|
| |
De kragt des geweetens.
Een Zedelyk Vertelzel.
(Uit het Engelsch.)
By het eindigen van den Oorlog tusschen de Keizerschen en de Turken, in den aanvang deezer Eeuwe, trok de Graaf bertrinielli, een Venetiaansch Edelman, die onder Prins eugenius in den Kryg hadt uitgemunt, na zyn Vaderland, waar hy, kort daar op, in 't Huwelyk tradt met eene Dame van uitsteekende schoonheid, rang en middelen. Voordeelen, die alleen dienden om haar verlies zo veel te treffender te maaken, als zy, korten tyd naa de geboorte van haar eerste Kind, stierf. - Deeze slag dompelde den Graaf in de troostloosste droefenisse, en deedt hem eerlang eene zenuwkwaal krygen, die een einde aan zyne dagen maakte, eer zyn Kind rinaldo drie jaaren bereikt hadt.
De Graaf was, geduurende alle zyne Veldtochten tegen de Turken, vergezeld geweest door ludovico, zyn Broeder, dien hy teder beminde. Deeze was, naa de wederkomst te Venetie, heimlyk getrouwd aan eene Vrouwe van zeer geringe afkomst;
| |
| |
eene Egtverbintenis welke hy zorgvuldig verborgen hadt voor den Graaf, die hem alleen tot Redder zyns Boedels, en tot Voogd over zyn Kind, aanstelde.
Ludovico, schoon goed van aart, hadt zich vroegtydig ingelaaten met slegte knaapen, en bovenal overgegeeven aan 't spel. Zyn eigen Erfdeel hadt hy, kort naa zyn Huwelyk, doorgebragt; een klein Landgoed, 't welk by 's Graven dood aan hem kwam, kon naauwlyks toereiken om de vorderingen zyner schuldeischeren te voldoen, die zeer veelvuldig waren uit hoofde van zyn speelzugt, en de kwistige leevenswyze, zyner Vrouwe.
Toen ludovico de beheering der goederen van den jongen rinaldo aanvaardde, hadt hy twee Kinderen; en, dewyl de Tytel, met de Goederen, by het sterven van zyn Neef, op hem kwamen, begon zyne Vrouw zeer onmenschlyke gedagten te koesteren tegen dit Kind, 't welk allervoorspoedigst opgroeide: zo dat het, vier jaaren bereikt hebbende, de verwondering was van allen die het zagen.
Het Gezin van ludovico nam intusschen steeds toe, en zyne Vrouw, die steeds om den dood van rinaldo wenschte, besloot eindelyk dat gewenscht geval daar te stellen. Meermaalen had zy, van ter zyde, haar oogmerk aan haaren Man aangeduid, die, in den beginne, 'er van te rug beefde; doch zich eindelyk, door het begogelend vooruitzigt van zichzelven en zyne Kinderen te verryken, liet overhaalen tot een plan om dit Kind van kant te helpen.
Een Negerslaaf, die hem lang met de grootste getrouwheid gediend hadt, werd uitgekoozen om de volvoerder te zyn van dit gruwzaam plan. Rinaldo was, zints den dood zyns Vaders, geduurende de Zomermaanden, geweest op een Landgoed van zynen Vader, aan het Vasteland, niet verre van Padua, waar het Kind zich onthieldt by eenige Dienstbooden zyns Ooms; die wykplaats oordeelden zy geschikt ter volvoeringe van hun boos opzet. Dewyl zy alle verdenking wilden voorkomen, bleeven zy te Venetie, naa den Slaaf ten vollen onderrigt te hebben, hoe hy dit werk hadt aan te vangen.
