Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1805

Het vruchteloos Nabeklag, of Leerrede(n) over Spreuken V:12-14, door A. Brink, Predikant te Leeuwarden. Aldaar, by P. Wiarda, 1804. In gr. 8vo. 32 bl.

Heeft iemand recht op ons toegeevend oordeel, het is de Eerw. brink, wiens Leerreden nu voor ons ligt. ‘Schoorvoetende toch, en niet dan na lang aarsselen,’ komt hy tot de uitgaave deezer eerste proeve van zynen gewoonen en stichtelyken arbeid, hoezeer hem daartoe ‘zekere belofte aan eenige Vrienden’ noopen mogt. Ook nu verklaarde hy, ‘niet te schryven om een model van preken op te geven, maar ter eenvoudige stichting:’ en wil hy daarom zyne Ambtsbroeders (onder zyne byzondere Vrienden te rekenen) niet lastig vallen met de lezing van dit Werkje. Wy meenen hun daartoe te mogen uitnodigen, met allen, wien Deugd en Zedelykheid ter harte gaat. Wy betuigen, dat, hoezeer de ongezochte nederigheid van den Leeraar onze pen ontwapenen konde, hy zelve echter geene toegeevendheid behoeft. Na eenen korten aanloop, waarin hy den Text en za-

[p. 15]

menhang (almede uit muntinghe en dathe) toelicht, stelt hy zich de behandeling van het Onderwerp aldus voor: Dat hy I. de treurige gesteldheid openlegge van hem, die, geworteld in de zonde, zulk een knaagend naberouw ondervindt. II. Voorts nader bepaale, hoe hier van een te laat of vruchteloos berouw gesproken wordt. III. Dan de oorzaaken van zulk een onbezonnen gedrag onderzoeke. En eindelyk IV. het nut overweege, dat elk voor zich uit deeze beschouwing trekken kan. - Geleidelyk, klaar en krachtig voleindigt brink zyne taak, in eenen schoonen, maar eenvoudigen, en niet verheven styl, wien het onderwerp zelve leven geeft. I. Aanvangelyk doorloopt hy deeze drie Vraagen: Hoe gelukkig de bedoelde zondaar had kunnen zyn; hoe ongelukkig hy nu is; en, hoe hy gekomen zy in zulken ongelukkigen toestand? II. Vervolgens toont hy, dat zyn Text geen waar berouw bedoele, dat ter bekeering dryft, en troost in God en Christus zoekt: maar integendeel ‘den toestand van zulk eenen rampzaligen, die, onder het gevoel van de treurige gevolgen zyner zonden, met een gepynigd geweten deze aarde verlaat.’ Huiverig om dien toestand voor zyne Hoorders af te maalen, heeft hy toch denzelven met waare kracht getekend. III. Hy gaat voort met een viertal oorzaaken aan te wyzen van zulk eene verregaande verbastering des menschen, die, volgens Salomons woorden, op verwaarloosde tucht nederkomen, en die, in het vroegere deel des levens, door zinnelykheid, en averechts oordeel over het vermeend bedwang der Deugd, door trotschheid, en laatdunkende versmaading van goeden raad, haaren grond leggen tot een wis verderf. IV. Eindelyk het beeld in den Text verzachtende, treedt hy met waardigen ernst tot het toepasselyk deel, en gepaste vermaaningen, om zyne Hoorders, byzonder de Jeugd, als een getrouw Euangeliedienaar, af te schrikken van het kwaade, waarin men langzaam wortelt: en sluit hy zyne Reden met een keurig tegenbeeld der kalmte en vertroostingen, die Deugd en Christelyke Godsvrucht, ook waare Boetvaardigheid, tot in den dood, vergezellen. - Treffend vooral zyn ons deeze 's Mans redenen voorgekomen. ‘Waart gy by de sterfbedden van laat ontwaakte Zondaars tegenwoor-

[p. 16]

dig geweest, gy zoudt het geen Salomo getuigt met uwe eigene oogen gezien, en bewaarheid gevonden hebben. - Bezoekt onze gevangenhuizen, spreekt met die ongelukkigen, die ter openbare doodstraf verwezen zyn: onderzoekt dan de oorzaken van hunnen val, en gy zult by de meesten den eersten grondslag van hun ongeluk in het verwerpen der tucht, en het veronachtzamen van getrouwe raadgevingen ontdekken. - In het begin was hunne ondeugd misschien veel minder, dan die, welke gy bedreven hebt, maar dit kwaad nam toe, de eene zonde vloeide uit de andere, en zo wierd hun ongeluk voltooid. In het begin dachten zy even als gy nu denkt, en verwierpen de tucht, daar zy door naar het goeddunken van hun hart te leven zich verbeeldden veel gelukkiger te zullen zyn. Hoe deerlyk wierden deze ongelukkigen in hunne verwachtingen te leur gesteld! en wat hebt gy te wachten, wanneer gy op het zelfde voetspoor voortwandelt! Is het niet de gemakkelykste weg om voor onheilen bewaard te blyven, dat men zich spiegele aan de voorbeelden van anderen.’

Wy vertrouwen, het zal der Leeuwarder Gemeente aan geenen yver of achting, en onzen Landgenooten aan geene zucht naar goede en welbewerkte Leerredenen mangelen, om den kundigen brink allezins aan te moedigen tot het voortzetten van eenen arbeid, dien hy, uit kracht zyner belofte, zo wel begonnen heeft. Als vereerders zyner bekwaamheden, mogen wy van hem verlangen, om dan eene en andere onnaauwkeurigheid in de taal te vermyden, die wy ongaarne, waar stichting het hoofddoel is, willen opmerken; hoezeer zy kleene vlekken zyn in eenen anders gevalligen styl.