Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Byzonderheden van den beroemden zanger Farinelli.

De vermaarde carlo broschi, gezegd farinelli, wierdt te Napels gebooren; de eerste gronden zyner kunst legde hy in het school van scarlati en porpora. Geen Zanger hadt ooit van de natuur grooter kragt, uitgebreidheid en leidelykheid van stemme ontvangen. Dit, gepaard met eene scheppende verbeeldingskragt, stelde hem in staat tot het uitvinden van zangwyzen, de eene nieuwer en aangenaamer dan de andere. Aanhoudende kunstoeffening paarde zich met een zoo gelukkigen natuurlyken aanleg. De volmaaktste stemverheffing, eene onvergelykelyke vaardigheid, rykheid en spaarzaamheid in sieraadjen, even veel uitmuntendheids in den leevendigen als in den aandoenlyken styl, de zuiverste smaak: deeze waren, onder andere, de hoedanigheden, die 't meest in hem bewonderd wierden. Naa het voorwerp der bewonderinge en het vermaak geweest te zyn van Italie, Duitschland, Engeland, en zelf van Frankryk, ondanks het vooroordeel, welk men, ten dien tyde, tegen de Italiaansche Muzyk voedde, wierdt hy na Spanje ontbooden, niet om het Algemeen, maar om den Monarch te vermaaken.

Philippus de V was in eene soort van hypokondrische zwaarmoedigheid vervallen, die hem tot staatsbezigheden volstrekt onbekwaam maakte. De Koningin, naa, ter zyner geneezinge, alle middelen vrugtloos beproefd te hebben, wierdt te raade, eene proeve te neemen van het vermogen en de werking der Muzyk, voor welke de Koning zeer gevoelig was. Farinelli kwam te Madrid, werwaarts de roem zyns naams hem reeds was vooruit gesneld. De Koningin liet hem verzoeken op een Concert, 't welk gegeeven zou worden in eene kamer, naast het vertrek des Konings, en om aldaar de fraaiste en aandoenlykste van zyne Gezangen uit te voeren. Eerst liet philippus het aanzien van verwon-

[p. 191]

deringe, en vervolgens van bewogene aandoeninge blyken. Naa het eindigen van den tweeden Zang ontboodt hy den Virtuoso by zich, dien hy met beleefdheden en komplimenten overlaadde, en verzogt hem, nog een stuk te zingen; thans overtrof farinelli zich zelven, en verzogt hem de verrukte Koning, eene belooning te eischen, welke hy begeerde, met verzekering dat hem niets zou geweigerd worden. Farinelli, vooraf des onderrigt, verzogt slegts dat zyne Majesteit zich geliefde te laaten scheeren en aankleeden, 't geen dezelve in langen tyd niet hadt gedaan, en om, even als voorheen, in den Raad te verschynen. Zints dien tyd nam des Konings ziekte oogschynlyk af, en de Zanger hadt alle de eere deezer geneezinge.

Van toen af kon de Koning niet meer zonder hem; hy schonk hem een jaargeld van tachtig duizend livres, en verhief hem tot Ridder van de Orde van st. jakob. Zoo hoog klom hy in 't einde in gunst, dat farinelli als 's Konings Eerste Staatsdienaar wierdt aangemerkt. Meest opmerkenswaardig en zonderling is het, dat hy in de hoogheid van eere en geluk nooit vergat, dat hy Muzykant was. Zoo veel zedigheids en bescheidenheids vertoonde hy, in zyne verkeering met de Edelen van het Spaansche Hof, dat hy het voorwerp der algemeene agtinge wierdt. Farinelli bezat eene edelmoedige ziel. Men verhaalt, dat hy, op zekeren dag, na 's Konings Vertrek gaande, alwaar hy ter aller uure toegang hadt, den Officier van de Lyfwagt tot een anderen hoorde zeggen: ‘Het regent eerämpten op een elendigen Tooneelspeeler; en ik, die nu dertig jaaren heb gediend, blyf onbeloond!’ Zoo ras farinelli by den Koning was gekomen, beklaagde hy zich, dat dezelve zyne dienaars verwaarloosde, en deedt hem op staanden voet eene Akte van Jaargeld teekenen, welke hy den Ossicier ter hand stelde, 'er nevens voegende: ‘Ik heb u hooren zeggen dat gy dertig jaaren gediend hebt; maar gy hadt ongelyk, toen gy zeide, dat gy niet beloond wierdt: zie daar het loon, welk u de Koning schenkt.’

Even groot bykans bleef zyn aanzien onder den Opvolger van philippus den V, ferdinand den VI, welke de Orde van Calatrava by die van st. jakob voegde. Doch naa het overlyden des laatstgenoemden, in den jaare 1759, alzoo de nieuwe Monarch en de nieuwe Staatsdienaar niet veel werks van de Muzyk maakten, en de schikkingen der voorgaande Regeeringe weinig eerbiedigden, ontving farinelli bevel, na Italie te rug te keeren. Nogthans liet men hem zyn jaargeld behouden, en hy hadt vryheid, zyne schatten buiten het Ryk te voeren. Hy verliet Spanje, alwaar hy zich twintig jaaren hadt opgehouden, en zette zich, in den jaare 1761, metterwoon te Bologne neder. Naby die Stad liet hy een prag-

[p. 192]

tig Paleis bouwen, alwaar hy het overschot zyner dagen heeft gesleeten, bemind van de bewooners dier Stad, ontvangende de bezoeken der aanzienlykste Reizigers, en altyd even nederig in zynen rykdom, als hy in het genot van de hofgunst was geweest. Hy voleindigde zynen leevensloop in den jaare 1782, in den ouderdom van ruim tachtig jaaren.