Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

De Familie van Werning. Naar het Hoogduitsch van C.F. Vrijheer Van Bilderbeck. IIde Deel. Leeuwarden, bij de Wed. J.P. de Boy. 1809. In gr. 8vo. 390 Bl.

Het vervolg en slot van een Roman, die voorzeker de liefhebbers van deze soort van geschriften boven andere behagen moest, en waaromtrent wij ons gunstig gevoelen bij de aankondiging van het eerste Deel reeds hebben uitgedrukt. Wij lazen dit tweede met geene mindere voldoening; de verschillende karakters zijn uitnemend wel volgehouden, en de afloop der geschiedenis, de gelukkige afloop voor ieder voorkomend persoon, die bijzonder belang inboezemde, geeft een wezenlijk genoegen, terwijl het geheel der zedelijkheid zeer voordeelig is. Het is niet noodzakelijk, dat wij den verderen loop der geschiedenis opgeven; genoeg is het, Jenny en haar vader komen wederom te voorschijn, en Jenny wordt eindelijk de echtgenoote van den edelen Dannenberg, zoodat onze gissing, dat zij reeds vroeger haar hart elders had weggeschonken, niet is bevestigd; maar die verbindtenis had andere beletselen, die echter gelukkig nog werden opgeruimd. De jonge August krijgt Eveline, evenwel na vele maar al te wel verdiende zorg en beproevingen, waardoor hij een geheel ander, beter mensch geworden was. De Lezer herinnert zich zijne vroegere liefde voor Mina; dit meisje, in het eerste Deel meer beklagenswaardig dan ondeugend nog, naderhand, helaas! de openlijk bekende maitres van den Vorst, had hem weder aangetrokken, en, gelijk zij hem in het onheil stortte, voltooide hij het hare. Bijna zou men August

[p. 571]

de beminnelijke Eveline niet gunnen; maar er is zoo veel tot zijne verontschuldiging, en hij stond de zware beproeving op zulk eene wijze door, dat zelfs de beste Romandichter voor dat lieve meisje naauwelijks eenen beteren echtgenoot scheppen kan. Zoo als gezegd is, de geschiedenis loopt zeer gelukkig af, en, liever dan meer bijzonderheden aan te stippen, geven wij onze Lezers de klagt van den ouden August bij het lijk van zijnen broeder Fritz, dien wij uit het eerste Deel reeds kennen als een goed mensch, maar van zijne vroege jeugd af, tot zijnen grijzen ouderdom bijna toe, tusschen de schroef der etiquette van 't Hof gedraaid en verminkt.

‘Arme broeder! dus moest uwe ziel deze, in het aprilweder der vorstelijke genade uitgedorde mumie eerst afschudden, om eindelijk te ervaren wat het leven zij! Beklagenswaardig boompje, door de schaar der hoofsche staatkunde onmeêdoogend besnoeid en kort gehouden; geen takje mogt weliger uitspruiten, geen blaadje zich vrijer ontwikkelen, dan het u van wegen het Maarschalksambt vergund werd. Slechts geschorene, kort geschorene menschen en boomen worden daar, waar gij - niet geleefd hebt, bewonderd en bespot! Iedere vreugde - doch neen! - vreugde smaakte gij immers niet, - ieder genot werd u door de etiquette op eene gouden schaal met looden gewigten toegewogen - en gij achtet u reeds gelukkig genoeg, zoo slechts de verveling u niet drukte. - Armzalig beroep, betreurenswaardig lot! - De verachte, verbannen Paria, aan de oevers van den Ganges, geniet een rijker leven, dan zulk een vergulden asleider van het vorstelijk onweder. Wanneer hem slechts, bij zijn ontwaken, de zon aan den vrolijken hemel tegenstraalt, en moeder Natuur haren hoorn van overvloed voor hem uitschudt, is hij immers veel gelukkiger, veel vrijer, dan de augstvolle hoveling aan de vorstelijke tafel, wiens eetlust van den, dan verguizenden, dan weder begenadigenden blik zijner Doorluchtigheid afhangt! - Rust zacht! voor u is het koude graf warmer, dan het levenlooze leven! - In het land der vlinders bleeft gij - dank zij uw regtschapen hart! - altijd eene pop; doch ginds zult gij van nu af met onvergankelijke kleuren schitteren. - Dezen sleutel, die hier beneden slechts de pijnkamer des levens voor u open sloot, dezen gouden ongelukssleutel leg ik op uw graf! Moge de Almagtige Vergelder alle de zuchten, die hij u afperste, voor u in hemelsche vreugden veranderen!’