Dit werktuig der wreedheid, aan het Kasteel gekomen, bragt een bewys mede van ludovico om rinaldo na Venetie mede te neemen. Onder den weg onderstondt hy het Kind te wurgen; maar het geschreeuw, de onschuld en de liefheid van het Kind werkten zamen om het medelyden van den Moordenaar op te wekken en hy vondt het onmogelyk het aangevangen werk voort te zetten. Vreezende voor de straffe van ludovico, wegens het niet volvoeren des misdryfs, besloot hy het Kind te verbergen, en voor te geeven dat hy den gegeeven last letterlyk volvoerd hadt. Hy toog, derhalven. na Verona, waar hy het Kind liet by eene Boerin, welke hy zints veele jaaren kende; haar eenige Sequinen geevende, met toe- | |
| |
zegging dat hy zorg zou draagen om haar by aanhoudenheid meer te doen toekomen. Hierop keerde hy schielyk na Venetie te rug, en verhaalde aan zynen ontmenschten Heer en Vrouwe dat hy het Kind in de rivier verdronken hadt.
Ludovico hoorde de tyding met de uiterste ontroering. Zyne Vrouw tragtte die zwaarhoofdigheid te verdryven. Voor eenigen tyd scheen hun plan allergewenscht te zullen slaagen: het verhaal, dat rinaldo zeer schielyk in een stuip gestorven was, werd niet wedersprooken; de Tytel en de Goederen gingen over op zyn Oom. Maar het nadenken van ludovico van den schriklyken stap door hem gedaan, veroorzaakte by hem de hevigste boezemsmerten.
Hy bleef, schoon van alles overvloed hebbende, eenige jaaren in dien ongelukkigen toestand; wanneer zyne Vrouw, niet verre van Padua, met een rydtuig omviel, en, by het breeken van een arm, een zo geweldige hoofdwonde kreeg, dat al de kunst der Wondheelderen te kort schoot, en zy weinig weeken daar naa overleedt; op haar doodbedde den Hemel fmeekende om vergiffenis wegens den moord aan het onschuldig Kind rinaldo gepleegd.
Omtrent deezen tyd hadden ludovico's oudste Zoon ferdinand en diens Zuster angelica, eene allerschoonste Maagd, alleen te Venetie gelaaten zynde, het verzoek van een Vriend ingewilligd, om in een Feloek een plaisierreisje te doen, en de Golf van Venetie tot St. Marino af te vaaren. Een opkomende storm dreef hun in zee. en, ondanks alle naspeuringen, kon men van deeze geen tyding bekomen.
De maare van dit ongeluk ontving ludovico als hy bezig was met de bestelling van de begraafenisse zyner Vrouwe. Door hartzeer overmand, kon hy niet naalaaten de regtmaatigheid der Voorzienigheid te erkennen in de opeenhooping zyner rampspoeden; en hy smeekte den Hemel dat zy spoedig een einde mogten neemen. Zyn Huis was vol gejammer: hy sleet zyne dagen in droefheid en hartzeer.
Corbaccio, de Neger, zyn Meester op zekeren dag in den Hof ontmoetende, viel ludovico op hem aan, in eene vlaag van woede; zeggende: ‘'t Is uw schuld, vervloekte schelm! waar aan ik alle myne elenden moet wyten. - Ik kan den last daar van niet langer draagen. - Ik zal, op dit oogenblik, een einde maaken aan uw gehaat leeven, en aan myn eigen!’ - De arme knaap 's Meesters zwaard op zyn borst voelende, smeekte hem dat hy hem eenige minuuten wilde hooren - waar op hy hem een getrouw verhaal gaf, hoe het zich met rinaldo hadt toegedraagen.
Naauwlyks kon de Graaf geloof slaan aan de vertelling. Hy liet den Neger dezelve eenige keeren herhaalen, en gevoelde, onder dit vertellen, aandoeningen, welke in langen tyd zynen geest niet getroffen hadden. - Hy nam den Slaaf by de
| |
| |
hand, en bedankte hem herhaalde keeren voor dit gehouden gedrag. ‘Gaa heen, vlie na Verona, neem myn Goudbeurs, en breng my een overtuigend bewys van 't geen gy gezegd hebt: dit verhaal heeft zulk een straal van hoope in myn hart doen schynen, dat ik, voor dit oogenblik, alle myne rampen vergeet.’
