Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Berigt wegens eene gelukkig genezene waterzugt. Door L. van Cooth, Med. Doct. te Utrecht.

De zamenloop van onverwagte, afwisselende toevallen, de strijd van leven en dood, en de daarbij tegen verwagting gelukkig gevolgde uitkomst, maakten mij deze Waarneming der optekening waardig; en de getrouwheid, waarmede zij opgesteld is, doet mij ook een niet ongunstig onthaal derzelve hopen.

Ik wierd in de maand Augustus 1804 bij Vrouw ..... gehaald; zij klaagde over ene steking in de keel onder het slikken, pijn in de liesch, en een' onpijnelijken witten vloed; zij was 44 jaren oud, moeder van twee kinderen; haar ligchaamsgestel zeer verzwakt, zoo dat zij bij de minste beweging aan hartkloppingen onderhevig was. Bij een nauwkeurig onderzoek ontdekte ik in de keel de amandelen, door zweren van ene ronde gedaante, met witagtige randen en een' witagtigen grauwen grond, ingevreten; kliergezwellen in de liesch, die pijnelijk, klein en hard waren, en denkelijk door 't

[p. 454]

smeren met kwikzalf verhinderd zich te verheffen; dan zij had reeds verschillende middelen gebruikt.

Door deze verschijnzelen en een voorafgegaan verhaal, van de venerische natuur der ziekte overtuigd, schreef ik haar voor, den mercur. solub. Hahnem. gr. β daags, het liquor Swieten. in een slijmig afkookzel met rozenhonig tot een gorgeldrank; wegens haren zwakken toestand het gebruik van voedzame spijzen en versterkende middelen. Onder deze behandeling, gedurende de maanden Augustus en September voortgezet, verminderden alle toevallen; de zweren in de keel waren bijna verdwenen, de lieschpijnen weg, de witte vloed verminderd, en de kragten merkelijk toegenomen; zoo dat zij nu in staat was, van buiten bij mij in de Stad te komen.

Desniettegenstaande ging zij op het einde van de maand September, op sterke aanrading, tot een' ander' Geneesheer over; dan, ondervindende dat haar toestand van dag tot dag verslimmerde, verzogt zij mij, den 12 Februarij 1805, op het dringendst, weder bij haar te komen. Ik vond haar onder volgende omstandigheden: zij was in ene algemene waterzugt vervallen; de boven- en onderste ledematen, de heupen, lendenen en buik waren door 't water geweldig opgezwollen, (het water in de buiksholte wierd ik door deszelfs schommeling duidelijk gewaar, en de Heelmeester baljet verklaarde mij, ook deze golvende beweging te bemerken) de pols klein en zwak; zij klaagde over benauwdheid en drukking tegen den bovenbuik, voornamentlijk als zij lag; zij was zeer dorstig; de eetlust geheel verloren; ook ontdekte ik nog overblijfzelen van venusziekte.

In dit tijdperk, onder zulke omstandigheden, daarbij onophoudelijk huislijk ongenoegen, wegens het ongelukkig lot, waarvan zij, geheel onschuldig, een onvermijdelijk slachtoffer geworden was, lieten mij weinig hoop van ene gelukkige uitkomst. Ik schreef haar voor, de Tinctur. digital. purp. spir. ℥j. napth. vitriol. dr. j. viermaal daags 30 droppelen, en beval geestrijke wrijvingen, ene niet te vaste omzwagteling van het gehele ligchaam, versterkende spijzen, voor drank Rhijnwijn met water. Hiermede wierd tot den 5den Maart voortgegaan; daarnevens waren onderscheidene waterdrijvende middelen gebezigd, het infus. squil. vinos, aqua petrosel. e Semin. en andere; de buiksontlasting wierd door zagte ontlastmiddelen onderhouden, sterke verbood hare grote

[p. 455]

zwakte; doch dit alles zonder enige verligting te ondervinden.

Thans besloot ik tot de insnijding, z. cels. Lib. III. Cap. 21. Den 6den Maart wierden door den Heer baljet zes insnijdingen aan de binnenzijde van ieder been gemaakt; omslagen, natgehouden met gelijke delen brandewijn, azijn en water, wierden om de benen gelegd; ik schreef haar den volgenden drank voor: ℞ acid. vitriol. dilut. dr. vj. napth. vitriol. dr. ij. sacch. alb. ℥ij. aq. petrosel. aq. menth. aa ℥xij, om 't uur een half kopje, en zorgde dat de zwagtelen, zoo haast de zwelling zoude verminderen, vaster wierden toegehaald: door de gemaakte openingen wierd dagelijks ene grote menigte water ontlast; zij begon ook een weinig meer te wateren.

Den 16den April (tot hiertoe gebruikte zij denzelfden drank) was de zwelling van de bovenste ledematen, der lendenen en heupen geheel weg, de zwelling van den buik en benen ook merkelijk verminderd, de openingen toegegaan, waardoor nu ene verdere ontlasting van water ophield; de kragten niet verminderd.

Ik liet andermaal aan de binnenzijde der benen zes insnijdingen maken, en bij den drank voegen Extr. cort. peruv. ℥β. 't gebruik als voren.

Den 22sten April was al 't water ontlast, en de zwelling van den buik en de benen geheel verdwenen. Met dezelfde middelen wierd aangehouden.

Den 23sten was zij in enen zeer zorgelijken toestand: het gelaat droevig, de oogen diep ingevallen; de spraak belemmerd; moeilijke ademhaling; de pols klein, zwak, snel; een droge, dorre huid; de ledematen koud: alles scheen een' haastigen dood aan te kondigen. Ik schreef haar voor, Napth. vitriol. dr. ij. Laud. liq. Sydenh. dr. β. Syrup. alth. ℥j. aq. destill. ℥x. om 't uur een half kopje. Hierna veranderde zij bij aanzien der oogen, gelijk zich de omstanders bij mijne wederkomst uitdrukten; ik vond haar buiten gevaar. Na weinige dagen gebruikte zij hiervan maar 1 lepel om de 2 uuren, en ging hiermede 14 dagen voort, dagelijks in kragten en gezondheid toenemende; de insnijdingen waren genezen, zonder enig bijkomend toeval. Omtrent 't midden van de maand Maij kwam zij weder in de Stad bij mij: thans konde ik zonder vrees de venerische overblijfzels t'onderbrengen, en, daar de waterlozing en

[p. 456]

buiksontlasting nog niet volkomen naar den gezonden staat voortgingen, schreef ik haar voor, Rad. squil. len. ign. sicc. ij. mercur. dulc. ij. alaes. lucid. gr. x. opii pur. gr. ij. pulv. rad. liquir. dr. j. balsam. peruv. q.s.m.f. pilul. No. LX. om de 4 uuren 1 pil, daarbij den bitteren Wijn, door den Baron van swieten in de waterzugt aangeraden; waarna de genezing spoedig volgde, en zij geniet thans ene vrij goede gezondheid.