Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

Verhandelingen, bekroond met den Prys van het Legaat van den Heere Johannes Monnikhoff. IIde Deels 3de Stuk, on IIIde Deels 1ste Stuk. Te Amsterdam, by L. van Es. In gr. 8vo. te zamen 218 bl.

Het eerste deezer Stukjes bevat de beantwoording der volgende Vraage: Naardien onder de uitwendige hulpmiddelen tegen de Breuken, buiten den Breukband, de meeste der overige geene aanpryzing verdienen, doch zommige derzelve van nut zouden kunnen zyn, vooral ten platten lande, en by het gemis van breukbanden voor onderscheiden ouderdom, inzonderheid voor jonge kinderen; zo wordt gevraagd: Welke zyn de eenvoudigste, geschiktste en gereedste uit- en inwendige middelen, en

[p. 224]

de beste levensregel, welke men tot het inbrengen van Breuken, en daarna tot tegenhouding en geneezing deezer uitzakkingen, met hoop op goed gevolg, kan aanwenden?

Tot beantwoording deezer Vraage waren twee Antwoorden ingekomen, en daar van is, als het best voldoende, met den Gouden Eerepenning bekroond, dat van den beroemden Heelkundigen g.j. van wy, te Arnhem. In dit Stukje vindt men eene uitvoerige optelling van uit- en inwendige hulpmiddelen tegen Breuken, die in aanmerking zouden kunnen komen, by gebrek van meerder voldoende, vooral van breukbanden. Uit den aard der zaake en der Vraage volgt van zelven, dat in dit Stukje veele zaaken moeten voorkomen, die weinig aanmerking verdienen, doch die echter, om eene eenigzins volledige beantwoording der Vraage te leveren, niet wel konden worden achtergelaaten. Dan daarentegen komen 'er ook veele dingen in voor, die de aandagt van deskundigen verdienen.

Het tweede deezer Stukjes bevat de met den Gouden Eerepenning bekroonde Verhandeling van coenraad kerbert, Heel- en Vroedmeester te Koog aan den Zaan, over de volgende Vraage: Welke is de algemeene Aanwyzing (Indicatio) by de behandeling der Breuken; welke zyn de byzondere Aanwyzingen, in de verschillende gevallen en derzelver onderscheiden tydperken; op welke omstandigheden behoort de Breukmeester daar by oplettende te zyn; en hoe veel lichts hebben de heelkundige Schriften en Waarneemingen over dezelve verspreid?

Deeze gewigtige Vraag is door den Schryver met veel bondigheid, in een beknopt bestek, beantwoord; zynde het geheel gesplitst in de vier volgende Afdeelingen: I. Over de algemeene Aanwyzing ter behandeling der Breuken. II. Over de byzondere Aanwyzingen ter behandeling der Breuken, in de verschillende gevallen, onderscheiden naar de plaats aan het lichaam, alwaar zy voorkomen. III. Over de byzondere Aanwyzingen by de behandeling, in de verschillende gevallen, naar de toevallige gesteldheid der deelen, welke het breukgezwel omringen. IV. Over de byzondere Aanwyzingen by de behandeling, naar de verschillende ingewanden, welke in het breukgezwel kunnen bevat zyn. - In dit Stukje zyn de verschillende Aanwyzingen met eene voldoende naauwkeurigheid opgegeeven, en met passende

[p. 225]

voorbeelden bevestigd. Tot eene proeve diene de Aanwyzing by de Leverbreuk. ‘Zo men (zegt de Schryver, bl. 88) uit de dunheid der bekleedzelen, of door het openbarsten des gezwels, bemerkt, dat de lever daarin bevat is, moet men dezelve, op de wyze, als by de navel- en buikbreuk gezegd is, behandelen: men brengt dezelve binnen, en verzekert ze door een geschikten band.

Dat de lever zoms in de breuk bevat kan zyn, bewyst het gezegde van pott, naamelyk, dat de Heeren gay en noursse de lever in den breukzak van eene navelbreuk gezien hebben.

Wy zagen in het Jaar 1798, by een pas geboren kindjen, eene aanmerkelyk groote navelbreuk - de uitwendige bekleedzelen waren daarvan verwyderd, welke zich, rondom het gezwel, als een kring vertoonden; het was te laat, om aan de breuk iets heelkundigs te onderneemen, dewyl het kindjen reeds stervende was. Na den dood, begeerig zynde om te weeten wat in de breuk bevat was, openden wy voorzichtig den breukzak, en vonden een gedeelte der maag en der dunne darmen, en ook de lever, voor een gedeelte, daarin bevat.’