Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Byzonderheden aangaande de natuurlyke historie van den Leeuw.

(Ontleend uit een Werkje, getyteld: Travels trough Barbary, in a Series of Letters, written from the Ancient Numidia, in the Jears MDCCLXXXV and MDCCLXXXVI. Zynde een Uittrekzel van het grooter Fransche Werk van den Abbé poiret.)

Ik poogde u, myn heer! in een voorgaanden Brieve, een schets van de beschaafde en onbeschaafde Natuur te geeven. Ik poogde u dezelfde gevoelens in te boezemen, die deeze vergelyking by my verwekt heeft, en aan te toonen, hoe belangryk 't is, om, naa de waarneeming der Natuure, zo als zy aan den arbeid der menschen onderworpen is, die in deeze Landstreeken te beschouwen, waar niets door de kunst vercierd, of tot volkomenheid gebragt is. Ieder voorwerp verandert zyne gedaante door onzer handen arbeid, en, naar maate wy van de Natuur afgeweeken zyn, is ieder voorwerp, naby of rondsom ons, uit zyn oorspronglyken stand verwrikt. Is het, by voorbeeld, in onze Menagerien, die plaatzen der slaverny, dat wy de rechte geaartheid der Dieren kunnen leeren kennen? Hoe zeer verschilt het Paard niet van zich zelven, als het gelyk een Lastdier werkt, of zelfs, wanneer het, fraai opgetoomd, lustige beweegingen en sprongen maakt? Welke bevalligheden, in tegendeel, en welk

[p. 366]

eene vlugheid spreidt het niet ten toon, wanneer het zich in 't veld, in eene volkomene vryheid, bevindt, en wanneer het zyn moed en leevendigheid niet door eene wreede berooving of verminking der leden verlooren heeft? Is dat de moedige Stier door drift ontvlamd, en verschriklyk in 't gevegt, die sleepende voortgaat, met een geboogen kop, en aan 't juk onderworpen? Zou ik den Leeuw, den Koning der viervoetige Dieren, aan dat droefgeestig en neerslagtig oog, aan dien kwynenden en werkeloozen toestand kunnen kennen? - Als hy een gehoorzaame slaaf geworden is, dan heeft hy zyne natuurlyke woestheid zo wel, als zyn oorspronglyk charakter, verlooren.

't Is hier, in 't Numidische Woud, dat wy hem moeten bewonderen, en dat hy zich edel en met majesteit vertoont. Hier is het daar hy zyn heerschappy uitoefent, en zich by alle de andere Dieren ontzaglyk vertoont. By den dag blyft hy vreedzaam in zyn verblyf, en men hoort zyne verschriklyke stem alleen in de stilte van den vreeslyken nacht. Gelyk een stormwind, op een afstand van onze Wooningen, zich alleen door zyn schor en aanhoudend geloei aankondigt, zo weêrgalmt de stem van den Vorst des Wouds. Hy nadert allengskens; doch met majesteit. Vol moeds en onverzaagdheids, wordt hy door geen hinderpaalen te rug gehouden, door geen gevaaren afgeschrikt. Op zyne sterkte vertrouwende, oordeelt hy alle heimelyke listen en streeken zyns onwaardig. 't Is waar, dat hy alleen in de duisternis verschynt; doch hy maakt 'er nimmer gebruik van om zynen vyand te overrompelen. Hy kondigt hem, door een aanhoudend en vreeslyk gebrul, 't gevaar aan, waarin hy zich bevindt; het teken des aanvals hoort men van verre; 'er ontstaat een algemeene verwarring; geen Dier poogt wederstand te bieden; zy zyn alle vol schrik, en vluchten; doch als de Leeuw zelve verschynt, als zy zien dat hy zyne Maanen krulle, en vuur van moed uit zyn oogen glinstert, dan geeven zy zich aan hun noodlot over. Met angst en schrik bevangen, staan zy roerloos en verstyfd op 't aanschouwen van hunnen ontzaglyken vyand. De Beer vergeet het gebruik van zyne klauwen; de Stier dat van zyne hoorens; het Paard is onbekwaam om zich door zyne snelheid te redden. Alles geeft zich, zonder tegenstand, over. Met zyne bebloede klaauwen, rukt de Leeuw de ingewanden van zyn prooi uit, voldoet zyn honger, en als

