Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1799

Kunst om het Menschelyk Leven te verlengen: door C.W. Hufeland, Hoogleraar in de Geneeskunde te Jena. Uit het Hoogduitsch. Eerste Deel. Te Amsterdam, by J. Allart, 1799. In gr. 8vo. in 't geheel 323 bl.

Wy kunnen onze Leezers niet beter met den aart en het oogmerk van dit leezenswaardig Werk des geleerden hufeland bekend maaken, dan met het afschryven van het begin der Voorreden van den Schryver. ‘Het menschelijk leven is, (zegt hy) in een natuurkundigen zin, eene eigenaartige dierlyk-scheikundige werking; een verschynzel, dat, door de zamenwerking van alle de kragten der Natuur, en van geduurig afwisselende stoffelyke deelen, voortgebragt wordt. - Deeze werking moet, zowel als alle andere, die tot het ryk dèr Natuur behooren, haare bepaalde wetten, grenzen en duurzaamheid, hebben, voor zo verre zy van de hoeveelheid der verleende kragten en stoffen, van derzelver gebruik, en van meenige andere uit en inwendige omstandigheden, afhangt; - doch zy kan, even gelyk alle andere werkingen der Natuur, bevorderd of gestremd, verhaast of vertraagd worden. - De vereischten, volgens welke deeze werking verhaast en verkort, of vertraagd, en by gevolg verlengd kan worden, kan men, door juiste en zekere grondstellingen, omtrent haar wezen en haare behoeften, vast te stellen, en door de ondervinding te raadpleegen, genoegzaam bepaalen; - hier op nu laaten zich zekere regelen bouwen, omtrent de behandeling van het leven, in zo verre hetzelve, naamelyk, door

[p. 345]

eene geregelde levenswyze, of dieet, en door de Geneeskunde, kan verlengd worden, en daar uit ontstaat eene byzondere en eigene wetenschap, de Macrobiotica genoemd, of de kunst om het leven te verlengen, die den inhoud van dit Werk uitmaakt.’

Daar de Heer hufeland deeze stoffe voor zyne Leerlingen, in de form van Voorleezingen, had uitgewerkt, heeft hy het gevoeglyk geoordeeld, deeze gedaante aan zyn arbeid te laaten behouden. Het geheele Werk is diensvolgens afgedeeld in negen Voorleezingen, die in de volgende orde op elkander volgen. I. Lotgevallen van deeze wetenschap. II. Onderzoek wegens de levenskragt en de duurzaamheid des levens in 't gemeen. III. Levensduurzaamheid der Planten. IV. Levensduurzaamheid van het Dierenryk. V. Levensduurzaamheid der Menschen. VI. Gevolgtrekkingen uit de waarneemingen; bepaaling van des menschen levensperk. VII. Nader onderzoek, wegens het menschelyk leven en deszelfs hoofvereischten, en wegens den invloed van des menschen hoogere en verstandelyke volkomenheid op de duurzaamheid zyns levens. VIII. Byzondere en natuurlyke aanleg en kentekenen van de lange levensduurzaamheid van enkelde menschen. IX. Onderzoek naar de verscheidene nieuwe wyzen, door welken men het leven tracht te verlengen, en bepaaling van de eenig mogelyke, en met het menschelyk leven overeenstemmende wyze.

Gaarne zouden wy het weezenlykste van ieder deezer Voorleezingen hier kortelyk schetzen; doch daar ons bestek zulks onmogelyk toelaat, zullen wy ons tot de laatste Voorleezing bepaalen, en de voornaamste Aanmerkingen des Schryvers mededeelen op de verschillende werkwyzen, door welke zommigen getragt hebben het menschelyk leven te verlengen. Deeze handelwyzen kunnen voornaamelyk tot vier verschillende Klassen worden gebragt. Zommigen hebben dit gezogt door de levenskragt zelve te vermeerderen: anderen door de werktuigen des lichaams hard te maaken: een derde zoort van Wysgeeren heeft dit willen volbrengen door de verteering der levenskragten te vertraagen: terwyl anderen hebben getragt de wederherstelling van het verloorene gemaklyker en volkomener te maaken.

