Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1797

[p. 466]

Brieven van Christianus Sincerus, waarin gevonden wordt: Eene volledige en naauwkeurige Opgaaf van alle de Stukken, relatief tot de suspensie en dimissie van de meerderheid der Amsterdamsche Hervormde Predikanten, en de redenen en motiven voor het weigeren van het onbepaald afteggen der Belofte, gevorderd door het Provinciaal Bestuur van Holland, in 1796. Benevens de beoordeeling der bedenkingen, hier over gemaakt, met de daartoe behoorende Bylagen. Uitgegeven onder de zinspreuk: Uwe bescheidenheid zy allen menschen bekend. Waar agter gevonden wordt de Publicatie van den 17 February 1797, van den Raad der Gemeente te Amsterdam, waarin ook aan die Predikanten het houden van Godsdienstige Byeenkomsten verboden, en aan den Aanbrenger daarvan eene praemie van Duizend Guldens beloofd wordt, benevens eenige Aanmerkingen daarover. Alöm te bekomen. In gr. 8vo.

Men heeft reeds uit deze en gene Schristen, betrekkelyk de suspensie en dimissie van 15 Amsterdamsche Gereformeerde Predikanten, de toedracht dezer veel geruchts gemaakt hebbende zaak leeren kennen. Christianus Sincerus, die door de geremoveerde Leeraaren zelven van alles vry naauwkeurig schynt geinformeerd te zyn, en zich derzelver belang, als het zyne, aantrekt, geeft daarvan nog een meer uitvoerig Verslag in deze Brieven, waaruit men ook eenig nader bericht krygt van de redenen en motiven voor 't weigeren van 't onbepaald afleggen der gevorderde Belofte, door gemelde Leeraaren voorgegeeven, waarin de Briefschryver zoo veel genoegen neemt, dat hy bl. 43 zegt: ‘Niets anders, dan waarheid en eerlykheid, hulde doende, moet ik betuigen, dat het my voorkomt, dat hun wel Eerw. zich, in hunne betrekking als Dienaars van den Heere Jesus in de Hervormde Kerk, overeenkomstig hunnen plicht in dezen gedraagen hebben.’

Het resultaat van derzelver herhaalde overweegingen in geduurige Byeenkomsten, telkens met gebeden tot God aangevangen, is hier op neergekomen: de gevorderde Belofte duldt eene dubbelzinnige uitlegging, en bevat, zoo als ze daar ligt, eene politieke Geloofsbelydenis, en

[p. 467]

dadelyke omhelzing van het politiek Systema, welk thans is aangenomen, en in 't vervolg finaal zal daargesteld worden; zy kan derhalven door hun, die de voorige regeeringsvorm beter keuren, en zich althans, over 't geen nog toekomstig is, niet kunnen verklaaren, niet zonder uitdrukkelyke bepaaling van den zin, waarin men ze verstaat, afgelegd worden.

Christianus Sincerus heeft zich met de bloote opgave van deze redenen en motiven niet kunnen vergenoegen; maar derzelver verdediging op zich genomen, en zich veel moeite gegeeven, om alles voor hun goed te maaken. Wy twyfelen, of 's Mans redenen de handelwyze der Amsterdamsche Leeraars van ontydige schroomvalligheid en onvoorzichtigheid genoeg vrypleiten. Een aantal andere Hollandsche Predikanten, die ook den lof van verstandige, eerlyke en conscientieuse, lieden hebben, en echter, in weerwil van wyd en breed verschillende politieke gevoelens, deze Belofte gereedelyk gedaan hebben, ontdekten in 't voorgestelde formulier zoo veel zwaarigheid niet. Wy hebben ook altoos gemeend, dat dezelve door elk braaf burger, hoe hy ook over de tegenwoordige orde van zaaken denke, kan afgelegd worden; maar wel verre van ons tegen iemand party te stellen, willen wy liefst deze geheele zaak, met alle derzelver gevolgen, gelyk ook de Publicatie van den Raad der Gemeente, over het houden van Godsdienstige Byeenkomsten, (waarover ook eenige Aanmerkingen achter aan gevoegd worden,) ter verantwoording van hun, die 'er aanleiding toe gegeeven, en wel de voornaamste rol in gespeeld hebben, overlaaten.