Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

[p. 350]

Baurdry des Lozieres' beschrijving van een katoen-insect.

(Uit The Works of the American Philosophical Society.)

Het Insect, van 't welk het Dierlijk Katoen komt, draagt, in de West-Indiën, bij de Engelschen den naam van Insect Fly-carrier, of Vlieg-draagend Insect. Elk Inwooner der West-Indiën kent en vreest den vraatigen Worm, die zo veel nadeels op hunne Indigo- en Cassada-Plantadien aanrigt. De Cassada-worm wordt even als de Zijde-worm voortgebragt, en komt voort uit eitjes, door de moeder gelegd, naa de herschepping in eene kapel. Het eitje komt uit omtrent het einde van Julij, wanneer het opgroeiend rupsje bekleed wordt met eene huid, die de schitterendste kleuren vol verscheidenheids ten toon spreidt. In de maand Augustus bijkans gereed zijnde om de gedaantverwisseling te ondergaan, legt het kruipend Insect dat heerlijk bekleedzel af, en trekt een bevallig zeegroen overtrekzel aan, 't welk onderscheidene tinten ten toon spreidt, naar de verschillende kronkelingen van het Diertje en het vallen der lichtstraalen. Dit nieuw opsierzel is de voorbode van de kwellingen, die het wagten. Terstond daarop komt een zwerm van Ichneumon-vliegen 'er op aanvallen, en dringen hun angel in de huid huns slagtoffers; zij bezetten den rug en de zijden, en ten zelfden tijde leggen deeze Vliegen de eitjes in het diepst der door hun geboorde wonden.

Deeze verschriklijke werking verrigt hebbende, verdwijnen de Vliegen, en het gestooken Diertje blijft een uur in een beweegloozen staat, uit welken het ontwaakt met grooten honger en aan 't eeten valt. Dan neemt de grootte dagelijks toe, tot den tijd dat de Ichneumon-vliegen uitkomen. De gelegde eitjes komen ten zelfden oogenblikke uit, en de Cassada wordt oogenbliklijk overdekt met een duizend wormpjes. Zij komen ter zijde uit elke porie te voorschijn, en dat als bezield kleed overdekt den worm zo gansch en al, dat men 'er niets, dan alleen het voorste van den kop, van zien kan.

Zo ras de wormpjes uit de eitjes zijn, en zonder de

[p. 351]

plaats te verlaaten, waar zij uit de eitjes voortkwamen, geeven zij eene vloeibaare gomstoffe van zich, die, in de lugt komende, lijmerig en eenigzins vast wordt. Elk deezer Diertjes vervaardigt voor zich een klein bekleedzel, eivormig van gedaante, waarin het zich omwindt, maakende, als 't ware, zijn eigen doodkleed. Zij schijnen alleen gebooren om te sterven. Deeze millioenen van bekleedzels zijn digt bij elkander; het vervaardigen duurt geen twee uuren, en de Cassada-worm vertoont zich als in een fraai wit kleed. Terwijl hij in deezer voege overdekt wordt, blijft hij in een staat van volslaagene gevoelloosheid.

Zo ras dit bekleedzel geweeven is, en de kleine werklieden, die 't zelve vervaardigden, weggegaan zijn en zich in hunne celletjes verborgen hebben, tragt de worm zich te ontdoen van die gasten en het bekleedzel, waarin zij zitten. Hij komt uit die omkleeding, beroofd van alle zijne voorige schoonheid, in een zeer verzwakten staat, en bedreigd met een kort aannaderenden dood. Welhaast gaat hij over in den Vlinderstaat, en, naa het bestaan gegeeven te hebben aan duizenden van eitjes, verliest hij schielijk zijn eigen leeven, laatende aan den opkweeker een voordeel, 't welk meer kan opbrengen dan noodig is om de toegebragte schade te vergoeden.

In omtrent acht dagen veranderen de kleine wormpjes, in die bekleedzels omwonden, in vliegen met vier vleugels. De sprieten zijn lang en beweeglijk; eenige hebben een staart, die bij andere niet bespeurd wordt. Zij eeten kleine Insecten van het gezin van Acarus, en behooren blijkbaar tot het geslacht der Ichneumons of Boorvliegen.

De Heer des lozieres voegt 'er wegens het Dierlijk Katoen nevens: Het bekleedzel deezer Diertjes is schitterend wit, en, zo ras zij 'er uit gekroopen zijn, kan men het, zonder eenige voorbereidende omzigtigheid, gebruiken: het is vervaardigd van het zuiverste en fijnste katoen; 'er valt niets uit te schiften; elk deel is even fijn, en zo schoon als men zich met mogelijkheid kan verbeelden.

Het is daarom, dat de Berigtgeever van dit Insect den Americaanen aanraadt om 't zelve aan te kweeken, en op dezelfde wijze en tot het zelfde einde te behandelen als de Zijde-wormen. Hij verklaart, daarenboven, dikwijls een overvloed van dit Dierlijk Katoen gezien te

[p. 352]

hebben, zo dat men, in korten tijd, eene groote menigte kan verzamelen. Voorts is het Dierlijk Katoen niet onderhevig aan de moeilijkheden, welke in het vervaardigen van het Groeijend Katoen voorkomen; het kost minder tijds, minder moeite, en schijnt de Heer des lozieres niet te twijfelen of het zal den voorrang betwisten aan de Zijde. Zijde, op wonden gelegd, baart ontsteeking; doch het Dierlijk Katoen kan als linnen gebruikt worden, zonder eenig ongemak te baaren.