[p. 367]

hy dat geen, 't welk hy uitkoos, gegeeten heeft, dan laat hy 't overschot aan andere vleeschvreetende Dieren over: - alsdan is alles in veiligheid. Bloeddorstig zynde wanneer de nood 't eischt, is de Leeuw alleen wreed wanneer de honger hem aanprikkelt. Indien hy, verzadigd zynde, een ander Dier aantreft, dan treedt hy 't zelve, zonder om te zien, hoogmoedig voorby, of blyft op zyne plaats zonder zich eenigzints te bekreunen over de voorbygangers. Aangegreepen wordende, veragt hy zyn vyand, en verdeedigt zich zelden; hy treed te rug, - doch vlucht nooit.

Dikwyls was ik 'er by tegenwoordig, als hy zich omtrent de Tenten der Mooren vertoonde. Zo ras als zyn stem gehoord wordt, begint de kudde te beeven, en toont zich ontroerd; 't Vee loeit, en schreeuwt van schrik, naar maate de vyand nadert; 'er heerscht een algemeene wanorde, en elk Dier is vol angst en vreeze. De Honden, die zich zamenschoolen, en alle digt op een dringen, huilen. Terwyl de Mooren hun Schietgeweer haalen, groote vuuren aansteeken, en zich tot tegenweer bereiden, geeven de Vrouwen haare vrees door gillen en schreeuwen te verstaan. Dikwyls jaagen de Arabieren, door dit geraas, en 't geduurig schieten, deezen gemeenen vyand op de vlugt; maar als de Leeuw door den honger geprangd wordt, valt het altoos zo gemaklyk niet om hem te verwyderen. Hy springt door 't midden der vuuren, en over de Tenten; valt op de kudde aan, en vindt, onder begunstiging der duisternisse, schrik en verwarring, gelegenheid om te ontsnappen; dikwyls zyn prooi medesleepende.

Ik heb Leeuwen in Frankryk gezien; doch nooit zag ik 'er een die waardig was om met die uit Numidia vergeleeken te worden, welke in de Romeinsche Schouwspelen zo beroemd waren. Hoewel dikwyls uit 't zelfde Woud aangevoerd, zyn zulken, die wy by ons zien, als zy noch zeer jong uit hun nest genomen waren, en naderhand in hokken gelegd, van oefening en beweeging verstooken, meestal zwak en kwynend, en sterven droefgeestig en verzwakt. In 't Woud zyn zy, integendeel, lustig, moedig, dapper, en van een evenredige gestalte.

De Beeren, die hier in grooten getale voorkomen, verstrekken den Leeuw tot voedzel, en verschoonen de Schaapen voor zyn verscheurende tanden. Nogthans dringt hy

[p. 368]

zomtyds door tot in de omheiningen der kudden, en 't is de voorzigtigste wyze om hem te vervolgen, wanneer men hem de prooi, dien hy verkoos, overlaat. 't Zoude te gevaarlyk weezen den Leeuw openlyk aan te vallen; wil men hem overwinnen, dan moet men zyn toevlugt tot Krygslisten neemen, en dit doen de Mooren. Zy graaven zeer diepe kuilen, bedekken die met struiken, en plaatzen 'er eenig leevend Dier by; want de Leeuw heeft eenen afkeer van 't vleesch van een Dier dat reeds dood is; behalven dan, wanneer sterke honger hem dringt. Als hy in den kuil valt, dooden zy hem met steenen, of met schietgeweer.

De Mooren hebben nog een andere wyze om den Leeuw te vellen, die veel zekerder gaat. Als zy de plaatsen, welke hy bezoekt, bespied hebben, brengen zy een Koe, of een ander Dier, derwaards, en binden 't aan een boom vast, terwyl de Jaager zich, wel gewapend, in een hut van takken en digte struiken opgerigt, verbergt. De Leeuw, door 't geschreeuw van 't Dier gelokt, rukt met woede op 't zelve aan; en terwyl hy 't verscheurt, brand de Jaager op hem los met een geweer, waar op hy verscheidene kogels heeft laaten loopen. Indien de Leeuw slegts gewond is, gaat hy brullende heenen, en hervat zelden den aanval; als hy nederstort, gaat de Jaager niet terstond om den Leeuw de Huid af te stroopen; maar stelt zulks tot den volgenden morgen, of zomtyds langer, uit.