Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

[p. 265]

Memorie, ter Verdediging van den Generaal Moreau, door deszelfs Advokaaten: Bonnet, Bellart en Perignon. Uit het Fransch. Te Amsterdam, bij M. Schalekamp. In gr. 8vo. 115 bl.

Strekten de drie Stukjes, welks laatste wij in het naastvoorgaande Artikel onzen Leezeren bekend maakten, om moreau als een Deelgenoot in de Zamenzweering tegen buonaparte te doen voorkomen, en wel als regterlijk van dit misdrijf overtuigd, - het ontbrak dien Generaal niet aan Verdeedigers; en vinden wij hier de Verdeediging zijner drie op den titel gemelde Advocaaten.

Deeze Verdeediging is met veel deelneemings en vuurs opgesteld. Naa eene opgave van de onwaarschijnlijkheid der schuld, uit het character van moreau ontleend, en aantooning, hoe de Beschuldigde in eene viermaandige Gevangenis kwijnde zonder verdeedigers te vinden, eene enkele kreet zijns Broeders hier van uitgezonderd, treeden de drie Advocaaten ter zijner verdeediging te voorschijn vol mannenmoed.

Het ontbreekt de Verdeedigers van den Generaal aan tijd, om de omstandigheden van moreau's openbaaren Leevenswandel af te schetzen. Ook is Frankrijk, ja geheel Europa, met dezelve bekend. Zij vergenoegen zich derhalven met de zulke dier omstandigheden voor den geest te brengen, welke met de beschuldiging, waarvan hij het voorwerp geworden was, in verband staan. - Men zal met veel genoegen leezen, wat hier ter ontschuldiging wordt bijgebragt, ook wat de bewuste niet vroegtijdig ontdekte Papieren betreft, en de volgende ontmoetingen tusschen pichegru en moreau.

Voorts gaan zij over om meer bijzonder de Bezwaaren, tegen moreau ingebragt, te overweegen. Als het eerste Bezwaar melden zij de Medepligtigheid, in het 4de Jaar, met pichegru, en ontleggen hetzelve. - Het tweede Bezwaar is de misdaadige verzoening en betrekking met pichegru in Engeland, door bemiddeling van den Abt david en van lajolais. Zeer veel lichts wordt hier verspreid over deeze in dit Geval zo zeer betrokkene Persoonen, en om moreau's onschuld te toonen. - Het derde Bezwaar bestaat in Beloften tot Herstel

[p. 266]

der Prinsen, door moreau gedaan; beloften, door de geruchten gestaafd, die daarvan in Londen geloopen hebben. De nietsbeduidenheid hiervan wordt bondig aangetoond. - Eindelijk komen zij aan het gewigtigste punt van het Bezwaar, - moreau's Bijeenkomsten met pichegru en met andere Medebeschuldigden te Parijs. Alle deeze zamenkomsten en gesprekken worden in 't breede ontvouwd, met bijzonderheden, elders niet te vinden, doormengd, die moreau's onschuld bepleiten. - Nog wordt, als een vijfde Bezwaar, overwoogen, dat de Generaal moreau de Zamenzweering niet heeft aangegeeven. Dit Bezwaar wordt uit den aart der zamenkomsten en gesprekken en der wetten opgeheeven.

‘Ten slotte deezer treurige Verdediging,’ betuigen de Vrijspreekers van moreau, ‘zij het ons vergund een gevoelen uit te drukken, welk ons zwaar op het hart gewoogen heeft, geduurende al den tijd, dat wij dezelve schreeven.

Moreau wordt beschuldigd zich meester te hebben willen maaken van het Oppergezag, en tegen den Keizer te hebben zamengespannen.

Neen! wij bezweeren zulks bij de eer en bij den roem, moreau is geenzins schuldig. Neen, moreau heeft geenzins kunnen willen ons weder in alle de ijslijkheden eener nieuwe omwenteling storten; hij, die maar al te overtuigend weet, welk een verslindend monster eene omwenteling is, daar zij hem zijnen Vader heeft ontrukt, terwijl de Zoon veldslag bij veldslag won. Neen, moreau heeft den ondergang niet kunnen verlangen van dit Land, alwaar zijn naam met zo veel luister leeft. Hij, zo zedig, zo geheel vrij van alle staatzugt, toen hij van alle middelen om te heerschen meester was, hij heeft geenzins begeerd te heerschen, toen hij de middelen daartoe niet meer in handen had. Hij, zo geheel vreemd van allen naijver omtrent die weinigbetekenende mededingers, welken averechtsche Bestuuren hem hebben voorgetrokken - hij heeft geen afgunst kunnen voeden tegen dat bevoorregt vernuft, welk door de Voorzienigheid gevormd scheen om de werkende oorzaak (regulateur) van een magtig Rijk te weezen, en voor welk men zonder oneer zwigten kan, zo lang de plaatzen, in rang, laager dan de zijne, nog schitterende zijn. Hoe! daar alle Vorsten van Europa na diens Bondgenootschap dingen; daar hij Staatendommen heeft gewrocht en Kroonen uitgedeeld; heeft men

[p. 267]

dan nog een oogenblik kunnen waanen, dat zich eenig denkbeeld van mededinging in het hart diens Mans heeft kunnen dringen, die, hoedanige ook zijne gevoelens, in het afgetrokkene, over de Regeeringsvorm van zijn Land mogen geweest zijn, geduurende twaalf jaaren meent getoond te hebben, dat hij getrouw was aan het Bestuur, door den wil des Volks daargesteld. Hij heeft aan joubert, aan scherer en aan dit Heldenvolk gehoorzaamd; hij konde het geenzins zich tot oneer rekenen, te gehoorzaamen aan deszelfs Opperhoofd.’