Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1804

Commercium Epistolicum designati Theologiae Doctoris cum Ordine Theologico Duisburgensi, &c. &c. Edidit ac praefatus est Petrus Joannes van Lelyveld, J.U.D. &c. Traj. ad Rhen. apud H. van Otterloo, 1803. In 8vo. f.m. 118 pp.

Mr. p.j. van lelyveld, voormaals Raad en Praesident Schepen, en Ouderling der Gereformeerde Gemeente te Haarlem, in 1795 naar Emmerik uitgeweeken, verlangde, daar nog woonachtig zynde, (in 1802) te Duisburg, zonder voorafgaande examina, met het overzenden van eene inaugurele Dissertatie, tot Doctor in de Theologie verheven te worden, en schreef daarover eerst aan den Duisburgschen Professor möller, die hem hierop niet ongunstig antwoordde, gelyk hy vervolgends, nadat deze met zyne Ambtgenooten grimm en krummacher had geraadpleegd, ook van de geheele Theologische Faculteit zoodanige aanschryving ontving, die hem alle hoop gaf van zynen wensch vervuld te zullen krygen, op soortgelyken voet, als dat wel eens aan anderen, en nog onlangs aan den naar Londen vertrokken Pred. paal, was vergund. Maar 't overgezonden Specimen inaugurale, over Genes. XLIX:18, behaagde aan de Duisburgsche Godgeleerden niet. Ook schynen zy sedert min gunstige berichten omtrent Mr. van lelyveld ontvangen te hebben, wien zy nu aanzagen voor een beminnaar en voorstander van afgezonderde gezelschappen over 't Godsdienstige, of zoogenaamde Oefeningen, die welligt den Gradus Doctoralis zou misbruiken, om zich, in zulke, in Duitschland ongeöorloofde byëenkomsten, des te meer gezag aan te maatigen. Dit, en mogelyk nog meer andere nadeelige geruchten deeden hen aarzelen, in het volledig toestaan van 't gevraagde. Zy vorderden nu, behalven een ander Specimen inaugurale, ook een Kerkelyk getuigenis omtrent zyn gedrag van den Kerkeraad van Haarlem, en een Academisch getuigschrift van den Hoogleeraar

[p. 15]

bonnet, wiens onderwys hy gezegd had voorheen genoten te hebben. Van lelyveld maakte hierin zwaarigheid, en eischte, dat de toegestaane promotie voortgang zou hebben, op de voorwaarden, die men in 't eerst alleen had bedongen, en waaraan hy rekende voldaan te hebben, terwyl hy ook zelfs 't formulier van den gevorderden eed reeds had onderteekend. Hierin niet hebbende kunnen slaagen, en zeer gevoelig over de eindelyk gevolgde geheele afwyzing, geeft hy alle de over en weder gewisselde Brieven, met 't overgeleverde Specimen inaugurale, in druk, waartoe hy zegt, dat de Christelyke Zedekunde hem verplicht. Hy heeft 'er ook nog een Brief van een Ongenoemden, die ter zyner verdediging zal moeten strekken, bygevoegd. - Wy willen ons in dien twist niet mengen. Mogelyk hebben de Theologische Professoren te Duisburg in 't begin zich ter goeder trouwe wat te ver met van lelyveld ingelaaten. Maar dat zy, op ingekomene berichten, 't recht niet zouden hebben, om 't gedaane verzoek beleefdelyk van de hand te wyzen, ten zy aan eenige billyke voorwaarden voldaan werd, zal den zich noemenden gedesigneerden Doctor Theologiae moeielyk te bewyzen vallen. 't Is ons uit zyne Latynsche Brieven, en nu evenwel ook gemeengemaakt Specimen, niet voorgekomen, dat de man waarlyk in de uitlegkunde van den Bybel, en verdere Theologische weetenschappen, zoo bedreven is, dat men zich grootelyks hebbe te beklaagen, dat hem de macht, om daarin openbaar onderwys te geeven, vooralsnog niet verleend is.