Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1809

[p. 249]

Iets over het herstellen der Dijken aan de Rivieren, ter voorkominge van Dijkbreuken en derzelver nadeelige gevolgen. Te Amsterdam, bij de Erve C.N. Guerin. 1809. In gr. 8vo. 23 Bl.

In dit Iets wordt eigenlijk gehandeld, niet van het herstellen der dijken, maar van aan dezelven eene geheel andere gedaante te geven, en van, daardoor, en door het maken van hulpkanalen, alle onze voor overstroomingen der rivieren blootliggende landen in 't gemeen, en den Alblasser-waard allerbijzonderst, daarvoor te beveiligen. Hiertoe slaat de Schrijver eenvoudig voor, om aan de dijken overal eene buiten-dorceering (docering) te geven van vier duimen, en eene binnendocering van drie en een halven duim, beiden op den voet. Dit is eene kleinigheid, en de specie, welke slechts drie of viermalen den inhoud van de tegenwoordige dijken zou uitmaken, overal te vinden! - De Alblasser-waard moet daarenboven nog beter verzekerd, en, te dien einde, van den Tielerwaard en verder bijliggende Districten, door een extra hooge en zware zeer platte afhellende dijk, geheel worden afgestooten (afgesloten) beginnende van den Lekkendijk beneden Cuilemburg, en eindigende aan den Waaldijk bij Gorcum. - Voorts moeten er drie hulpkanalen gemaakt worden, vooreerst door de rivier de Lingo (Linge) naar boven te verlengen, en haar, door een duiker, of verlaat, in den dijk van het Pannerdensch kanaal, gemeenschap met den Rhijn te geven, welks water zij dan gedeeltelijk kan afvoeren; ten tweede door de Greb met den Eem te Amersfoort te vereenigen, waardoor een ander deel van het Rhijn-water geloosd kan worden; en ten derde door van Wouwdrichem een kanaal te graven naar den Biesbosch, waardoor een deel van het Maas- en Waal-water kan worden afgetapt. - Vervolgens spreekt de Schrijver nog van de afsluiting der Lek, welke hij tusschen Rheenen en Lijnden gedaan wil hebben, door een houten sluis met schuifdeuren, dwars in de rivier, ten einde des noods het extra hoog water te keeren, hetwelk hij dus hier, in weêrwil zijner hulpkanalen in den Pannerden-

[p. 250]

schen dijk en door de Greb, nog wacht. Over het geheel schijnt hij niet veel te vertrouwen op den dienst, dien zijne hulpkanalen moeten doen; want waartoe anders zijne verzwaring der dijken? Om gewoon hoog water te keeren, zijn dezelve thans over het geheel zwaar genoeg. Doch hij wacht ook nog extra hoog water! De hulpkanalen zijn dan tamelijk nutteloos; want als de dijken zoo gemaakt moeten worden, dat zij bestand zijn, wanneer de kanalen geen dienst doen, kan men het wel enkeld op de dijken laten aankomen. Alleen men zou dan ook nog ergens op bedacht moeten zijn, hetgeen den Schrijver ontslipt schijnt; namelijk om de dijken tegen het extra hoog water ook wat te verhoogen. - Hij gewaagt eindelijk ook nog van de kosten, tot het bewerkstelligen zijner voorslagen vereischt, en zegt deswege: zoo het beter gedaan, dan gelaten is, behooren de kosten tot geene objectie aangevoerd te worden. Ook merkt hij aan, dat zij niet op ééns, maar in den loop van vier of zes jaren, noodig zouden zijn, en besluit met als zijn gevoelen te uiten, dat zij op onderscheiden wijzen gerepartitieerd behoorden te worden, zoo dat onder andere de afsluiting van de Lek, door Utrecht, Amstelland, Rhijnland, Delfland en Schieland, die er door beveiligd zouden worden (hier schijnt hij de Alblasser en Krimpener waarden te hebben vergeten) moest bekostigd en onderhouden worden. Dit zou zeker zeer strooken met het Systema van eenheid, en, zoo Delfland en Schieland er, in de gevolgen, eens door bevonden werden bedorven te zijn, ten hunnen aanzien ook zeer billijk wezen! - Het geheele stukje is zijne geboorte schuldig aan de tijdsomstandigheden, en zijne uitgaaf waarschijnlijk aan de bedenking, dat het, op den titel af, wel aftrek zou hebben. Het publiek had het echter, zonder schade, kunnen ontberen, en, zoo de Schrijver verder voor hetzelve werken wil, mag hij wel leeren zich wat naauwkeuriger uitdrukken en zijnen stijl beschaven. - De verbeteraar der proeven heeft zich schandelijk gekweten.