Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Vergelyking van Londen met Parys.

(Uit het Fransch.)

Het kan niet ontkend worden, dat Londen en Parys en hunne bewooners een karakter, zeden en geneigdheden bezitten, die regelrecht tegen elkander overstaan. In Frankryk worden de huizen gebouwd; in Engeland worden zy uitgedolven. Een Engelschman kan zich niet verbeelden, voegzaam gehuisvest te zyn, 't en zy hy eene geheele verdieping onder den grond hebbe.

Die onderaardsche verdieping bevat niet slegts de keukens,

[p. 93]

die door haare gerieflykheid, zindelykheid en fraaiheid uitmunten, maar ook wel ingerigte vertrekken voor manlyke en vrouwlyke bedienden.

In warme landen zyn kolommen en een dak al wat tot eene wooning wordt vereischt; maar in kouder gewesten zyn sterke en dikke muuren ter afweeringe van de guurheid der lucht noodzaaklyk; en in landen, meer noordwaarts gelegen, zyn muuren niet genoegzaam; men moet aldaar in de ingewanden der aarde delven, en aldaar eene wykplaats zoeken.

Alwat schoon is te Parys, is lelyk te Londen; en alwat schoon is te Londen, is lelyk te Parys. Na Parys moeten wy gaan om fraaie huizen, en na Londen om fraaie straaten te zien. Van twee Engelschen, die te Parys koomen, wordt de een gemeenlyk door deszelfs fraaiheid, de andere door deszelfs mismaaktheid getroffen; dezelfde aandoeningen kunnen in twee Franschen, by hunne aankomst te Londen, ontstaan. Londen is de Stad van een ernsthaftig, zindelyk en verstandig - Parys die van een luchthartig en beschaafd Volk. Te Parys is iedereen driftig gesteld op al wat fraai is; te veele waarde stellen de Paryzenaars in het leeven, om het eeniglyk aan de verkryging van het geen aangenaam en nuttig is toe te wyden. Boven alle andere dingen legt 'er zich een Engelschman op toe om op zyn gemak te leeven; doch, met zyne gewoone lompheid, ontmoet hy in de bereiking van zyn oogmerk zoo veel zwaarigheids, dat, indien hy het slegts tot op eenigen afstand zy genaderd, hy geen moeds genoeg bezit om verder te gaan.

't Is niet veel meer dan veertig jaaren geleeden dat Londen bevloerd wierdt; zoo slegt althans was de voorgaande bevloering, dat men 'er onmogelyk op gaan konde, of langs de straaten ryden, zonder dat het hart in het lichaam schudde. De wegen voor de voetgangers, om welke de Engelschen zoo zeer gepreezen zyn, wierden te Londen niet uit weelde, maar door noodzaaklykheid uitgevonden. Parys, daarentegen, wierdt, reeds zints lang, by uitsteekendheid wel bestraat; van hier dat men 'er aan wegen voor de voetgangers nooit gedagt heeft.

De bewooners van Parys staan ten minsten een uur vroeger op dan die van Londen. Zelden worden hier de winkels voor negen uuren in den voormiddag geopend.

Eene der opmerkinge waardige daadzaak is het, dat bedienden, ambagtslieden, en, in 't algemeen, lieden van laagere klasse, beleefder zyn in hun gedrag te Londen dan te Parys. Te Parys zal een knegt met zynen Heer beginnen te praaten, voordat hy wordt toegesproken; iets, 't welk te Londen voor onverdraaglyk zou gehouden worden.

De evenredigheid van fraaie Vrouwen te Londen mag aldus worden opgemaakt - onder de tien vrouwen is 'er ééne

[p. 94]

draaglyk; onder de tien, die draaglyk zyn, is 'er ééne fraai; en onder de tien, die fraai zyn, is 'er ééne schoon. Schoonheid staat derhalven in evenredigheid van duizend tot één.

In Frankryk zyn, misschien, de fraaie Vrouwen tamelyk menigvuldig; doch die den naam van Schoonheden verdienen, zyn 'er dunner gezaaid. Waarheid is het, dat hetgeen in Frankryk schoon is, zulks in een hooger graad is dan in eenigen anderen oord der waereld.

Even groot is het onderscheid tusschen de beide Steden van buiten als van binnen. Zoo ras men buiten Parys koomt, ontmoet men fraaie wegen, ter wederzyden met boomen beplant. In Engeland vindt men dusdanige beplantingen niet, dan die tot byzondere woonhuizen behooren. De wegen zyn smal en kaal. Het noordlyk gedeelte van Londen, aan de zyde van Hampstead, gelykt naar de Krim, of Tartarye. 'Er vertoont zich een Oceaan van Weilanden, zich tot in Hertfordshire uitstrekkende - heuvels, valeien, bergen, alles is weiland. Die weilanden zyn zonder boomen; alleenlyk ziet men hier en daar eenige elendige struiken of heiningen, door welke zy vaneen gescheiden worden. In deeze weilanden naby de Stad loopen tusschen de vier en vyfduizend Koeijen te graazen, in vyf of zes kudden onderscheiden. Het gedruis der koetzen, het bulken der kudden, de tooneelen van land- en herderlyk leeven, asgewisseld van den rykdom en de weelde eener groote Stad, maaken te zamen een geheel uit, zoo fraai en ongemeen, dat men 'er in een ander Land geene weergae van ontmoet.