De Voorstanders van het eerste Gevoelen hebben veelal hun oogmerk getragt te bereiken door middel van Goudtinctuuren, Astralische Zouten, den Steen der Wyzen,

[p. 346]

Levens-elixirs, enz. Over 't algemeen zyn de middelen, door deeze lieden in 't werk gesteld, van een heeten en prikkelenden aart. Zy wekken dus de levenskragten wel op, om spoediger en kragtdaadiger te werken; doch daar de vermeerderde werking onzer dierlyke werktuigen dezelve zo veel te sterker doet verslyten en eerder verstyven, zo blykt, dat deeze middelen wel eene vertooning van een kragtiger en bloeijender leven kunnen maaken; doch dat zy eindelyk den dood moeten verhaasten. Indien verder prikkelende middelen aan dit gewigtig oogmerk konden voldoen, zo zouden echter alle Chemische geheimen, enz. hier toe onnoodig zyn. Men zou zyn oogmerk alleen met het gebruik van kragtigen Wyn kunnen bereiken. De Wyn is immers een der beste levenopwekkende middelen: doch in die maate gebruikt, dat hy by aanhoudenheid eene vermeerderde levenskragt daarstelt, is hy, gelyk alle andere prikkelende middelen, wanneer dezelve misbruikt worden, een der zekerste middelen, om vroegtydig ten grave te daalen.

De Voorstanders der tweede Handelwyze, die het leven tragten te verlengen, door middel van de versterking der werktuigen des lichaams, en derzelver hardmaaking, stellen hun voornaamste vertrouwen in geweldige lichaamsoeffeningen, koude baden, enz. Dat deeze dingen, met maatigheid aangewend, zeer nuttig zyn, lydt geen tegenspreeken. De waarneeming, die leert, dat lieden, die een buitengewoon hoogen trap van ouderdom bereikt hebben, meerendeels geweest zyn Soldaaten, Jaagers en Matroozen, die genoegzaam alle gemaklykheden des levens hebben moeten ontbeeren, bevestigt dit alleen genoegzaam. Ondertusschen moet ook hier weder een heilzaame middelweg worden gehouden. Te veel werkzaamheid des lichaams, te veel hardmaaking van hetzelve, doet de werktuigen, die de levensverrichtingen volbrengen, vóór hun tyd vereelten en verstyven, en zyn dus de bewerkers van een vroegtydigen dood.

Was eene buitengewoon groote vertraaging van de levenskragten, zonder schadelyke gevolgen, mogelyk, dan zou de derde Handelwyze veel aanpryzing verdienen; doch daar aan kan niet voldaan worden, zonder een lui en vadzig leven, 't geen niet alleen tegen de zedelyke bestemming van den mensch aanloopt, maar insgelyks op den duur voor de instandhouding van zyn lichaam doodelyk is. Het menschelyk lichaam is immers uit

[p. 347]

zeer tedere en fyne werktuigen zamengesteld, die door werkeloosheid en stilstand ras bedorven worden, en alleen onder eene behoorlyke oeffening en bezigheid in orde kunnen blyven. Hier komt nog by, dat het lichaam niet in stand kan worden gehouden, zonder een geduurigen aanvoer van nieuwe voedende stoffen, die door de kragt der werktuigen van onze lichaamen moeten bewerkt, en dus geschikt gemaakt worden, om voor de afgesleetene deelen in de plaats te treeden; hoedanig iets onmogelyk, zonder eene behoorlyke werkzaamheid der deelen, die met een volslaagen lui en vadzig leven onbestaanbaar is, kan volbragt worden.

Eindelyk is de vierde voorgeslagene weg om het leven te verlengen, door middel van de wederherstelling gemaklyker en volkomener te maaken, wel de beste, in zo verre die mogelyk is: waar toe alle de drie straks voorgeslagene wegen het hunne toebrengen, wanneer zy, op eene redelyke wyze, en zonder in het buitenspoorige te loopen, worden aangewend. Terwyl de Schryver voorts met groote naauwkeurigheid opgeeft, alles wat tot dit oogmerk, door menschelyke vermogens, kan worden uitgevoerd.

Wy eindigen met het afschryven van een aanmerkelyk gedeelte der schetze des Schryvers van een mensch, die voor een lang leven berekend is. ‘Hy heeft (zegt de Schryver, p. 234) eene evenredige en behoorlyke gestalte, zonder echter te lang te zyn. Hy is eerder van eene middelmaatige grootte, en wat gezet. De kleur van zyn gezicht is niet te rood: ten minsten is eene al te hoogroode kleur in de jeugd zelden een voorteken van een lang leven. Zyne hairen hebben meer van het blonde, dan van het zwarte; de huid is vast, maar niet ruw (van den invloed van het gelukkig geboorte-uur zullen wy in het vervolg spreeken). Hy heeft geen al te groot hoofd, heeft groote aderen aan zyne ledemaaten, meer gewelfde dan vleugelsgewyze uitsteekende schouderen, geen te langen hals, geen vooruitstaanden buik, en groote, maar geene diep uitgeholde, handen, een meer breeden dan langen voet, byna ronde kuiten. Daarby eene breede gewelfde borst, eene sterke stem, en het vermogen om den adem lang, zonder eenigen hinder, in te houden. Over het geheel eene volkomene overeenstemming van alle de deelen. Zyne zintuigen zyn goed, maar niet al te fyn; de pols is langzaam en gelykmaatig.’