|
| |
Gedichten en Redevoeringen van Mr. H.A. Spandaw. Te Amsteldam, by P.J. Uylenbroek. In gr. 8vo. 208 bl.
Met zeer veel genoegen hebben wy dit Werk geleezen, zoo de Gedichten als de Redevoeringen. De Heer en Mr. spandaw toont voor beiden te zyn berekend, zoo wel in maatloozen voordragt als in gebonden styl de pen te kunnen voeren: hoedanigheden, die wy by mannen van kunde en smaak niet altyd vereenigd vinden. Van de Gedichten zyn veelen aan de Liefde gewyd; althans weet de Dichter, meestal, Liefde en Meisjes mede ten tooneele te doen verschynen, hoewel het onderwerp, althans zulke leevendige beelden, als de Dichter teekent, niet noodzaaklyk vereische. Met dat alles wordt der zedigheid en kuischheid immer hulde gedaan, en nooit de verbeeldingskragt misbruikt, om in het hart der
| |
| |
Leezeren een onheilig vuur te stooken. De dichtstukken zyn, meestal, kort, uitgezonderd het eerste en het laatste; het een op het beroemde Groninger Instituut om Dooven en Stommmen te onderwyzen - het ander op den Algemeenen Vrede. Voor de plaatzing van het laatste, als reeds voor de uitbarsting van den tegenwoordigen Oorlog voor de drukpers gereed geweest zynde, verzoekt de Heer spandaw verschooning; die, hoe ontydig ook het Gedicht ten voorschyn treede, vertrouwen wy, uit hoofde van deszelfs innerlyke waarde en menigvuldige schoonheden, by alle onpartydigen, hem gereedlyk zal geworden. Over 't geheel genomen, en met uitzondering van eenige, en die, inderdaad, zeer weinige stootingen, mag de Heer spandaw, om de gemaklyke versifikatie en het zagtvloeiende, onder de beste Dichters van den tegenwoordigen tyd wel gerangschikt worden Ter proeve willen wy hier overneemen het Gedicht, 't welk tot opschrift draagt
De gelukkige landman.
De boer heeft een gelukkig lot:
Zyn stand is waarlyk vry:
Hy werkt en zingt en dankt zyn' God
En smakt het zaligste genot,
Een wyfjen, eerbaar, lief en goed,
Zyn troost in leed en druk,
Die met hem deelt in zuur en zoet,
In armoede en in overvloed,
En kind'ren, vrolyk en gezond,
Die, in de onnoz'le jeugd,
Gehoorzaam zyn met hart en mond,
Volmaken vaders levensstond,
Zyn hart wordt door geen' vrees gekweld:
't Geloof aan Gods bestuur
Verdryft de zorg, die 't hoofd ontstelt;
Hy ziet alleen in 't vrye veld
De schoonheid der Natuur.
Hy hoort der vog'len morgenlied,
Hoe 't, bly, Gods lof vermeldt;
Terwyl zyn oog naar boven ziet,
En 't hart, dat zó veel vreugd geniet,
Dien dankb'ren zang verzelt.
| |
| |
Hy ziet, hoe alles minnen moet
In 't vischjen, spart'lende in den vloed,
In 't duifjen, kirrende van gloed,
Bespeurt hy 't eigen vuur.
Hy ziet de plant, die welig groeit,
Den dauw, die land en tuin besproeit,
Den stroom, die door de velden vloeit,
Als zich Natuur ter rust begeeft,
Verzelt de vreugd zyn' treên.
Als 't gonzend mugjen om hem zweeft,
En 't brommend bytjen celwaards streeft,
Te huis vindt hy zyn' zielsvriendin
Eerst zegent hy zyn huisgezin,
Dan dankt hy God en sluimert in.
Hy heeft geen' wenschen meer.
Iets van dat schilderagtige, 't welk den Vaderlandschen Zanger poot kenmerkt, zal de Leezer nevens ons hier hebben opgemerkt.
Het waar en zagt gevoel, 't welk het volgend Stukje ademt, beviel ons ongemeen; ongetwyfeld vermaaken wy onze Leezers met de mededeeling.
Aan myne vrouw, op de verjaring van ons huwlyk en kind.
Zoude ik dezen dag niet vieren,
Die my dubb'le vreugd bereidt?
