Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801
(1801)– [tijdschrift] Vaderlandsche Letteroefeningen–
AuteursrechtvrijBydraagen, ter Gedachtenis van G. Washington. Met een Portrait. Te Haarlem, by A. Loosjes, Pz. 1801. In gr. 8vo. 104 bl.Aan grootspraak maaken wy ons niet schuldig, wanneer wy zeggen, dat de grootste Man der jongst verstreeke Eeuwe washington was. Geen wonder, dat, by diens Verscheiden uit dit Leeven, de Staaten van America zich in diepen rouwe gedompeld vonden; dat zy aan een beknelden en vollen boezem lugt poogden te geeven, door op veelerlei wyzen dien rouw aan den dag te leggen. Hierin zogt de eene Staat den anderen te overtreffen, en minder aanzienlyke plaatzen dongen na die eere. - Geen wonder, dat men zich benaarstigde om hier te Lande 's Mans Gedagtenis te vereeren, met in 't licht te brengen de Leevensgeschiedenissen van hem vervaardigd(*), en de Lykredenen over hem uitgesprooken(†). | |
[p. 76] | |
- Te wagten was het niet, dat men die in eenen Bundel byeengevoegd zou aantreffen. De Boekhandelaar loosjes doet egter eene pooging om het voornaamste byeen te verzamelen, onder den opgegeeven Tytel. Het thans voor ons liggend Stukje behelst j. morse's Redenvoering, onder den Tytel, moses en washington vergeleeken; - de daarby voorgeleezene Aanspraak van den Generaal washington, met welke hy afstand deedt van het Voorzitterschap der Vereenigde Staaten; - en eene Leevensschets van washington, vergezeld met eenige belangryke Bylagen: - als een Brief van la roche aan l'maine; een onderschepte Brief van den Jaare 1754, het toenmaalig oogmerk der Franschen op Noord-America in klaaren dag stellende; eene Beschryving van washington's Landhuis Mount Vernon; diens Brief, toen hy tot Hoofdbevelhebber des Krygsvolks werd aangesteld; Verslag van een gesmeed en ontdekt Verraad tegen 's Mans Leeven; Berigt wegens een Fac Simile van washington's Brieven; Schets van de algemeene Goedkeuring der Keuze van washington tot President; Iets over de Weezenstrekken van dien Held; breed verslag van de Ziekte, Dood en Begraafenis van washington, met eenen Brief van diens Weduwe aan den President der Vereenigde Staaten: - alles beslooten met een Dichtstukje. J. morse, onzen Landgenooten bekend uit diens schoone Beschryving van den Tegenwoordigen Staat der Vereenigde Staaten van America, nevens de Historie van den laatsten Oorlog(*), voerde het woord over washington, te Charlestown. Het Voorberigt geeft verslag van de daar by plaats gehad hebbende omstandigheden, en het verder voorgevallene op dien Treurdag te dier Stede; byzonder in de Loge der Vrymetzelaaren, van welke zo dikmaals verguisde Broederschap de Godsdienstige washington een uitsteekend Lid was. Naa een Gebed vangt de Redenaar aan met het vermelden van het zwaar verlies in den Dood van washington. Om de gedagten zyner Toehoorderen by die Gedagtenisviering te geleiden, koos hy de woorden, deuteron. XXXIV:5, 7, 8. - Men verwagte van morse geene Vergelyking, die in het beuzelagtige loopt; gelyk 'er zodanige maar al te veel voorhanden zyn, wanneer veelen het ondernamen, om Lieden van deezen Tyd met Persoonadien in de Gewyde Geschiedenissen tegen over elkander te stellen. Verre van daar. Alles is hier groot en treffend. Naa eene Kenschets van moses, in de voornaamste opzigten van diens Leeven en Character, te hebben opgehangen, zegt morse: ‘Zodanig waren de bekwaam- | |
[p. 77] | |
heden, de deugden, de uitsteekende en weldaadige Krygsen Staatkundige bekwaamheden; zodanig was het hoogst vereerend en begunstigend lot van moses, in leeven en sterven. - En zodanig, dunkt my, hoor ik u, myne Toehoorders! met eenpaarige stemmen zeggen - zodanig was onze washington! Nimmer, misschien, waren de gelykvormigheden in Charafter en Leevenslot, tusschen twee doorlugtige Mannen, die ooit leefden, zo veelvuldig en zo treffende, als tusschen moses en washington. Indien de laatste moses ten voorbeelde gekoozen hebbe, was hy zeker verstandig in zyne keuze en gelukkig in de naavolging. Beiden waren zy gebooren om groote en gelyksoortige daaden te volbrengen; om, onder het geleide der Voorzienigheid, ieder de Stammen hunner Landgenooten te verlossen van het juk der verdrukkinge; en met de beste gedaante van Staatsbestuur en het verstandigst Wetboek een onafhanglyk en agtenswaardig Volk daar te stellen. Beiden waren zy vroegtydig en op eene zonderlinge wyze opgevoed en bekwaam gemaakt tot de verhevene en verschillende posten, welke zy stonden te bekleeden.’ Met deezen overgang treedt hy tot washington's Leeven, Daaden en Character, en toont in alles de juistheid zyner Vergelykinge. - Leeringen van eenen byzonderen en meer algemeenen aart besluiten deeze welingerigte Lykreden. De opgave der Bylagen getuigt van derzelver aangelegenheid. Wy ontleenen 'er, kortheidshalven, niets uit, en, naa 's Uitgeevers voorneemen, om, wanneer hem daartoe geschikte stukken voorkomen, deeze Bydraagen te agtervolgen, vermeld te hebben, geeven wy nog het slot van het oorspronglyk Vaderlandsch Dichtstukje.
Voelt hier, indien gy iets gevoelt,
Hoogmoedigen, die, schoon laurieren
Uw schedels om uw krygsdeugd cieren,
Op kroonen vlamt, op zetels doelt;
Voelt hier uw kleinheid - uwe snoodheid.
Leest in 's Volks traanenvloed, by de asch
Van washington, den lof der grootheid
Van hem, die altyd - Burger was.
|
|