Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

Verschyningen en Droomen, op het einde der Achttiende Eeuw. Een groot Treurspel, in de manier van Iffland en Kotzebue. Benevens een Voorspel. Alom te bekomen. 1800. In 8vo. 70 bl.

Veelen zullen misschien dit stukje, ('t welk wy niet weeten waaröm het Treurspel, en wel groot Treurspel genoemd wordt) om deszelfs zonderlingen en veelbeloovenden tytel, zich eigen gemaakt hebben; doch ook veelen zullen, waarschynlyk, naa de leezing, hetzelve met een: is 't anders niet! weggelegd hebben; altans dit is ons geval geweest; want men vindt hier een aantal ongeördende brokken, bevattende voornaamlyk eenige merkwaardige staatkundige voorvallen, sedert de laatste jaaren in en om Europa gebeurd. Onder het opschrift van verschyningen komen voor: het Congres te Rastad; Joseph Buonaparte als Fransch Ambassadeur te Rome; gesprek van den Koning van Pruissen en eenige Ministers; de last door het Fransch Directoire aan Buonaparte gegeeven, om Engelands Oost- en West-Indische Bezittingen aan te tasten; de aankomst van Bernadotte als Fransch Ambassadeur te Weenen, en het voorgevallene aan zyn Hôtel; gesprek van Pitt en eenige Lords; iets over de bekende Gravin van Lichtenau; de verövering van Malta door de Franschen; eenige trekken uit de Regeering van Paul I, Keizer van Rusland; de Oorlogsverklaaring van Turkye aan de Franschen; de verövering van Stantz in Zwitserland door de Franschen; het Congres te Pilnitz; (waar de gesprekken tusschen de daar vergaderde persoonen in schriftuurplaatsen vervat zyn; eene aartigheid, die ons altoos in 't geheel niet bevalt!) de aankomst van Buonaparte met zyne Armee in Egypte, en de Zeeslag by Abukir aan den Nyl: terwyl het stukje eindigt met eene samenspraak, eerst tusschen Fredrik II en Catharina II, en voorts tusschen den eerstgenoemden, Fredrik Wilhelm II, en Joseph II, in de Elyseesche Velden; dan waaröm de Schryver deze twee tooneelen droomen noemt, bekennen wy al weder niet te weeten.

Voor 't overige is dit stukje nu eens in den toon van een eenvouwig verhaal geschreeven; dan eens worden de persoonen op eenen Comischen trant spreekende ingevoerd;

[p. 572]

terwyl de Schryver elders sommige voorvallen, op eene, voor de daarïn betrokkene personagiën, beledigend satyrische wyze, vermeldt. Wy zullen voor onze Lezeren een fragment uit deze rommelzoo ter proeve woordlyk afschryven. Dat zy zelven over deszelfs waarde beslissen!

‘EGYPTEN.

Het Tooneel is te Alexandryen.

buonaparte, de fransche armee.
buonaparte.

Myne vrienden en wapenbroeders! Gelukkig heeft de hemel ons de naarvorsingen der Engelsche vloot doen ontkoomen, en wy zyn in een land gekoomen, het welk de Republiek voorneemens is te veroveren; hier zy dus elk Soldaat een Musulman, respecteere de religie der Turken, den Propheet en den Alkoran. Het is waar, deze dingen zyn in hun aart eeven zo belagchelyk als de Secten der zogenoemde Christenen; alleenlyk vereischt de politiek, dat men in Constantinopolen Turk, in China Mandaryn zy, en in Japan de Zon aanbidde. De waare Soldaat en byzonder een Republikein, volgt den Eerdienst zo als hem zulks de reden en het gevoelen van zyn hart op geeft, de rest is blomwerk, glinsterend zand, goed om het gemeen in de oogen te werpen.

Wy trekken nu naar Rosette, Cairo en Jerusalem, dan gaat onze weg naar de Indiën, om de Engelschen aan dien kant, waar zy 't het minst vermoeden, aantetasten; en ik zweer u, ieder uwer zal daar zo veel veroveren, dat hy zich in Frankryk landgoederen kan koopen; alle oorlog heeft dan een einde, en gy kunt, als de grootste en gevreestste Natie der waereld, uwe dagen in zachte rust by de uwen doorbrengen; maar vergeet voor alle dingen niet, dat wy thands Musulmannen zyn.

(Hy geeft het teken om op te breeken; de Armee stelt zich in marsch; eenige Soldaaten zingen, ah ça ira! ça ira! weder anderen, o Richard! o mon Roi! weder anderen zingen uit de bekende Opera, de Deserteur, je vais la voir, ah quel plaisir!)

De intogt in Cairo is bloedig, en overal betoont de Armee van Buonaparte heur daarzyn door zwaare Requisitiën, Contributiën enz.’

Het Voorspel bestaat in een gesprek tusschen kotsebue en iffland, 't welk juist niet zeer vleijend voor hun is.