De Slaaf begaf zich met allen spoed naar de hut waar hy rinaldo gelaaten hadt; doch bevond, tot zyne groote smerte, dat die Boer en diens Vrouw deeze woonplaats verlaaten hadden, uit hoofde van de plaageryen des Landheers, en in het Hertogdom Parma woonden.
Corbaccio, tot zyn Heer niet willende wederkeeren zonder deezen de gewenschte kundschap te brengen, zette zyne reis voort tot de laatstgemelde plaats, en, naa het naauwkeurigst onderzoek, ontdekte hy alleen, dat een Landman, die aan de opgegeevene beschryving beantwoordde, daar eenigen tyd geleden gezien was. - Met een bezwaard harte zette de Neger zyn reis weder na Padua voort; doch, eer hy eenige mylen gereisd hadt, ontmoette hem een hoop reizigers, onder welken hy zyne oude kennis herkende. - Naa zyne vreugde over deeze ontmoeting betuigd te hebben, vroeg hy met veel greetigheids na antonio, (onder deezen naam hadt de Neger hem in de boerenhut gelaaten.) De Boer scheen zeer verlegen over die vraage: dit verdubbelde de beangstheid van corbaccio, die eenige stukken gelds den Boer in de hand stopte; hem smeekende niets te willen verheelen, dewyl eene zaak van het uiterste aanbelang van dit berigt afhing. - De Boer beleedt, in 't einde, dat, de Neger zyn woord niet gehouden hebbende, in hem en zyn Wyf, van tyd tot tyd, eenig geld toe te schikken, antonio, zeven jaaren oud zynde, in dienst gegaan was by Lord walsingham, die zeer grooten zin in dit Kind hadt, als het Vogelen en andere Waar bragt in het Hotel, waar deeze Lord te Verona zyn verblyf hieldt.
Corbaccio, vergezeld van den Landman, trok na Padua, waar ludovico onderrigting kreeg van alle deeze byzonderheden, die eenige verligting gaven aan zyn bezwaard gemoed. Hy vaardigde iemand na Londen tot den Edelman, in wiens dienst rinaldo zich begeeven hadt: deezen speet het geweldig te moeten hooren dat Lord walsingham reeds zints eenigen tyd overleeden, en niemand wist wat 'er geworden was van den Italiaanschen Jongen, die zo langen tyd by hem gewoond hadt.
Ludovico's zwaargeestigheid ontving slegts eenige verligting uit alles wat hy aangaande rinaldo kon verneemen. Het verlies zyner Vrouwe, en bovenal dat zyner Kinderen, 't welk hy meer byzonder aanzag als een treffend bewys van 's Hemelsch wraake, trof hem in zulker voege, dat hy besloor, om, zo
| |
| |
ras zyn jongst en eenigst Kind, 't geen hem toen was overgebleeven, tot bevoegder jaaren gekomen zou weezen, dien zyne Goederen te maaken, en zelve in een Klooster te gaan.
Achttien maanden waren 'er verstreeken, zints welken men ferdinand en angelica gemist hadt, toen 'er Brieven van Venetie kwamen, met berigt dat zy behouden te Napels waren aangeland, naa genomen geweest te zyn door een Moorschen Zeeroover, en te Algiers opgebragt.
