Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1800

De kleene Frederik, in het groote Ryk der Natuur. Bevattende een aantal weetenswaardige Byzonderheden, uit het Ryk der Dieren en Planten, waarmede de Zedekunde, in de gesprekken en aanmerkingen, op eene onderhoudende wyze vereenigd is. Uit het Hoogduitsch vertaald, en met zeer veele byzonderheden en nuttige zedekundige lessen vermeerderd. Met Plaaten. Te Zutphen, by H.C.A. Thieme, 1800. In gr. 12mo. 189 bl.

Een zeer aartig boekje, dat de Kinderen op eene aangenaame en onderhoudende wyze met verscheiden zaaken, de Natuurlyke Historie betreffende, bekend maakt. De styl is vloeiende en bevatlyk; de ingevlogten Zedelessen, Vaersjes en Spreekwoorden, komen doorgaans wel ter snede. 22 hoewel juist niet zeer fraai gekleurde figuuren, verduidelyken nogthans aan het jeugdig verstand die voorwerpen, welke een kind nog niet, of maar zeer schaarsch gezien heeft, en zullen vast meer behagen dan menig elendige onverstaanbaare houtsneeprent, waarop men zyne oogen misschien vergast heeft. Wy zullen een klein uittreksel uit dit boekje laten volgen, getyteld: Een Ezel.

‘Het had pas geregend, en de wegen waren daardoor morsig geworden, wanneer Frederik eenen troep lastdraagende Ezels ontmoette, welke hem op het schoone voetpad tegenkwamen. De kleene wilde niet op den slykerigen ryweg, en de domme Ezel ook niet wyken; ter naauwernood wilde het Dier zynen kop een weinig ter zyde draaijen, en bleef zeer behendig op den kant van het voetpad zynen weg vervolgen, waardoor hy Frederik met zynen meelzak wit maakte. Nu, dat is toch wel dom, riep de kleene den, Ezeldryver toe, welke agter aan kwam, voor zich nedergezien, en niet bespeurd had, dat hem iemand tegenkwam; kunnen dan de Ezels niet op den ryweg loopen? - De Ezels, was het antwoord van den Dryver, wyken niet uit den weg. - Gy zyt betaald, Frederik, zeide zyn Geleider; zoo gaat het, wanneer men te voorbaarig is; neem het meê, en zwyg maar stil; want hoe meer men in den strik loopt, hoe vaster men zich daar in wikkelt. Dergelyke lieden zyn niet gewoon zeer zachtzinnig uit te vallen; want

[p. 570]

daar men meê omgaat, daar erft men de heblykheid van over. - Maar waarom ging ook de Ezel niet uit den weg? - Gy moet weeten, dat de Ezel de zindelykheid bemint, en nimmer door het slyk loopt, ten zy de zweep 'er hem door dryve. - Ei, 't is geen onaartig ding, een zindelyke Ezel! hoe dikwyls heb ik gezien, dat hy zich midden op den ryweg zoodanig in het stof wentelde, dat het om hem heenen vloog? - Waarlyk verstandig. Ook dit doet hy niet slechts uit lust of uit moedwil, maar uit enkele liefde voor de zindelykheid; maar niet eer, voor dat hem de huid van onreinigheid jeukt: dan wentelt hy zich in het stof, om te kennen te geeven, dat hy geroskamd wil zyn. - Op myne eer, dan moet een Ezel ook zoo dom niet zyn, als men denkt! Maar ik voor my verkies toch een Paard boven eenen Ezel; de Ezel is zoo een lui en traag Dier. - Zoo! gy spreekt naar dat gy verstand hebt. Voor alle dingen moet gy weeten, dat de Ezel eigenlyk een vreemd Dier is, en in 't geheel niet by ons te huis hoort, en nog minder een eigenlyk Huisdier is. Hy hoort in de warme Landen te huis, alwaar hy zeer gaauw, en een der vlugste Dieren is, het welk door geen Paard kan worden ingehaald. De voornaamste lieden, zoo wel als de geringsten, schaamen zich aldaar niet, op denzelven te ryden. De koude lucht by ons, en het harde juk, het welk wy hem opleggen, berooft hem van zyne leevendigheid. Hebt gy niet gezien, hoe zy des zomers, in den heeten zonneschyn, met elkander speelen, en zich, wanneer zy eenige vrye oogenblikken hebben, vermaaken? Gy verwyt den Ezel zyne luiheid; maar zeg my eens, hoe lang slaapt gy wel? - Des avonds ten 10, of ten laatsten ten 11 uuren, ga ik naar bed, en ten 5, of ten laatsten ten 6 uuren, sta ik weder op. - Ei! luije Frederik, zou de Ezel zeggen, indien hy spreeken konde; gy slaapt geheele agt uuren, en ik naauwlyks vier, - en leg nog, by lange na, zoo zacht en gemaklyk niet als gy.’