Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1807

Het Euangelie naar Paulus; of Leerredenen over Rom. I:16. Door W. Janssonius. Te Groningen, bij A. Groenewolt. 1806. In gr. 8vo.

Dit is reeds de derde Leerrede van den Eerw. janssonius over dezelfde stof. In de eerste was het gemoedsbestaan van Paulus omtrent het Euangelie van Christus beschouwd; in de tweede een begin gemaakt met de overweging der gronden, die de Apostel, ter billijking van dit zijn gemoedsbeslaan, bijbrengt. Deze zijn vier in getal. (1) Het Euangelie behelst eene zeer groote zaligheid in zich. (2) Het is een kracht Gods tot zaligheid. (3) De weg of het middel, door welk wij deelaan die zaligheid erlangen, is ook bij uitstek tot dat einde geschikt en heerlijk, namelijk het geloof. (4) Het aanbod van die zaligheid is algemeen en onbepaald; het strekt zich uit tot allerlei rangen en standen van menschen. Over de eerste is in de tweede Leerrede gehandeld. Nu volgt de tweede: waaromtrent de Prediker (1) eerst toont, wat door deze Goddelijke kracht van het Euangelie te ver-

[p. 336]

staan, en waarin derzelver eigen aart gelegen zij. Zij bestaat hierin, dat hetzelve in Gods hand, als een allerkrachtigst middel, wordt gebruikt, om alle zulke zalige werkzaamheden in het hart des zondaars voort te brengen, die zich, in zijn geheele volgend leven, in eene vuurige liefde jegens God, zich zelven en zijne medemenschen naar buiten vertoonen, zoodat hij weder in dien gelukkigen stand wordt geplaatst, in welken hij tot eere van God, en als eene dankbare beantwoording van 's Heilands verlossende liefde, [deze zinsnede is voor ons duister] kan leven. Zulk eene Goddelijke kracht tot zaligheid bezit het Euangelie, beschouwd, zoo ten aanzien van zijn eigen aart, als wel voornamelijk ten opzichte van de invloeden des Geestes, die met de prediking van hetzelve gepaard gaan. Ten aanzien van zijn eigen aart en natuur; terwijl het ons een duidelijk bericht geeft, zoo, wat 'er van Gods zijde gedaan is, als wat 'er van onze zijde vereischt wordt, om deel aan die zaligheid te erlangen, de allersterkste spoorslagen en drangredenen levert, om op die zaligheid acht te geven, en dezelve met een ootmoedig hart aan te nemen, en ook alle tegenbedenkingen, beletselen en hinderpalen uit den weg ruimt, die den zondaar van dien hoogstnoodigen plicht zouden kunnen te rug houden. Inzonderheid echter oefent hetzelve alsdan een Goddelijk alvermogen op de zielen der menschen, wanneer de invloeden des Geestes met de verkondiging van hetzelve gepaard gaan, die het Euangelie in de harten der menschen levendig maakt, hen ten sterksten overreedt, om de stem van bemoediging en hope te hooren, en alzoo te wege brengt, dat het verstand verlicht, de wil en hartstochten geheiligd, het ligchaam van de vuilheid der zonde gereinigd wordt. - (2) Daarna wordt uit de geschiedenis van den voortgang van 't Euangelie onder Joden en Heidenen, en uit de dagelijksche ondervinding betoogd, dat het Euangelie in waarheid zulk een Goddelijk alvermogen op de harten der menschen oefent. (3) Vertolgends aangetoond, dat Paulus deswegens rede had om zich der verkondiging van zulk een Euangelie niet te schamen. (4) En eindelijk het verhandelde nader aan het gemoed der Toehoorderen gebragt, en met ernstige vermaaningen en onderrichtingen besloten.

Zoo loopt deze Leerrede geleidelijk af. Onder den

[p. 337]

tekst zijn eenige Aanteekeningen geplaatst, die tot verklaring of bevestiging van deze en gene gezegden dienen (b.v. over de werkingen van Gods Geest) en, even als de Leerrede, den gemoedelijk-rechtzinnigen niet kwalijk zullen bevallen. In het laatste toepasselijk gedeelte klimt de toon tot hoogen ernst, en heeft de Prediker zich, in de vroome warmte der uitdrukking, verscheidene gezegden laten ontvallen, die den toets van het gezond verstand niet wel kunnen doorstaan. Op bl. 115 leest men onder anderen: ‘Jesus Christus legt, als 't ware, zijn eigen ligchaam voor nwe voeten neder op den weg der zonde, om u tegen te houden op het pad der verkeerdheid; zoudt gij nu nog tegenstreven, en den Zoon van God onder uwe voeten vertreden? Zijn bloed stroomt tusschen u en de plaats der pijniging; zoudt gij nu alle moeite aanwenden, om door die stroomen des levens heen te waden naar de onuitbluschbare vlammen van eene verzegelde hel?’ En zoo loopt dit verder af. Waar heeft een Paulus, of eenig ander Stichter van het Christendom, alzoo gepredikt?