Deeze tyding wekte ludovico op uit zyne verslaagenheid van geest. En het zien zyner Kinderen, kort naa dien tyd, veroorzaakte zulk een storm van hartstochten in zyne ziele, dat hy denzelven naauwlyks kon verduuren. ‘Ik verzoek,’ sprak ferdinand, zich aan 's Vaders voeten werpende, ‘vergiffenis, wegens het misdryf, waar aan ik my schuldig maakte, als ik myne Zuster medenam op de kleine plaisierparty, in uw afweezen. Wy hebben daar voor wel duur moeten boeten. Op den tweeden dag, naa dat wy van Venetie waren afgegaan, dreef een hevige storm ons op de Turksche kust; waar wy schielyk overvallen werden door een Roosschip. Wederstand te bieden was vergeesch. Schoon ik eene groote som aanbood om myne Zuster en my zelven vry te koopen, de Moorsche Capitein weigerde het; maar zette zyn koers na Algiers, van waar ik herhaalde keeren een berigt van onzen toestand aan u afvaardigde; doch vernam, eenigen tyd daarnaa, dat die Brieven u niet ter hand gekomen waren. Men verkogt my aan een Jood; maar myne Zuster werd door den Capitein gehouden, daar hy, getroffen door haare schoonheid, haar onder zyne Bywyven wilde houden; Gierigheid egter hadt de overhand op zyn Minnedrift, en een agtenswaardig jong Heer, Geheimschryver by den Engelschen Envoyé te Algiers, ons geval verneemende, betaalde edelmoedig de som te haarer lossinge; dus bleef haare kuischheid ongeschonden: en kort daar op verkreeg hy ook myne Vryheid.’ - ‘ô, myn Heer!’ sprak angelica, die zich niet langer kon bedwingen, ‘hy is de beste der Menschen; de verpligting, welke wy aan hem hebben, is onuitspreekelyk groot. Wy hebben hem overgehaald om ons na Venetie te vergezellen, en hy wagt beneden om zich aan myn Vader te vertoonen.’ - ‘Laat my hem
zien,’ sprak ludovico, ‘en hem bedanken, zo als 't behoort, voor uwe behoudenis!’
De Secretaris werd terstond binnen geleid; wanneer de oude Graaf hem in de armen nam, en tederlyk omhelsde. Toen, in den loop des gespreks. ludovico den Vreemdeling den naam van walsingham hoorde noemen, stondt hy verstyfd van verwondering; hy zag den Jongeling met alle oplettenheid aan, en verbeeldde zich het beeld te zien van zynen Broeder, den Graaf bertrinielli. - ‘Zyt gy,’ vroeg ludovico, ‘een
| |
| |
Engelschman?’ - ‘Neen, geheel niet,’ gaf deeze ten antwoord, ‘ik ben alleen een Engelschman by aanneeming. Ik ben een Italiaan, en zeer jong uit dat Land weggevoerd.’ - ‘Door Lord walsingham?’ viel ludovico hem in de rede. - ‘Ja, myn Heer!’ was het antwoord. - ‘Hy is het! - het is rinaldo!’ riep de Edelman uit, en viel spraakloos op den grond neder.
Het geheele Gezin stondt van verbaasdheid opgetoogen, en ludovico, tot zichzelven gekomen zynde, overlaadde zyn Neef met alle betuigingen van toegenegenheid, en verhaalde de geheele Geschiedenis van zyn gedrag, ten diens opzigte gehouden, met alle opregtheid. - De oude Boer drong 'er, vervolgens, op, om zyn dierbaar Kind, gelyk hy rinaldo noemde, te zien, en herkende hem terstond aan een Lidteken, 't geen hy op zyn voorhoofd hadt; door een Wolf in zyne vroege Kindsheid gebeeten geweest zynde.
Niets kende men chans in ludovico's huis dan vreugde en vrolykheid, welke verdubbelde door het Huwelyk, weinig weeken daar naa geslooten, tusschen angelica en haaren Verlosser.
Ludovico's wenschen geheel vervuld zynde, (daar hy rinaldo zyne bezittingen wedergegeeven, en zyn eigen Goederen tusschen zyne Zoons verdeeld, hadt,) begaf zich in een Klooster, waar hy den Wintertyd zyns Leevens in alle gerustheid sleet. |
|
Auteursrechtvrij