot overtuiging had aangewezen, hoe veel goeds en voortreffelijks zouden wij welligt dan niet van 's mans warmen ijver en veeljarige ondervinding ongekunsteld zien in 't licht verschijnen! Wij willen daarmede niet zeggen, dat er ook in dit Boekdeel volstrekt niets is aan te treffen, dat onze goedkeuring wegdraagt, en waardoor bij hun, die 't met den Schrijver in 't leerstellige eens zijn, nuttige stichting zou kunnen bevorderd worden, en dat wij ook in de volgende

[p. 13]

Deelen niets goeds verwachten. Maar de Eerw. Grijsaard houde het ons ten goede, dat wij, behalve den ondragelijken stijl, alles te veel doormengd vinden met nuttelooze twistvragen en schoolsche uitvindselen, die kwalijk passen bij de eenvoudige grondleer van het Christendom, en, onzes inziens, moeten gerangschikt worden onder die soort van toevoegselen, door den Apostel Paulus ergens hooi, stroo en stoppelen genoemd, en waarvan hij verzekert, dat het de vuurproef niet zal kunnen doorstaan.