Zou myn oog geen traantjen schenken
Aan het strelend zoet herdenken
't Is nu twee paar jaar geleden,
Wyfjen lief! dat wy elkaêr
Harten, van verrukking dronken,
Harten, vol van liefde, schonken,
Trouwe zwoeren voor 't altaar.
| |
| |
't Is twee jaren nu geleden,
Dat uit uwen vruchtb'ren schoot,
Moeder, zich heeft losgesparteld
't Knaapjen, dat dáár stoeit en dartelt,
Dat gy my dien jongen bood.
Zie den frisschen knaap eens lachën!
Vreugd is op 't gelaat verspreid;
Rozen bloeiën op zyn' konen....
God! doe ook in 't harte wonen
Deugden en rechtschapenheid!
't Is slechts twee paar jaar geleden,
Wysjen lief! dat wy elkaêr
Harten, van verrukking dronken,
Harten, vol van liefde, schonken,
Trouwe zwoeren voor 't altaar.
Maar ook in die wein'ge jaren
Heeft de rampspoed ons gedrukt.
Toen de dood ons harte griefde -
't Eerste vruchtjen onzer liefde
In den bloei wierdt afgeplukt.
Vrouw! gy weent ... ô! Moeder-tranen
Vloeiën uit ene ed'le bron!
Liefde is in uw oog te lezen....
En - zy zou geen moeder wezen,
Die een kind vergeten kon.
Denk: God nam, om wyze reden,
Ons het eerste pandjen af....
Maar de hand, die smart kon telen,
Wist ook wonden weêr te helen,
Daar ze een pandje ons weder gaf.
En zie daar uw' lieven jongen:
Zie - hy vliet, hy lacht u aan!
Reeds is al uw smart geweken,
En de traan, dien gy doet leken,
Is een dankb're vreugde - traan.
Ja! wy mogen tranen storten...
Maar ons voegt geen droef geween!
Wie niet voelt den huwlykszegen,
't Waar geluk, in d'echt gelegen,
Is voor zyn geluk te kleen.
| |
| |
ô Volzaal'ge huwlyksliefde!
Heil'ge snoer, die harten bindt!
Schitt'rend goud doe vorsten pralen -
Niets kan by 't genoegen halen,
Dat men smaakt door vrouw en kind.
ô Hoe effen wordt ons leven,
Als een vrouwenhand ons leidt!
Dreigend leed doet mannen klagen,
Vrouwen lyden en verdragen -
Vrouwen tov'ren zaligheid.
En - zien wy ons zelv' herleven,
En ons beeld in 't kind geprent ...
Dan is 't heil ten top gerezen ...
Dan .... Doch vader moet men wezen,
Eer men vaderliefde kent.
Dierbaar wyf! ik voel uw grootheid,
Dankbaar, vol erkentenis!
't Schoonste pronkbeeld op deze aarde,
't Meesterstuk, dat de Almagt baarde,
Is een' vrouw, die moeder is.
Zoude ik dan deez' dag niet vieren,
Die zó zeer myn hart verblydt?
Ja! ik mogt dit liedjen kwelen -
't Zy, by deze feesttonelen,
Niet ongelukkig slaagt ook de Heer spandaw in die soort van korte dichtstukjes, die, in weinige regels, veel zeggen. Zie hier een voorbeeld.
Het huwlyk.
Het huwlyk is een' wyde zee:
Slechts hy komt aan een' veil'ge reê,
Die liefde en deugd tot lootsen heeft,
En Pallas 't roer in handen geeft.
De Redevoeringen, allen uitgesproken in het Groninger Departement der Bataafsche Maatschappye: Tot Nut van 't Algemeen, zyn drie in getal, getiteld: Publius valerius poplicola; Aanmerkingen over het Natuurlyk Kwaad; Betoog, dat de beletselen en tegenwerkingen, dien de Volksverlichting, tot dus verre, ondervindt, voor een groot ge- | |
| |
deelte, zyn toe te schryven aan ene valsche verlichting. Zy verkondigen den Man van oordeel en gezond verstand, en die het met de zaak van redelyken Godsdienst en mannelyke deugd wel meent. - De Afbeelding van den Heere guijot bekleedt eene voegzaame plaats in deezen Bondel. Naïf is de volgende regel uit het Byschrift van witsen geysbeek.
Qui fait parler les doigts et écouter les yeux. |
|
Auteursrechtvrij