Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Zedelyke bedenkingen.

'Er is eene alles regeerende Voorzienigheid, die alles bestiert, die alles regeert, en door welke al het geschapene word onderhouden. - Wy weeten, dat wy onder de hand dier Voorzienigheid leeven. - Wy weeten, dat geen grasje groeit, geen stofje zich beweegt, en 'er geen hair van ons hoosd vallen kan, zonder den wil van onzen Hemelschen Vader. - De mensch is een edeler, een voortreflyker, wezen, dan een redeloos beest; deeze gaan weêr een aantal andere wezens in voortreffelykheid te boven, schoon alle door den Vinger des Almagti-

[p. 575]

gen voortgebragt. Dan eene bewustheid, dat eene zonderlinge zorg ons bewaakt, is de grootste aangenaamheid, het uitgebreidst genoegen, 't geen een mensch sinaaken kan. Wy bezitten edeler bekwaamheden en gaven, dan de overige wezens in de geschapenheid, op dat wy daar door vatbaar zouden zyn voor edeler Aandoeningen - en op dat wy byzondere ontvangen gunsten en goedheid zouden erkennen. - Wat is de beschouwing dan oneindig verrukkend - dat de Godlyke Goedertierenheid zonderling zorgt voor de kinderen der Menschen, zorgt voor hun behoud, hun welvaart en onderhoud. - Hier van levert de aarde de geschiktste bewyzen op; want ze is vol van de goedertierenheden des Heeren. - Zy is door de Hand des Almagtigen geschikt, om veelvuldige dingen op te leveren, om ons genoegen te verwyden, om ons verblyf op dezeive aangenaam te maken, en om ons voor te bereiden tot een geluk, dat door geene palen van eindigheid kan beperkt, of bepaald, worden.

Kan 'er wel een trefrender schetsbeeld vertoond worden van den Staat der Rampzaligen, dan dat, waar van de Heilige Schryvers zich bedienen. - Een schetsbeeld, dat gevoeliger treft, dan de grootste Lighaamsfolteringen: namentlyk, zy leeren ons, ‘dat God alle dingen zal in het gerigte brengen, van al wat de mensch gedaan heeft, het zy goed, of het zy kwaad.’ - Welk eene beevende rilling zal den veroordeelden Zondaar aangrypen, wanneer hem alle zyne daden voor 't oog van Engelen en Menschen zullen onder 't oog gebragt worden - wanneer zyne geheimste bedryven, zyne verborgen gedagten zelss, zullen openbaar gemaakt worden! welk eene schaamte zal den zulken doen in verlegenheid wegzinken, die de verborgene Aanstokers geweest zyn van de gruuwzaamste wanbedryven - die in het verborgen geloerd hebben op hun 's naastens bederf en ondergang! Hier zal de Huichelaar niet langer zyne snoode Veinsery met een kleed van schyndeugd kunnen bedekken; 't zal opgerold worden, en hy zal naakt en bloot, besmet met de grootste euveldaden, verschynen! Hier zal de grootste Monarch met zynen geringsten Onderdaan gelyk staan. - Wat zal hy antwoorden? Gy hebt deezen den voet van dwinglandy op den hals gezet. - Beiden zult gy loon ontvangen - dan die oneindig onderscheiden wezen zal. - Hier zal de listige Staatsman alle zyne geheime en valsche streeken zien aan 't ligt gebragt, en zal van spyt en schande wegzinken, wanneer hy ontwaar word, dat de geheele schepping op Hem, met veragting en verontwaardiging, neder ziet! - Hier zal de bedrieglyke Rentmeester, de trouwlooze Amptenaar, sidderen en beeven, wanneer hem een zwart Register zyner euveldaden word voor oogen gelegd, en, tot in de allergeringste omstandigheden, zyne trouwloosheid word aan 't ligt gebragt! - Hier zal de looze Koopman verstommen, als zyn

[p. 576]

onregtvaardige handelwyze openbaar word! - Hier zal de valsche Vriend in het gerigte staan, met hem, die door zyne verraderyen bedrogen is! - Hier zal de ontrouwe Huisvrouwe met haaren bedrogen Egtgenoot verschynen, en 't zal aan 't ligt komen, hoe dikwils zy hem, onder schyn van liefde, de snoodste trouwloosheid betoond heeft! Hier zal de verraderlyke man met zyne bedrogene Huisvrouwe verschynen. - Hoe zal hy de blikken verdragen kunnen van de onteerde Vrouw. - Hoe zal hy 't verdragen kunnen, dat zyne schande openbaar word aan Engelen en Menschen! - Te vergeefsch zal men zich tragten te verbergen, en zyne daden poogen te verdonkeren! - Te vergeefsch zal men dan in de uiterste, in de wanhoopigste, vertwyfeling uitgillen: Bergen valt op ons! - Heuvelen bedekt ons van voor het aangezigte van hem, die op den throon zit. - Verbergt onze schande - bedekt ons onder uwe afvallende brokken! - Hy, die op den throon zit, is ons een verteerend vuur, wy kunnen het niet verdragen! - Wy kunnen de aanschouwing van onzen evenmensch niet verdragen! ô Welk een verteerend Gezigt, het Gezigt van Engelen en Menschen! - Het Gezigt van Jesus Christus! - Het Gezigt van eene vertoorende Godheid!

Behooren niet de veelvuldige weldaden, welke wy dagelyks, die wy ieder oogenblik, ontvangen, van onzen Schepper, van onzen genadigen Onderhouder en gunstryken Weldoener, ons ook dagelyks en oogenblikkelyk, by iedere ademhaling, die wy doen, op te leiden tot de dankbaarste aandoeningen? - Behooren wy niet geduurig te erkennen de Voorzorg, die Hy tot onderhoud en gerief voor ons aanwend? - Maar doen wy helaas niet veelal het tegendeel? Vergeeten wy niet veeleer onzen Weldoener; beheerst ons niet, meest altyd, eene onvergeeflyke slordigheid, met zelden, of bykans nooit, aan Hem te gedenken?

C. v.d. G.