Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1801

De Waarheid van de Wonderwerken der Heilige Schrift. Te Amsterdam, by F. Drayer, 1800. In gr. 8vo. 482 bl.

'Er is over het onderwerp, in dit Boek verhandeld, sedert eenigen tyd, ook in ons land, zoo veel geschreeven, dat men zich eenigzins moet verwonderen, dat de Schryver, zonder ons iets van zyn hepaald doel te melden, of het plan vooraf op te geeven, 't

[p. 8]

welk hy zich voorgesteld had te volgen, met dit verdedigschrift is te voorschyn getreden.

In de Inleiding, van 132 bladzyden, vindt men algemeene aanmerkingen over de wonderwerken, of wel eene wederlegging van verscheidene bedenkingen, tegen de wonderwerken in 't algemeen te berde gebragt. Zy betreffen de mogelykheid, het nut, en de bewysbaarheid van 't geen men gewoon is wonderwerken te noemen, het voorgeeven, dat wonderwerken ook door kwaade geesten kunnen verricht worden, dat het Heidendom ook zyne wonderwerken heeft, dat, zoo 'er voorheen zulke dingen geschied zyn, dezelven nu ook nog geschieden moesten; en voorts nog meer byzonder de wonderwerken van Jesus Christus, die somwylen zyne wonderwerken wilde verborgen gehouden hebben, en niet openlyk genoeg handelde, ten blyke, dat hy zyne zoogenaamde wonderen niet te veel onderzocht wilde hebben; de Euangelie-schryvers, die 'er alleen gewag van maaken, en daarom geen geloof verdienen, omdat zy schryvers zyn in hunne eigen zaak, of anders geenzins letterlyk moeten verstaan worden. Men vindt deze en gene bedenkingen, hier en daar, niet kwalyk beäntwoord, sommige zwaarigheden behoorlyk opgelost: en, over 't geheel, is deze Inleiding, voor hun, die geen toegang tot andere schriften hebben, leezenswaard. Die bekend zyn met de werken van Less, Noesselt, Lilienthal, en in 't byzonder ook met den Bybel verdedigd van onzen Landgenoot van Hamelsveld, kunnen ze heel wel missen.

Zoo oordeelen wy ook over de meer byzondere verdediging der Bybelsche wonderwerken. Vooraf gaan algemeene aanmerkingen over de waarheid van Moses zending en schriften. Daarop volgt de beäntwoording van byzondere bedenkingen, over de omkoming van Korach, Samuels gedrag omtrent Agag, Davids krankzinnigheid aan 't hof van Achis, de verschyning van Samuel aan Saul te Endor, de spyziging van Elias door de raven, het ombrengen der Baals-priesters door Elias, de opneeming van Enoch en Elias ten hemel; over het water in wyn veranderd te Cana, het gesprek van Jesus met de Samaritaansche vrouw, de bezetenen van Gedara, het badwater Bethesda, de geringe afkomst en ongeleerdheid der Apostelen, de geneezing des geraakten te Capernaum, en der vrouwe,

[p. 9]

die den bloedgang had, het wandelen van Jesus Christus op de zee, de gedaante-verandering des Heeren op den berg, de vervloeking van den vygeboom, en de opwekking van Lazarus, en twee andere door Jesus uit den dood opgewekte Persoonen. Alle aanmerkingen, tot wederlegging der bestryders van deze geschiedenissen, en wel inzonderheid van het wonderdaadige, welk men 'er gewoonlyk by aanneemt, zyn niet even zeer gegrond. Men vindt hier echter, in een kort bestek, een aantal goede gedachten, welker bedachtzaame overweeging, voor hun, die geen lust of gelegenheid hebben tot het raadpleegen van grootere werken, tot bevestiging van hun geloof aan de Bybelsche Geschiedenissen, zou kunnen dienen.